Η πολυτέλεια είναι εμφανής με την πρώτη ματιά από την είσοδο κιόλας ενός εστιατορίου Nusr-Et. Κοστουμαρισμένοι πορτιέρηδες περιφέρονται γύρω από βελούδινα διαχωριστικά σχοινιά, ενώ πίσω από τις βαριές, ορειχάλκινες πόρτες, υπάρχουν σειρές από φωτισμένα ψυγεία γεμάτα με χοντρά κομμάτια κρέατος που κρέμονται σε μεταλλικούς γάντζους.
Μια μεγάλη φωτεινή επιγραφή γράφει «Χωρίς αλάτι, δεν υπάρχει αγάπη».
Ενας μετρ σάς μεταφέρει στο τραπέζι σας, όπου σερβιτόροι με μαύρα γάντια λατέξ κάνουν κύκλους σαν γεράκια.
Με τον χαμηλό φωτισμό και τη μουσική house, η τραπεζαρία μοιάζει με νυχτερινό κέντρο διασκέδασης. Και έχει μόνο ένα αστέρι να λάμπει: τον Νουσρέτ Γκιοκτσέ, τον γνωστό σε όλο τον κόσμο Salt Bae.
Ο τουρκικής καταγωγής Γκιοκτσέ, του οποίου η γαστρονομική αυτοκρατορία εκτείνεται σε τρεις ηπείρους, ταξιδεύει συχνά από εστιατόριο σε εστιατόριο, βγάζοντας selfie με ενθουσιασμένους επισκέπτες, εκτελώντας, καθόλη τη διάρκεια της βραδιάς, την επιδεικτική τεχνική αλατίσματος που έχει καθιερώσει.
«Οταν έμπαινε στα μαγαζιά, ήταν σαν να έρχονταν οι Backstreet Boys. Ολοι ούρλιαζαν», ανέφερε ένας πρώην μάνατζερ που συνεργαζόταν στενά με τον Τούρκο σταρ στα εστιατόριά του στο Μαϊάμι και στη Νέα Υόρκη. Εχοντας όλα τα βλέμματα στραμμένα στον Γκιοκτσέ, μπορεί να χάσετε μια δεύτερη φιγούρα που τον ακολουθεί σαν σκιά, το λεγόμενο salt boy, που έχει μία βασική δουλειά: να τον ακολουθεί με ένα μπολ αλάτι, ώστε να μπορεί να εκτελέσει την κίνηση του αλατίσματος αυτοστιγμεί.
Ο υπάλληλος που κουβαλάει το αλάτι πληρώνεται όπως κάθε άλλος, σύμφωνα με τον διευθυντή. «Δεν είναι κακή δουλειά να περπατάς γύρω του με ένα μπολ αλάτι. Πληρώνεσαι το ίδιο με τους υπόλοιπους βοηθούς σερβιτόρους που τρέχουν συνέχεια». «Είναι λίγο υποτιμητικό για εμένα. Δεν θα ήθελα να το κάνω», τόνισε.
Η παρουσία του salt boy είναι μέρος του σόου του Γκιοκτσέ: υπερβολικό, σκαμπρόζικο, τα πάντα στην υπηρεσία της εικόνας του μαέστρου του κρέατος. Το γκλάμουρ και η επίδειξη είναι η αιμοδοσία της αυτοκρατορίας του.
Ταυτόχρονα, η διαδικτυακή του παρουσία αποπνέει πλούτο: τον βλέπουμε να ταξιδεύει είτε με ιδιωτικό τζετ είτε με σκάφος. Είναι ντυμένος με ένα κοστούμι, έχει ένα πούρο στο στόμα, ένα αστραφτερό ρολόι λαμπυρίζει στον καρπό του.
Στο εστιατόριό του στη Νέα Υόρκη οι πελάτες θα πληρώσουν 300 δολάρια για ένα «Golden Burger». Το εστιατόριό του στο Λονδίνο ανέφερε κέρδη 9,2 εκατομμυρίων δολαρίων τους πρώτους τρεις μήνες της λειτουργίας του.
