Πάνω από 5.000 πρωτόκολλα κατεδάφισης για αυθαίρετα σε αιγιαλούς, παραλίες, όχθες και νησιά παραμένουν ανεκτέλεστα εδώ και χρόνια, στοιβάζοντας προβλήματα στις αποκεντρωμένες διοικήσεις της χώρας. Από τσιμεντένιες προβλήτες και βίλες, μέχρι αυθαίρετα μπαρ και δημόσια έργα με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, οι κατασκευές αυτές παραμένουν αλώβητες, ακόμη και όταν υπάρχουν τελεσίδικα πρωτόκολλα.

Στην Αττική εκκρεμούν πάνω από 2.000 πρωτόκολλα, ενώ στον Πειραιά και στα νησιά ξεπερνούν τα 1.000. Στις Κυκλάδες, καταγράφονται περισσότερα από 700, με πολλές υποθέσεις να εμπλέκουν και δημόσιους φορείς, κυρίως δήμους.

Τέλος στην άναρχη διαχείριση – Μπαίνει τάξη με κριτήρια προτεραιότητας

Το χάος των τελευταίων ετών οφείλεται στο ότι οι κατεδαφίσεις γίνονταν αποσπασματικά, χωρίς σαφή σχεδιασμό, σειρά ή διαφάνεια. Πλέον, αυτό αλλάζει ριζικά: με πρωτοβουλία του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, οι Κτηματικές Υπηρεσίες καλούνται να ομαδοποιήσουν όλα τα εκκρεμή πρωτόκολλα, να εκδώσουν νέα όπου απαιτείται και να καταρτίσουν σχέδιο κατεδαφίσεων με βάση οκτώ αντικειμενικά κριτήρια.

Η νέα στρατηγική προβλέπει ότι η κάθε αυθαίρετη κατασκευή βαθμολογείται και μπαίνει σε σειρά προτεραιότητας, με βάση τα εξής:

  • Επικινδυνότητα: Ό,τι εγκυμονεί κινδύνους για πολίτες ή χρήστες προηγείται.
  • Περιβαλλοντικές συνέπειες από την κατεδάφιση: Αν η απομάκρυνση προκαλέσει μεγαλύτερη βλάβη (π.χ. διάβρωση, κατάρρευση εδάφους), η κατεδάφιση μετατίθεται.
  • Χρόνος ανέγερσης: Οι πιο πρόσφατες κατασκευές κατεδαφίζονται πρώτες.
  • Μέγεθος: Μεγαλύτερες κατασκευές με μεγαλύτερη επίπτωση στη δημόσια χρήση προηγούνται.
  • Εγγύτητα στη θάλασσα: Προτεραιότητα έχουν όσα βρίσκονται κοντά στη γραμμή του αιγιαλού.
  • Πυκνότητα αυθαιρέτων σε περιοχή: Περιοχές με πολλές αυθαίρετες κατασκευές εξετάζονται ολικά.
  • Ιδιωτικός ή δημόσιος σκοπός: Όσα εξυπηρετούν μόνο ιδιώτες (βίλες, αυθαίρετα μπαρ) προηγούνται.
  • Σχέση με την τουριστική δραστηριότητα: Ό,τι δεν συμβάλλει στον τουρισμό κατεδαφίζεται κατά προτεραιότητα.

Κατεδάφιση δεν σημαίνει πάντα λύση – Περιβαλλοντικά και νομικά “φρένα”

Η νέα πολιτική δεν αντιμετωπίζει την κατεδάφιση ως πανάκεια. Αν η κατεδάφιση προκαλεί μεγαλύτερη περιβαλλοντική βλάβη από τη διατήρηση (π.χ. διάβρωση ακτογραμμής, καταστροφή οικοσυστήματος, ανάγκη για νέα τεχνικά έργα), τότε το αυθαίρετο μετακινείται χαμηλότερα στη λίστα.

Κάθε περίπτωση θα συνοδεύεται από Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ), η οποία θα εξετάζει τρεις εναλλακτικές:

  1. Διατήρηση της κατασκευής
  2. Κατεδάφιση και αποκατάσταση
  3. Διατήρηση με περιβαλλοντικές παρεμβάσεις (π.χ. ενίσχυση, διαμόρφωση)

Μόνο εάν η διατήρηση αποδεικνύεται λιγότερο επιβαρυντική για το περιβάλλον, θα εξετάζεται το ενδεχόμενο νομιμοποίησης.

Δυνατότητα νομιμοποίησης για όσα θα μπορούσαν να ήταν νόμιμα

Ανοίγει παράθυρο νομιμοποίησης για κατασκευές που θα μπορούσαν να είχαν αδειοδοτηθεί με βάση τους ισχύοντες ή προγενέστερους όρους δόμησης. Σε αυτές τις περιπτώσεις:

  • Δεν πρόκειται για «τακτοποίηση» αυθαιρέτων που παραβιάζουν οικοδομικούς κανόνες.
  • Αφορά έργα που θα μπορούσαν να ήταν νόμιμα εξ αρχής.
  • Προϋπόθεση είναι η περιβαλλοντική αξιολόγηση και η καταβολή προστίμων για την παράβαση.

Τέλος στις «τιμωρίες» επιχειρηματιών για λάθη των δήμων

Σε περιπτώσεις όπου δήμοι έχουν κατασκευάσει αυθαίρετες δομές και τις έχουν παραχωρήσει σε ιδιώτες (π.χ. για εκμετάλλευση ομπρελών, αναψυκτηρίων), οι επιχειρήσεις δεν θα κλείνουν αυτόματα.

Η ευθύνη μετατίθεται στους δήμους, που καλούνται να κινηθούν για νομιμοποίηση. Αν δεν το πράξουν, η παραχώρηση λήγει με την προγραμματισμένη κατεδάφιση, όμως ο ιδιώτης προστατεύεται μέχρι τότε, με σαφείς όρους και χρονοδιαγράμματα.

Χρονικός ορίζοντας – Όλα έως τον Ιούνιο του 2027

Το τελικό χρονοδιάγραμμα είναι αυστηρό:

  • Έως 30 Ιουνίου 2027, όλα τα πρωτόκολλα πρέπει να έχουν εκτελεστεί.
  • Διορία δύο ετών έχουν οι ενδιαφερόμενοι (ιδιώτες, δήμοι, δημόσιοι φορείς) για να καταθέσουν αιτήσεις νομιμοποίησης.
  • Όσα δεν τακτοποιηθούν εγκαίρως, θα κατεδαφίζονται χωρίς άλλη προειδοποίηση.

Ο στόχος είναι διττός: να διασφαλιστεί η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και ταυτόχρονα να διαμορφωθεί ένα πλαίσιο προβλεψιμότητας και δικαιοσύνης για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Με κανόνες, προτεραιότητες και διαφάνεια, μπαίνει τέλος σε ένα χρόνιο πρόβλημα που υπονόμευε το παράκτιο μέτωπο της χώρας.

Διαβάστε ακόμη: