Κοντά στα 350 εκατομμύρια ευρώ προσδιορίστηκε τελικά από τη ΡΑΕ το ποσόν των υπερεσόδων των προμηθευτών ρεύματος για την περίοδο Οκτωβρίου 2021-Ιουνίου 2022.
Το τελικό ποσό προς ανάκτηση έχει να κάνει με την έκτακτη εισφορά 90% από τα υπερέσοδα των παραγωγών. Ο αρχικός υπολογισμός – στη βάση των προσωρινών στοιχείων – το Νοέμβριο του 2022 ανερχόταν σε 373,5 εκατομμύρια ευρώ.
Η ΔΕΗ, έχει σχετικό όφελος 30 εκατ. ευρώ, καθώς το τελικό ποσό της έκτακτης εισφοράς υπολογίστηκε σε 245 εκατ. ευρώ έναντι 276 εκατ. ευρώ που είχε εκτιμηθεί αρχικά. Η διαφορά αυτή θα αποδοθεί με την έκδοση του Ατομικού Φύλλου Έκπτωσης (ΑΦΕΚ).
Για τους λοιπούς ιδιώτες ηλεκτροπαραγωγούς (Mytilineos, Elpedison, ΗΡΩΝ) προέκυψε συνολικό πρόσθετο ποσό έκτακτης εισφοράς της τάξης των 1,2 εκατ. ευρώ, το οποίο θα βεβαιωθεί ώστε να εισπραχθεί στη συνέχεια.
Με την τελική εκκαθάριση του ποσού που αντιστοιχεί στην έκτακτη εισφορά 90% επί των υπερεσόδων που αποκόμισαν οι ηλεκτροπαραγωγοί κατά την περίοδο Οκτωβρίου 2021-Ιουνίου 2022 ολοκληρώνεται η διαδικασία.
Από τον Ιούλιο του 2022 και μετά τα υπερέσοδα των παραγωγών ανακτώνται «στην πηγή», με την επιβολή πλαφόν ανά τεχνολογία για την αποζημίωση των μονάδων στην χονδρεμπορική αγορά και την διοχέτευση των πόρων απευθείας στο Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης.
Η μεγάλη αποκλιμάκωση στις τιμές της χονδρεμπορικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας τους τελευταίους μήνες έχει οδηγήσει σε μεγάλη μείωση των εσόδων από την εν λόγω πηγή, κάτι που συμβαδίζει βέβαια και με την μειωμένη ανάγκη για επιδότηση των λογαριασμών ρεύματος των νοικοκυριών.
Επίσης μέχρι τις 15 Μαρτίου το αργότερο αναμένεται να εκδοθεί η Κοινή Υπουργική Απόφαση που θα υποδεικνύει τον τρόπο υπολογισμού για τον καθορισμό των προς ανάκτηση ποσών από τα υπερέσοδα των προμηθευτών για το πεντάμηνο Αύγουστος-Δεκέμβριος 2022, όπως αυτό κατέληξε με σχετική τροπολογία του ΥΠΕΝ που ψηφίστηκε προ ημερών στη Βουλή.
Υπενθυμίζεται ότι ότι αρχικά προβλεπόταν να εφαρμοστεί για τριμηνιαία περίοδο, δηλαδή τους μήνες Αύγουστος-Οκτώβριος 2022.
Με την Κοινή Υπουργική Απόφαση θα καθορίζεται και επίσημα ο τρόπος υπολογισμού των σχετικών ποσών από την Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ), ώστε η Αρχή να προχωρήσει στον καθορισμό των προς ανάκτηση ποσών.
Η εισφορά που θα προκύψει προορίζεται για το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης, ώστε να αξιοποιηθεί για τη χρηματοδότηση των επιδοτήσεων στους λογαριασμούς ρεύματος.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, από τους υπολογισμούς αναμένεται να προκύψουν υπερέσοδα για το 5μηνο του 2022 τουλάχιστον 300 εκατ. ευρώ για το σύνολο των προμηθευτών, τα οποία είναι μάλιστα πιθανό να αγγίξουν και τα 500 εκατ. ευρώ.
Καθώς η αρχική διάταξη προβλέπει ότι το 60% των υπερεσόδων θα ανακτηθούν άμεσα (κάτι που δεν αναμένεται να αλλάξει με τη νέα διάταξη) αν επιβεβαιωθούν οι παραπάνω εκτιμήσεις, αυτό σημαίνει πως θα «οδεύσουν» άμεσα στο ΤΕΜ κεφάλαια 180-300 εκατ. ευρώ για τις επιδοτήσεις.
Η τροπολογία για τα υπερέσοδα
Η τροπολογία που θα καταθέσει στη Βουλή το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, θα περιλαμβάνεται ρύθμιση για τη διεύρυνση της πρώτης περιόδου φορολόγησης, ώστε να καλύπτει όλο το προηγούμενο έτος.