22 πολύ ακριβά ψητοπωλεία
Με τα χρόνια, ο πλούτος, η προσωπικότητα και η αδιάκοπη παρουσία του -έχει ανοίξει 22 πολύ ακριβά ψητοπωλεία σε μερικές από τις μεγαλύτερες πόλεις σε όλο τον κόσμο- τον έχουν μετατρέψει σε καρικατούρα, σε ζωντανή ενσάρκωση ενός μιμιδίου.
Οι πιο πρόσφατες κινήσεις του –η εμφάνισή του στον τελικό του Παγκοσμίου Κυπέλλου μετά τη νίκη της Αργεντινής επί της Γαλλίας- του πρόσφεραν ακόμη μεγαλύτερη δημοσιότητα.
Ωστόσο, επτά μηνύσεις σε δύο πόλεις και συνεντεύξεις με εννέα πρώην μέλη του προσωπικού από έξι εστιατόρια απεικονίζουν μια άλλη πλευρά του Γκιοκτσέ: έναν μικροτύραννο, του οποίου η εμμονή με τον πλούτο και την υπερβολή αφορά μόνο τον εαυτό του.
Η καρτουνίστικη εικόνα του καμουφλάρει ένα πιο σκοτεινό μοτίβο, σύμφωνα με τις αγωγές και τις συνεντεύξεις: Υπάρχουν καταγγελίες για κλοπή μισθών, διακρίσεις, εργασιακές παραβιάσεις και μια κουλτούρα φόβου μπολιασμένη με τεστοστερόνη.
Και ενώ ρουφάει τον καπνό από τα σπάνια πούρα και επιδεικνύει τα ακριβά του ρολόγια, τα εστιατόριά του προσφέρουν μια ψευδεπίγραφη υπόσχεση πολυτέλειας, υποστηρίζουν πρώην υπάλληλοι του.
Οι συγκεκριμένοι -των οποίων οι δουλειές εκτείνονται από σερβιτόροι, μπάρμεν και οικοδεσπότη μέχρι διευθυντές και επικεφαλής σομελιέ- είπαν στο Insider ότι αυτή η επική φιγούρα ήταν επιρρεπής στην ευνοιοκρατία και στις συχνές, απρόβλεπτες απολύσεις.
«Εξωτερικά μοιάζει με χρυσό, αλλά από μέσα είναι σκ…», είπε στο Insider ένας πρώην μπάρμαν της Nusr-Et London. Ολοι οι πρώην εργαζόμενοι μίλησαν υπό τον όρο της ανωνυμίας, φοβούμενοι επαγγελματικές επιπτώσεις. Οι ταυτότητες και το ιστορικό τους είναι γνωστά στο Insider.
Πώς γεννήθηκε το εμβληματικό meme
Ο Γκιοκτσέ βρισκόταν στο εστιατόριό του στο Ντουμπάι, τον Ιανουάριο του 2017. Σε ένα κλιπ στο Instagram, διάρκειας 36 δευτερολέπτων, φοράει ένα ζευγάρι μικρά, στρογγυλά γυαλιά ηλίου και ένα λευκό μπλουζάκι. Τα λεία μαύρα μαλλιά του είναι δεμένα πίσω, το μικρό μουσάκι και τα φρύδια του άψογα τριμαρισμένα. Σκύβει, με το μαχαίρι στο χέρι, πριν κόψει αισθησιακά μια μπριζόλα σε λεπτές φέτες. Οταν τελειώνει, σηκώνει τον πήχη του, λυγίζει τον καρπό του και ρίχνει αλάτι στη μπριζόλα.
Ο αστέρας της ποπ, Μπρούνο Μαρς, μοιράστηκε ένα στιγμιότυπο οθόνης της τεχνικής αλατίσματος του Γκιοκτσέ στο Twitter, με τη λεζάντα «Annndddd I’m out».
Η χαρακτηριστική εικόνα του Salt Bae είχε γεννηθεί.
Ξαφνικά, όλοι ήθελαν λίγη από τη λάμψη αυτού από τον μυστηριώδους Τούρκου σεφ: Ο παρουσιαστής, Τζέιμς Κόρντεν, τον αποκάλεσε «Κρίστιαν Γκρέι του κόκκινου κρέατος», σε ένα σκετς στο Saturday Night Live τον αποκάλεσαν «ο πιο σημαντικός σεφ στον κόσμο», και διασημότητες της πρώτης γραμμής, όπως ο Λεονάρντο Ντι Κάπριο και ο Ντέιβιντ Μπέκαμ, έσπευσαν στα εστιατόριά του.
