Όταν οι Έλληνες υπουργοί Οικονομικών ταξίδευαν τις προηγούμενες δεκαετίες στο Βερολίνο, το έκαναν συνήθως ως «ικέτες», γράφει στη γερμανική RND ο δημοσιογράφος Gerd Höhler. Κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους της δεκαετίας του 2010, η χώρα χρειάστηκε τρία πακέτα διάσωσης δισεκατομμυρίων ευρώ για να αποφύγει την κρατική χρεοκοπία. Ωστόσο, αναφέρει το μέσο, ο σημερινός υπουργός Οικονομικών, Κυριάκος Πιερρακάκης, μπορεί την ερχόμενη Δευτέρα να σταθεί απέναντι στον Γερμανό ομόλογό του, Λαρς Κλίνγκμπαϊλ, με το κεφάλι ψηλά. Στις αποσκευές του δεν έχει αιτήματα βοήθειας, αλλά αριθμούς που ενδέχεται να προκαλέσουν ακόμη και φθόνο στο Βερολίνο.
Και συνεχίζει: Από το τέλος της πανδημίας, η ελληνική οικονομία αναπτύσσεται σχεδόν με διπλάσιο ρυθμό σε σύγκριση με τον συνολικό μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το outlook παραμένει επίσης θετικό: Στην φθινοπωρινή της πρόβλεψη, η Κομισιόν αναμένει για την Ελλάδα ρυθμό ανάπτυξης 2,2% και 1,7% τα επόμενα δύο χρόνια. Ο μέσος όρος της ΕΕ εκτιμάται στο 1,4% και 1,5%, ενώ για τη Γερμανία η Κομισιόν προβλέπει 1,2% και για τις δύο χρονιές.
Φορολογικά έσοδα πάνω από τον στόχο
Την ώρα που πολλά κράτη–μέλη της ΕΕ παλεύουν με αυξανόμενα δημοσιονομικά ελλείμματα, ο Πιερρακάκης εμφανίζει πλεονάσματα, σημειώνει το RND. Τα φορολογικά έσοδα στους πρώτους δέκα μήνες του έτους ήταν κατά δύο δισεκατομμύρια ευρώ υψηλότερα από τον στόχο. Το πρωτογενές πλεόνασμα έφτασε τα 10,3 δισ. ευρώ, έναντι 7,2 δισ. ευρώ στο αντίστοιχο περσινό διάστημα.
Η σταθερή δημοσιονομική εικόνα επιτρέπει στην Ελλάδα να μειώνει γρήγορα τον δείκτη χρέους της. Αν και η χώρα εξακολουθεί να έχει το υψηλότερο δημόσιο χρέος στην Ευρωπαϊκή Ένωση – στο 145% του ΑΕΠ, ακολουθούμενη από την Ιταλία και τη Γαλλία – κανένα άλλο κράτος–μέλος δεν μειώνει τις υποχρεώσεις του με τόσο γρήγορο ρυθμό: Από το 2020, η αναλογία χρέους έχει υποχωρήσει κατά 62 ποσοστιαίες μονάδες. Υπεύθυνο γι’ αυτό δεν είναι μόνο το robust οικονομικό momentum, αλλά και οι πρόωρες αποπληρωμές παλαιών δανείων βοήθειας.
Τα δάνεια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου εξοφλήθηκαν πλήρως ήδη από το 2022, δύο χρόνια νωρίτερα από το προβλεπόμενο. Τα δάνεια από το πρώτο πακέτο διάσωσης — ύψους 52,9 δισ. ευρώ, που συμφωνήθηκε από τους εταίρους της Ευρωζώνης τον Μάιο του 2010 — προγραμματίζεται να εξοφληθούν έως το 2031, δηλαδή δέκα χρόνια νωρίτερα από ό,τι είχε συμφωνηθεί.
Και η ελληνική κυβέρνηση δεν διστάζει ούτε μπροστά σε αντιδημοφιλή μέτρα: έτσι, αναμένεται να κλείσει το ένα πέμπτο από τα περίπου 1.000 καταστήματα των ΕΛΤΑ. Η αντίδραση στη χώρα ήταν έντονη όταν ανακοινώθηκε το κλείσιμο στις αρχές Νοεμβρίου, παρότι τα καταστήματα της κρατικής επιχείρησης είναι σε πολλές περιπτώσεις παρωχημένα και υποστελεχωμένα.