Στην ίδια τροπολογία θα περιλαμβάνεται η διάταξη για την εξαίρεση των διμερών συμβάσεων αγοραπωλησίας (PPAs) φυσικής παράδοσης, από τα πλαφόν αποζημίωσης των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής.
Η διάταξη αυτή θα ανοίξει τον δρόμο για την υπογραφή PPAs ανάμεσα στη ΔΕΗ και τις μεγάλες ενεργοβόρες βιομηχανίες – τη στιγμή που ήδη βρίσκονται σε πολύ προχωρημένο στάδιο οι διαπραγματεύσεις της επιχείρησης ηλεκτρισμού με τον Όμιλο Viohalco και την ΤΙΤΑΝ.
Όσον αφορά τη φορολόγηση των προμηθευτών, αυτή αφορά τα συγκυριακά υπερέσοδα που τυχόν αποκόμισαν οι εταιρείες από τον Αύγουστο του 2022, δηλαδή από την έναρξη του νέου μοντέλου λιανικής ρεύματος, με την αναστολή των ρητρών αναπροσαρμογής.
Βάσει της διάταξης με την οποία νομοθετήθηκε το μέτρο, προβλεπόταν ότι η αρχική περίοδος εφαρμογής του θα ήταν το τρίμηνο Αύγουστος–Οκτώβριος 2022.
Με δεδομένο ωστόσο ότι καθυστέρησε η έκδοση της εφαρμοστικής Κοινής Απόφασης των υπουργών Οικονομικών και Περιβάλλοντος & Ενέργειας, πρόκειται να διευρυνθεί η πρώτη περίοδος φορολόγησης, όπως έχει προαναγγείλει ο κ. Σκρέκας.
Η τροπολογία θα διευρύνει την «πρεμιέρα» του μέτρου σε όλο το προηγούμενο έτος, δηλαδή στο 5μηνο από τον Αύγουστο έως και τον Δεκέμβριο.
Την ψήφιση της τροπολογίας θα ακολουθήσει η έκδοση της εφαρμοστικής ΚΥΑ, η οποία αναμένεται να γίνει άμεσα. Με την ΚΥΑ θα καθορίζεται και επίσημα ο τρόπος υπολογισμού των σχετικών ποσών από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ), ώστε η Αρχή να προχωρήσει στον καθορισμό των προς ανάκτηση ποσών.
Η εισφορά που θα προκύψει προορίζεται για το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης, ώστε να αξιοποιηθεί για τη χρηματοδότηση των επιδοτήσεων στους λογαριασμούς ρεύματος.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, από τους υπολογισμούς αναμένεται να προκύψουν υπερέσοδα για το 5μηνο του 2022 τουλάχιστον 300 εκατ. ευρώ για το σύνολο των προμηθευτών, τα οποία είναι μάλιστα πιθανό να αγγίξουν και τα 500 εκατ. ευρώ.
Καθώς η αρχική διάταξη προβλέπει ότι το 60% των υπερεσόδων θα ανακτηθούν άμεσα (κάτι που δεν αναμένεται να αλλάξει με τη νέα διάταξη) αν επιβεβαιωθούν οι παραπάνω εκτιμήσεις, αυτό σημαίνει πως θα «οδεύσουν» άμεσα στο ΤΕΜ κεφάλαια 180-300 εκατ. ευρώ για τις επιδοτήσεις.
Τι εισροές προσδοκά το ταμείο ενεργειακής μετάβασης
Η νέα αυτή οικονομική ενίσχυση θα δώσει σημαντική οικονομική ανάσα στο Ταμείο, τα έσοδα του οποίου από τις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας έχουν μειωθεί κατακόρυφα, με την πτώση των χονδρεμπορικών τιμών.
Ως συνέπεια, παρά το γεγονός ότι η ύφεση της ενεργειακής κρίσης έχει οδηγήσει σε αποκλιμάκωση των χρεώσεων των προμηθευτών, το ΤΕΜ εξακολουθεί να χρειάζεται κεφάλαια για να χρηματοδοτεί τις έστω και περιορισμένες επιδοτήσεις.
Ενδεικτικό παράδειγμα ο Φεβρουάριος, όπου για τη χρηματοδότηση των επιδοτήσεων επιστρατεύτηκαν 95 εκατ. ευρώ, παρά την πτώση έως και 60% των χρεώσεων.
Με δεδομένο ότι οι ανακοινώσεις των εταιρειών για τον Μάρτιο κινούνται ουσιαστικά στα ίδια επίπεδα, ένα ανάλογο ποσό αναμένεται να χρειαστεί για τη στήριξη των καταναλωτών και τον επόμενο μήνα.