Εν τω μεταξύ, ο Γκιοκτσέ κεφαλαιοποίησε αυτή τη διαδικτυακή φήμη του τροφοδοτώντας την έτι περαιτέρω: με βίντεο στο Instagram που τον δείχνουν να ρίχνει αλάτι από ένα ελικόπτερο, να πίνει έναν χρυσαφένιο καπουτσίνο κάτω από την πινακίδα του Χόλιγουντ και να σκορπίζει ροδοπέταλα πάνω σε κρέας με σχήμα καρδιάς για την ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου.
Ολη αυτή τη φήμη την αξιοποίησε ανοίγοντας περισσότερα εστιατόρια. Οταν δεν γυμνάζεται ή δεν δημοσιεύει φωτογραφίες στο Instagram, ο Γκιοκτσέ επισκέπτεται τα εστιατόριά του για να ελέγξει τους εργαζομένους του και να αλληλεπιδράσει με τους πελάτες, είπαν πρώην υπάλληλοι στο Insider. Εκεί, η κύρια δουλειά του είναι να είναι η ατραξιόν – φοράει πάντα το ίδιο χαρακτηριστικό outfit.
«Ζει μέσα από το Instagram, τον τρέφει η φήμη του», είπε στο Insider ένας πρώην μάνατζερ εστιατορίου. Και πρόσθεσε: «Η ατραξιόν ήταν αυτός. Κατέληξε να πιστεύει πως είναι θεός».
Σε ορισμένους υπαλλήλους η παρουσία του προκαλούσε φόβο. Οποιοδήποτε λάθος θα μπορούσε να τους βάλει σε μπελάδες με τους διευθυντές τους ή, χειρότερα, με τον ίδιο τον Γκιοκτσέ.
Μια μήνυση, τον Αύγουστο του 2021, που κατατέθηκε από πέντε πρώην ψήστες στο Nusr-Et της Νέας Υόρκης περιέγραφε ένα «επιθετικό στιλ διαχείρισης». Εβριζε συχνά τους υπαλλήλους και τους κατηγορούσε για τα λάθη των συναδέλφων τους.
Ενας πρώην μπάρμαν στο εστιατόριό του στη Μύκονο παρομοίασε το αφεντικό του με δικτάτορα.
Η κακή φήμη του salta bae
Πολλοί πρώην υπάλληλοι περιέγραψαν την επιθετική κουλτούρα πωλήσεων των εστιατορίων, μια κουλτούρα που θα άφηνε πολλούς πελάτες με τετραψήφιους και πενταψήφιους λογαριασμούς.
«Ηταν απλώς για να βγάλω όσο περισσότερα χρήματα γινόταν από τους ανθρώπους που έρχονταν», είπε ο πρώην επικεφαλής σομελιέ του καταστήματος στο Λονδίνο, ο οποίος πουλούσε τακτικά αλκοόλ αξίας χιλιάδων δολαρίων.
Σύμφωνα με μηνύσεις και άλλα έγγραφα που εξετάστηκαν από το Insider, αυτά τα έσοδα δεν έφταναν πάντα στους υπαλλήλους του Γκιοκτσέ.
Τον Οκτώβριο του 2019, ο Γκιοκτσέ ήρθε σε συμβιβασμό με τέσσερις πρώην υπαλλήλους σε ένα από τα εστιατόριά του στη Νέα Υόρκη για 230.000 δολάρια.
Ισχυρίστηκαν, σε καταγγελία προς το Εθνικό Συμβούλιο Εργασιακών Σχέσεων, ότι το εστιατόριο τούς κρατούσε τα φιλοδωρήματα και όταν παραπονέθηκαν τους απέλυσε.
Απαντώντας σε ερωτήσεις σχετικά με τις καταγγελίες, η δικηγόρος του Τούρκου σταρ, είπε: «Οπως και οι άλλες υποθέσεις στην αρχική σας έρευνα, έτσι και αυτές επιλύθηκαν πριν από αρκετά χρόνια».
Ο Μαχέρ είπε στην αγωγή του ότι δεν του επέτρεπαν να λαμβάνει φιλοδωρήματα όταν σέρβιρε διασημότητες, όπως ο ράπερ French Montana, στο εστιατόριο της Νέας Υόρκης.
