Την Τρίτη 19 Οκτωβρίου αναμένεται να δημοσιεύσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή την αξιολόγησή της για τον οικονομικό αντίκτυπο της πανδημίας στην ευρωπαϊκή οικονομία και τις επιπτώσεις της στους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ, καθώς ξεκινά μια συζήτηση για την αναθεώρησή τους.
Υπενθυμίζεται ότι τα όρια που θέτει το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης έχουν προσωρινά ανασταλεί έως το 2023, προκειμένου να έχουν ευελιξία οι κυβερνήσεις να λαμβάνουν μέτρα στήριξης, εν μέσω της πανδημίας .
«Η Επιτροπή σχεδιάζει να δημοσιοποιήσει στις 19 Οκτωβρίου αναφορά που θα αξιολογεί τον αντίκτυπο της κρίσης και τις επιπτώσεις της στην αναθεώρηση του οικονομικού πλαισίου», δήλωσε ο Ευρωπαίος Οικονομικός Επίτροπος Πάολο Τζεντιλόνι σε συνέντευξη Τύπου.
«Μια ολοκληρωμένη και χωρίς αποκλεισμούς δέσμευση με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη είναι απαραίτητη προκειμένου να επιτευχθεί έγκαιρη συναίνεση για την πορεία προς το 2023», είπε.
Η αναθεώρηση των κανόνων είναι απαραίτητη επειδή οι κανόνες έχουν γίνει όλο και πιο περίπλοκοι μετά από τρεις τροποποιήσεις από την έναρξη του ευρώ το 1999.
Αρκετές κυβερνήσεις έχουν επίσης ζητήσει την απλούστευση και την επικαιροποίησή τους για να ταιριάζουν με την μεταβαλλόμενη οικονομική πραγματικότητα περισσότερο από 20 χρόνια μετά το αρχικό πλαίσιο.
«Θα πλαισιώσουμε τη συζήτηση με διδάγματα από την πανδημία», δήλωσε ο Τζεντιλόνι . «Θα υποβάλουμε προτάσεις το επόμενο έτος», είπε, προσθέτοντας ότι με τους κανόνες που επρόκειτο να αποκατασταθούν το 2023, το περιθώριο ευκαιριών ήταν περιορισμένο.
Ο Τζεντιλόνι είπε ότι ένα από τα θέματα που θα πρέπει να εξετάσει η αναθεώρηση είναι ο τρόπος αντιμετώπισης του τεράστιου δημόσιου χρέους που έχουν συσσωρεύσει οι κυβερνήσεις κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Οι κανόνες ορίζουν τώρα ότι το δημόσιο έλλειμμα δεν πρέπει να υπερβαίνει το 3% του ΑΕΠ και το χρέος δεν πρέπει να υπερβαίνει το 60% του ΑΕΠ. Εάν το χρέος είναι υψηλό, θα πρέπει να μειώνεται κατά 1/20 άνω του 60% κάθε χρόνο.
Αλλά με το μέσο δημόσιο χρέος στη ζώνη του ευρώ τώρα στο 100% του ΑΕΠ, αυτοί οι κανόνες δεν είναι πλέον πρακτικοί και η Επιτροπή πρέπει να βρει έναν τρόπο να αναγνωρίσει την πραγματικότητα, ενώ θα καθησυχάσει τις αγορές ότι το χρέος της ζώνης του ευρώ θα είναι βιώσιμο.
Συμφωνούν και τα «γεράκια»
Σε συνέντευξή του στο περιοδικό Der Spiegel, ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) Κλάους Ρέγκλινγκ, τάσσεται ανοικτά υπέρ της αναθεώρησης του Συμφώνου Σταθερότητας, προκειμένου να ανταποκρίνεται στη νέα οικονομική πραγματικότητα. Τουλάχιστον σε ό,τι αφορά το ένα σκέλος του.
Οι προτάσεις του αποκτούν ιδιαίτερη βαρύτητα σε μια συζήτηση που έχουν ήδη ανοίξει σε όλη την Ευρώπη, με δεδομένο ότι ο κ. Ρέγκλινγκ έχει χαρακτηριστεί ως ένας εκ των βασικών δημιουργών του Συμφώνου Σταθερότητας, «γεράκι» της αυστηρής δημοσιονομικής πολιτικής και υποστηρικτής του γερμανικού δόγματος δημοσιονομικής πειθαρχίας.
Ωστόσο, αυτή η στάση αποτελεί πλέον παρελθόν και ο επικεφαλής του ESM αναγνωρίζει πλέον νέα δεδομένα και τάσσεται υπέρ εκείνων που ζητούν επικαιροποίηση των όρων του Συμφώνου.
Υπενθυμίζεται ότι η Κομισιόν, αναμένεται να παρουσιάσει τις δικές της προτάσεις την ερχόμενη εβδομάδα.
