Πλήθος από ανοιχτά θέματα τρέχουν αυτή τη στιγμή μεταξύ ΥΠΕΝ και προμηθευτών ρεύματος.
Ο «ενεργειακός τουρισμός», η ένταξη και παραμονή πελατών στην καθολική υπηρεσία (πελάτες ηλεκτρισμού χωρίς εταιρία) και τα 35 kVΑ είναι τα πιο σημαντικά μεταξύ των προμηθευτών ρεύματος και του ΥΠΕΝ Θόδωρου Σκυλακάκη αναφορικά με τις συναντήσεις που ξεκίνησαν ήδη και θα συνεχιστούν σε τακτά χρονικά διαστήματα.
Σημαντική παράμετρος στις διαβουλεύσεις των δύο πλευρών είναι το νέο καθεστώς που θα ισχύσει από την 1η Ιανουαρίου με τα τιμολόγια ρεύματος που πλέον η όλη συζήτηση εστιάζει στο τρόπο εφαρμογής του νέου μοντέλου.
Ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θεόδωρος Σκυλακάκης κατά την πρόσφατη ομιλία του στη Βουλή, έκανε σαφές ότι ο σχεδιασμός του Υπουργείου για τα νέα τιμολόγια ρεύματος θα προχωρήσει στο ακέραιο, ενώ υπογράμμισε ιδιαίτερα ότι το ειδικό τιμολόγιο θα συμβάλει στη σύγκριση τιμών μεταξύ των προμηθευτών, πράγμα που σήμερα είναι σημαντικά περιορισμένο.
«Προσπαθήσαμε, λοιπόν, να φτιάξουμε ένα τιμολόγιο όσο πιο κοντά γίνεται στο φθηνότερο, αλλά στο οποίο ο καταναλωτής να γνωρίζει από την αρχή ποια θα είναι η τιμή τον επόμενο μήνα. Και αυτό το τιμολόγιο, να έχει χαρακτηριστικό ότι θα μπορούν πλέον οι καταναλωτές, ανοίγοντας τη σχετική σελίδα της ΡΑΑΕΥ να συγκρίνουν τις τιμές – σε κάθε λογαριασμό και σε κάθε μήνυμα που θα λαμβάνουν οι καταναλωτές, θα υπάρχει link, που θα τους πηγαίνει στη σύγκριση των τιμών», ανέφερε ο Υπουργός χαρακτηριστικά.
Έχει ήδη ψηφιστεί στη Βουλή σχετική νομοθετική διάταξη που ρυθμίζει το νέο καθεστώς στη λιανική ρεύματος από την 1/1, όπως και το ειδικό πράσινο τιμολόγιο.
Εκκρεμεί η Υπουργική Απόφαση, πράγμα που, σύμφωνα με πληροφορίες, αναμένεται τις επόμενες μέρες και η οποία θα περιλαμβάνει την μεθοδολογία και τον αλγόριθμο για τον προσδιορισμό των τιμολογίων.
Την ίδια στιγμή, οι εταιρείες προμήθειας καλούνται μέχρι την 1η Δεκεμβρίου 2023 να ενημερώσουν τους πελάτες τους για τους συμβατικούς και τιμολογιακούς όρους των προϊόντων προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας που θα ισχύσουν από την 1/1/2024.
Τι φοβούνται οι προμηθευτές
Με δεδομένο το μέγεθος των αλλαγών που επιχειρούνται σε επίπεδο αγοράς και τιμολογίων, οι εταιρείες προμήθειας εγείρουν προβληματισμό αν προλαβαίνουν να ενημερώσουν, χωρίς, ωστόσο, τουλάχιστον για την ώρα, να γίνεται λόγος για κάποια παράταση.
Στην περίπτωση των 35 kVA, έχει βρεθεί τρόπος προκειμένου να ξεκλειδώσει η διαδικασία, ωστόσο, για να εφαρμοστεί χρειάζεται νέα Κοινή Υπουργική Απόφαση. Μάλιστα η ΚΥΑ χρειάζεται να υπογραφεί έως το τέλος του έτους γιατί τότε τελειώνει και η διάρκεια ισχύος του μέτρου.
Υπενθυμίζεται ότι το συνολικό ποσό που καταλογίζεται υπέρ των προμηθευτών ανέρχεται στα 800 εκατ. ευρώ και αφορά τις επιδοτήσεις που χορήγησαν σε παροχές έως 35 kVA χωρίς να τις έχουν λάβει πίσω.
Σημαντικό θέμα τριβής ο «ενεργειακός τουρισμός» όπου εκκρεμεί η αλλαγή του θεσμικού πλαισίου, δηλαδή η τροποποίηση του Κώδικα Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας, πράγμα που βρίσκεται στην αρμοδιότητα του Υπουργείου.
Η ΡΑΑΕΥ έχει καταρτίσει σχετική πρόταση για το switching στη λιανική ρεύματος που εκκρεμεί να βγει σε δημόσια διαβούλευση προκειμένου να καταλήξει σε γνωμοδότηση προς το ΥΠΕΝ, ώστε να προχωρήσει η τροποποίηση του Κώδικα.
Υπάρχει και η ένταξη στην λεγόμενη καθολική Υπηρεσία, όπου το ΥΠΕΝ εξετάζει, το ενδεχόμενο να περιορίσει τον χρόνο παραμονής των καταναλωτών σε καθεστώς Καθολικής Υπηρεσίας, χωρίς όμως να έχουν μέχρι στιγμής προκύψει οριστικές προτάσεις επί του θέματος από την μεριά του Υπουργείου.