Σε άλλη αγωγή από το 2019, ένας άλλος πρώην σερβιτόρος της Νέας Υόρκης, ο Μουστάφα Φτέτζα, ισχυρίστηκε ότι ο Γκιοκτσέ έκοψε 3% από τα φιλοδωρήματα πριν τα μοιράσει στους υπαλλήλους. Η αγωγή ανέφερε ότι η διοίκηση «απέλυε συστηματικά κάθε σερβιτόρο που παραπονιόταν ότι δεν έπαιρνε φιλοδωρήματα», συμπεριλαμβανομένου του Φτέτζα.
Ο πρώην σερβιτόρος συμβιβάστηκε με τον Γκιοκτσέ τον Ιούλιο του 2020 για 300.000 δολάρια. Οι δικηγόροι του Φτέτζα δεν απάντησαν σε αίτημα για σχολιασμό. Οι δικηγόροι του Γκιοκτσέ χαρακτήρισαν τις αξιώσεις «ανάξιες αναφοράς».
Το 2018 και το 2019, καθώς ο Γκιοκτσέ επέκτεινε την αυτοκρατορία του κρέατος στις ΗΠΑ, ζήτησε από πέντε από τους ψήστες του στην Κωνσταντινούπολη να μετακομίσουν στη Νέα Υόρκη για λογαριασμό του, σύμφωνα με αγωγή του Αυγούστου του 2021.
Ο Γκιοκτσέ κατέθεσε έγγραφα για να αποκτήσει βίζα γι’ αυτούς που έλεγαν ότι θα είχαν υψηλόβαθμες θέσεις εργασίας και διευθυντικές ευκαιρίες, αναφέρει η αγωγή. Ομως η πραγματικότητα ήταν πολύ διαφορετική. Παρά το γεγονός ότι προσλήφθηκαν ως «ψήστες», οι υπάλληλοι ισχυρίζονται ότι έπρεπε να εκτελούν άσχετα καθήκοντα, συμπεριλαμβανομένου του καθαρισμού τουαλετών και της προετοιμασίας «ειδικών γευμάτων για τους διευθυντές και τον Γκιοκτσέ όταν ήταν παρών».
Κατά τη διάρκεια της πανδημίας του Covid-19, οι ψήστες έπρεπε επίσης να κάνουν «εργασίες ασφαλείας», συμπεριλαμβανομένης της «παραμονής στα εστιατόρια όλη τη νύχτα για να διασφαλίσουν ότι τα κτίρια δεν θα υποστούν βανδαλισμό», υποστηρίζει η αγωγή.
Είπαν επίσης ότι έπρεπε να εργάζονται «εξαντλητικές ώρες» και δεν πληρώνονταν υπερωρίες, όπως απαιτεί ο νόμος της Νέας Υόρκης. (Η μήνυση απορρίφθηκε οικειοθελώς· ένας δικηγόρος των ψηστών είπε στο Insider ότι η υπόθεση «επιλύθηκε φιλικά»).
Ο διευθυντής που βοήθησε τον Γκιοκτσέ να ανοίξει τα εστιατόριά του στο Μαϊάμι και στη Νέα Υόρκη είπε ότι μεγάλο μέρος των εργασιών είχε γίνει με τον «τρόπο της Κωνσταντινούπολης», χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η συμμόρφωση με τους τοπικούς νόμους.
«Τα εστιατόρια διοικούνταν από άλλα άτομα που ήταν κοντά του. Ο ίδιος ήταν τόσο δημοφιλής στο Διαδίκτυο που, πραγματικά, δεν νομίζω πως έδινε τη βαρύτητα που απαιτούνταν γι’ αυτό που έκανε», είπε.
Τα εστιατόρια του Γκιοκτσέ είναι γεμάτα μόνο όταν ο ίδιος βρίσκεται στην πόλη, για να τραβήξει ο κόσμος φωτογραφίες από την παροιμιώδη κίνηση του με το αλάτι, είπαν πρώην υπάλληλοι.
Τα τελευταία έξι χρόνια, ο Γκιοκτσέ έχει καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να κρατήσει ζωντανή τη φλόγα της διασημότητάς του.