Ο κ. Ρέγκλινγκ είναι συγκεκριμένος:
Ερωτηθείς για το πώς θεωρεί ο ίδιος την έννοια της μεταρρύθμισης, αναφέρει χαρακτηριστικά: «Μιλώ για μια μεταρρίθμιση που θα κάνει το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης πιο αποτελεσματικό. Ο κανόνας, σύμφωνα με τον οποίο επιτρέπεται στα κράτη μέλη να έχουν ελλείμματα που δεν υπερβαίνουν το 3% του ΑΕΠ έχει αποδείξει την αξία του. Θα πρέπει να διατηρηθεί.
Ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ 60 %, από την άλλη πλευρά, δεν είναι πλέον σχετικός και πρέπει να προσαρμοστεί ώστε να αντικατοπτρίζει το μεταβαλλόμενο περιβάλλον. Οι πολιτικοί θα πρέπει να γνωρίζουν ότι μια χώρα μπορεί να δανειστεί πάρα πολλά, αλλά και πολύ λίγα» τόνισε.
Ο κ. Ρέγκλινγκ αναφέρθηκε επίσης και στα δάνεια συνολικού ύψους 300 δισ. ευρώ τα οποία χορήγησε ο ESM κατά τη διάρκεια της κρίσης του ευρώ, στην Ισπανία, την Ιρλανδία, την Πορτογαλία, την Κύπρο και την Ελλάδα. «Τα δάνεια αυτά εξυπηρετούνται βάσει χρονοδιαγράμματος για δέκα χρόνια. Μέχρι σήμερα δεν έχει υπάρξει κανένα κόστος για τους Γερμανούς φορολογούμενους που απορρέουν από την κρίση του ευρώ» τόνισε χαρακτηριστικά.
Ο ευρωπαϊκός νότος
«Δεν υπάρχει ανάπτυξη χωρίς κοινωνική συνοχή, στη μετά covid εποχή απαιτείται σταθερός βηματισμός τόσο στο μέτωπο της οικονομίας όσο και σε αυτό της δημόσιας υγείας. Θα επιμείνουμε στη στρατηγική της πειθούς, ώστε να εμβολιαστούν όσο το δυνατόν περισσότεροι πολίτες. Το άμεσο στοίχημα είναι να συνεχιστεί η οικονομική πρόοδος παράλληλα με την αύξηση των εμβολιασμών». Αυτό είχε δηλώσει ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης τον περασμένο μήνα στο πλαίσιο της 8ης Συνόδου Κορυφής των ηγετών των χωρών του Νότου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUMED9 ).
«Το άμεσο στοίχημα, λοιπόν, είναι να συνεχιστεί η οικονομική πρόοδος παράλληλα με την εξάπλωση των εμβολιασμών, ενώ το επόμενο που θα μας απασχολήσει σε λίγο καιρό θα είναι το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας. Θα πρέπει να αξιοποιεί θετικά τις εμπειρίες του προηγούμενου, αποφεύγοντας όμως τις αστοχίες του. Άλλωστε, ειδικά ο ευρωπαϊκός Νότος απέδειξε ότι δεν έχει ανάγκη από λιτότητα αλλά προοπτική και αυτήν είμαστε έτοιμοι να υπηρετήσουμε», είπε χαρακτηριστικά.
Οι ελληνικές προτάσεις
Προτάσεις για την αναθεώρηση των δημοσιονομικών κανόνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατέθεσε και το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής, στις αρχές Σεπτεμβρίου μετά από αίτημα του υπουργού Οικονομικών Χρήστου Σταϊκούρα.
Είναι χαρακτηριστικό πως στη γνωμοδότηση αναφέρεται ότι το κριτήριο του χρέους στο 60% του ΑΕΠ ως τιμή αναφοράς (anchor) για όλα ανεξαιρέτως τα κράτη μέλη είναι ιδιαίτερα περιοριστικό και πρακτικά ανεφάρμοστο. Άλλωστε, το 2020 το συνολικό δημόσιο χρέος της Ευρωζώνης έφτασε στο 98% του ΑΕΠ (από 84% το 2019).
Επιπλέον, ιδιαίτερη μεταχείριση απαιτείται για τις δημόσιες επενδύσεις, οι οποίες θα πρέπει να αυξηθούν σημαντικά προκειμένου να επιταχυνθεί η ανάκαμψη και να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής, ενώ για τo Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας θα πρέπει να μετεξελιχθεί σε έναν μόνιμο μηχανισμό μακροοικονομικής σταθεροποίησης.
Σύμφωνα με το κείμενο του Γραφείου , το βασικό πλαίσιο συζήτησης για την αναθεώρηση των δημοσιονομικών κανόνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης καταγράφεται σε δύο κείμενα, την έκθεση του Ευρωπαϊκού Δημοσιονομικού Συμβουλίου του Αυγούστου 2019 και την έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του Φεβρουαρίου του 2020. Και τα δύο γράφτηκαν πριν από την εμφάνιση της πανδημίας και τις σοβαρές διαταραχές που προκάλεσε στα δημόσια οικονομικά των κρατών μελών.