Πως υπολογίζονται υπερέσοδα και εισροές
Όπως προέβλεπε και η αρχική ρύθμιση, η ανάκτηση θα αφορά τα τυχόν συγκυριακά υψηλά έσοδα που είχε ένας προμηθευτής, στην περίπτωση που οι εκτιμήσεις του για τις χρεώσεις του επόμενου μήνα (στη βάση των προβλέψεων για την εξέλιξη των χονδρεμπορικών τιμών) ξεπέρασαν ένα εύλογο επίπεδο εύλογης αποζημίωσης.
Μάλιστα, για κάθε περίοδο εφαρμογής (σε πρώτη φάση, για το τελευταίο 5μηνο του 2022), τυχόν υπερέσοδα ενός μήνα θα συμψηφίζονται με ζημίες που μπορεί να είχε μια εταιρεία κάποιον άλλο μήνα, επειδή η πρόβλεψή της βασίσθηκε σε χονδρεμπορικές τιμές μικρότερες από αυτές που καταγράφηκαν πραγματικά.
Όπως είναι γνωστό, για την έκτακτη εισφορά η ΡΑΕ εισηγήθηκε στο ΥΠΕΝ δύο εναλλακτικές μεθοδολογίες, από τις οποίες το υπουργείο επέλεξε την απλούστερη.
Έτσι, μετά την εφαρμοστική ΚΥΑ, η ΡΑΕ (η οποία θα κάνει τους υπολογισμούς) θα ζητήσει στοιχεία από τους προμηθευτές, ώστε να προσδιορίσει την έκτακτη εισφορά εξατομικευμένα για κάθε πάροχο, δηλαδή λαμβάνοντας υπόψη τα ιδιαίτερά του κόστη ανά μήνα και συνυπολογίζοντας ένα εύλογο ποσοστό κέρδους.
Αυτό το εύλογο περιθώριο κέρδους θα είναι ίδιο για όλους τους προμηθευτές, το οποίο θα αποφασισθεί από το ΥΠΕΝ και επίσης θα καθορίζεται με την ΚΥΑ.
Στην πράξη, για κάθε μήνα και για κάθε προμηθευτή, θα υπολογίζεται η διαφορά ανάμεσα στη χρέωσή του και το μέσο κόστος εξασφάλισης ηλεκτρικής ενέργειας από την εγχώρια χονδρεμπορική αγορά (συνυπολογίζοντας και το κόστος εξισορρόπησης).
Από το αποτέλεσμα θα αφαιρείται επιπλέον το «εύλογο περιθώριο δραστηριότητας», δηλαδή μία τιμή (σε ευρώ ανά Μεγαβατώρα) στην οποία θα ενοποιούνται τόσο τα λειτουργικά έξοδα και οι επισφάλειες, όσο και το εύλογο περιθώριο κέρδους.
Με το τελικό ποσόν που θα προκύπτει θα υπολογίζονται οι αυξημένες εισροές του παρόχου από την προμήθεια ρεύματος στο πελατολόγιό του.
Από αυτές τις αυξημένες εισροές θα προσδιορίζονται τα υπερέσοδα, αφαιρώντας το κόστος για hedging τον συγκεκριμένο μήνα (για τις εταιρείες που προχωρούν σε αντιστάθμιση κινδύνου).
Οι πρώτες αποκλειστικές συμβάσεις με τη βιομηχανία
Όσον αφορά την εξαίρεση των PPAs από τα πλαφόν των ηλεκτροπαραγωγών, αναφορά στην επικείμενη νομοθετική ρύθμιση του ΥΠΕΝ γίνεται στο κείμενο των απαιτούμενων αλλαγών στον Κανονισμό των δύο spot χονδρεμπορικών, οι οποίες τέθηκαν χθες σε διαβούλευση από τη ΡΑΕ.
Η διαβούλευση επισπεύσθηκε, ώστε να εγκριθούν από τη ΡΑΕ οι αλλαγές όσο το δυνατόν πιο γρήγορα και, με την υπερψήφιση της νομοθετικής ρύθμισης, να ξεκλειδώσουν άμεσα οι υπογραφές των πρώτων συμβάσεων.
Μέχρι το 2025 το χαρτοφυλάκιο που θα καλύπτει τις ανάγκες των βιομηχανιών θα αποτελείται αποκλειστικά από μονάδες ΑΠΕ της εταιρείας, που θα κατασκευάσει στην πορεία. Κατά συνέπεια οι συμβάσεις θα εξελιχθούν σε «πράσινα» PPAs.
Ωστόσο, καθώς η ΔΕΗ δεν διαθέτει αυτή τη στιγμή διαθέσιμο ένα τόσο μεγάλο portfolio ανανεώσιμων πηγών, σε πρώτη φάση (για μία διετία), τα PPAs με τις βιομηχανίες θα εξυπηρετούνται από λιγνιτικούς σταθμούς και υδροηλεκτρικές μονάδες.