Η ταχεία μείωση του χρέους ενισχύει την εμπιστοσύνη των χρηματοπιστωτικών αγορών. Όλοι οι μεγάλοι οίκοι αξιολόγησης κατατάσσουν από την άνοιξη ξανά την Ελλάδα στην κατηγορία της επενδυτικής βαθμίδας. Η χώρα μπορεί σήμερα να δανείζεται ακόμη και φθηνότερα από την Ιταλία και τη Γαλλία.
Το ακαδημαϊκό και επαγγελματικό υπόβαθρο του Έλληνα υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών ταιριάζει απόλυτα με το τεχνοκρατικό προφίλ που προτιμά ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης. Ο Κυριάκος Πιερρακάκης σπούδασε πληροφορική στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, πολιτικές επιστήμες στο Harvard και απέκτησε μεταπτυχιακό στο Massachusetts Institute of Technology, στον τομέα Technology Policy – ένα πρόγραμμα σπουδών που συνδυάζει τεχνική γνώση, στρατηγική διοίκηση και πολιτική.
Μπορεί η Γερμανία να μάθει από την Ελλάδα;
Κατά τη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης, ο Πιερρακάκης συμμετείχε στην ελληνική ομάδα διαπραγμάτευσης με την αποκαλούμενη Τρόικα – την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Ο Μητσοτάκης τον διόρισε, μετά τη νίκη του στις εκλογές του καλοκαιριού του 2019, υπουργό Επικρατείας για την Ψηφιακή Διακυβέρνηση. Σε αυτόν τον ρόλο, ο Πιερρακάκης δημιούργησε την πλατφόρμα gov.gr, μέσω της οποίας οι πολίτες έχουν πλέον πρόσβαση σε περισσότερες από 2.000 δημόσιες υπηρεσίες. Το σύστημα πέρασε την πρώτη μεγάλη δοκιμασία του κατά την περίοδο της πανδημίας: χάρη στην ψηφιοποίηση, η Ελλάδα κατάφερε να εμβολιάσει τον πληθυσμό της με τάξη και σε χρόνο-ρεκόρ, παρέχοντας παράλληλα ψηφιακά πιστοποιητικά εμβολιασμού.
Τους καρπούς της ψηφιακής του στρατηγικής αποκομίζει πλέον και στο υπουργείο Οικονομικών. Η αύξηση των φορολογικών εσόδων οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις επιτυχίες στη μάχη κατά της φοροδιαφυγής. Καθοριστικό ρόλο διαδραματίζουν η ψηφιοποίηση της φορολογικής διοίκησης και η τεχνητή νοημοσύνη.
Στο Βερολίνο, ο Πιερρακάκης θα συναντήσει τη Δευτέρα και τον Κάρστεν Βιλντμπέργκερ, τον Γερμανό υπουργό Ψηφιακών Υποθέσεων και Εκσυγχρονισμού του Κράτους. Ο Πιερρακάκης ανυπομονεί ιδιαίτερα για την ανταλλαγή απόψεων σχετικά με την ψηφιοποίηση, όπως αναφέρουν πρόσωπα από το περιβάλλον του υπουργού. Παρ’ όλα αυτά, δεν αναμένονται από εκείνον διδάγματα ή υποδείξεις. Σε μια συζήτηση στη London School of Economics πριν από μία εβδομάδα, ο Πιερρακάκης ρωτήθηκε τι συμβουλή θα μπορούσε να δώσει στους Βρετανούς ομολόγους του. Η απάντηση ήταν: «Δεν έχω καμία συμβουλή». Υπενθύμισε ότι η λέξη «ύβρις» προέρχεται από τα ελληνικά και συμπλήρωσε: «Δεν σκοπεύω να πέσω σε αυτή την παγίδα».
Ωστόσο, ο Έλληνας υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών δεν έρχεται με άδεια χέρια στο Βερολίνο: τον Δεκέμβριο, η Ελλάδα σκοπεύει να εξοφλήσει πρόωρα δύο ακόμη δόσεις του πρώτου πακέτου διάσωσης, συνολικής αξίας 5,29 δισ. ευρώ. Περίπου 2,2 δισ. ευρώ από αυτά θα κατευθυνθούν στη Γερμανία, καταλήγει ο Gerd Höhler.