Ο κ.Σκυλακάκης έχει προχωρήσει σε αρχικό προσχέδιο με προτάσεις για αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο το οποίο μάλιστα, έχει δώσει στους συμμετέχοντες για παρατηρήσεις, ωστόσο, άγνωστο παραμένει το επόμενο βήμα, δηλαδή, η αξιολόγηση των παρατηρήσεων κι αν εντέλει προκύπτει κάποια επικαιροποίηση στα αρχικά σχέδια του Υπουργείου.
Οι πρώτες προβλέψεις για τις τιμές το 2024
Ο καιρός θα ρυθμίσει τις διακυμάνσεις στις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας τον φετινό χειμώνα σύμφωνα με ανάλυση του ανεξάρτητου Οργανισμού ICIS.
Πάντως οι πρώτες ενδείξεις είναι τουλάχιστον καθησυχαστικές, αν όχι αισιόδοξες. Πρώτα και κύρια, μπορεί να βρισκόμαστε στα μέσα Νοεμβρίου, ωστόσο οι θερμοκρασίες που επικρατούν πανευρωπαϊκά δεν παραπέμπουν στο ότι η «Γηραιά Ήπειρος» οδεύει προς το τέλος του φθινοπώρου.
Επομένως, προς ώρας οι καταναλώσεις διατηρούνται σε χαμηλά επίπεδα, με την παραγωγή των ΑΠΕ να καλύπτουν σημαντικό μέρος των ενεργειακών αναγκών.
Αναλυτικά τέσσερις είναι οι βασικές παράμετροι που θα καθορίσουν τα επίπεδα στα οποία θα κινηθούν οι τιμές ρεύματος στην Ευρώπη και την Ελλάδα τον χειμώνα.
- Α) ο καιρός
- Β) η ζήτηση για φυσικό αέριο στην Ασία
- Γ) η στάση που θα τηρήσει η Ρωσία όσον αφορά τις περιορισμένες πλέον εξαγωγές προς τη ΕΕ και
- Δ) τα πιθανά σημαντικά προβλήματα στις μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ανά την Ευρώπη.
Όλα αυτά θα κρίνουν τα επίπεδα στα οποία θα κινηθούν οι χονδρεμπορικές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας και, κατά συνέπεια, οι λογαριασμοί ηλεκτρισμού νοικοκυριών και επιχειρήσεων.
Ζητούμενο είναι και τί θα γίνει με τα πυρηνικά εργοστάσια της Γαλλίας, τα οποία λόγω των διασυνδέσεων της χώρας με τις υπόλοιπες αγορές της κεντρικής Ευρώπης, παίζουν ρόλο βαρόμετρου στη διακύμανση των τιμών σε όλη την Ε.Ε.
Τα εκτεταμένα προβλήματα που υπήρξαν πέρυσι στο γαλλικό πυρηνικό χαρτοφυλάκιο πρόσθεσαν μία ακόμη ανησυχία για την ενεργειακή επάρκεια της Ευρώπης. Κι αυτό γιατί η ιστορικά εξαγωγική Γαλλία χρειάστηκε να καταφύγει σε εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας από τη Γερμανία για να καλύψει τις ανάγκες της, την ώρα που το Βερολίνο έπρεπε παράλληλα να αντεπεξέλθει στην απώλεια των εισαγωγών ρωσικού καυσίμου.
Επίσης θετική συνέπεια είναι να διατηρείται σε υψηλά επίπεδα η πλήρωση των ευρωπαϊκών αποθηκών αερίου, ενισχύοντας τις «άμυνες» του ενεργειακού συστήματος σε μία επιδείνωση των καιρικών συνθηκών. Ανάλογα ευνοϊκό είναι το τοπίο και από το «μέτωπο» των υδροηλεκτρικών αποθεμάτων της Ευρώπης, που κινούνται σε υψηλότερα επίπεδα από το περασμένο έτος.
Την ίδια στιγμή, η γαλλική EDF διαβεβαιώνει ότι έχουν αντιμετωπιστεί όλα τα προβλήματα που περιόρισαν τη χρήση των πυρηνικών της σταθμών περίπου για ένα τρίμηνο το προηγούμενο έτος. Έτσι, αν η πυρηνική παραγωγή κινηθεί στα συνήθη επίπεδα, τότε θα περιοριστούν οι ανατιμητικές πιέσεις στο σύνολο των χονδρεμπορικών αγορών της Ευρώπης.
Βασική παράμετρος ο απρόβλεπτος καιρός
Το βασικό ερώτημα και ζητούμενο είναι οι καιρικές συνθήκες που θα επικρατήσουν.
Η εξέλιξη του καιρού θα επηρεάσει διπλά τις τιμές ρεύματος, καθώς θα επηρεάσει όχι μόνο τη ζήτηση για ηλεκτρική ενέργεια, αλλά και την παραγωγή από ΑΠΕ.
Χαρακτηριστικές είναι οι προβλέψεις του κέντρου μελετών ICIS, σύμφωνα με τις οποίες ένας ήπιος χειμώνας θα «μεταφραστεί» σε κόστος ηλεκτρικής ενέργειας μικρότερο κατά 20-25% συγκριτικά με την προηγούμενη χειμερινή περίοδο.
Αντίθετα, αν ο φετινός χειμώνας είναι δριμύς, με ιδιαίτερα χαμηλές θερμοκρασίες και για μεγάλο χρονικό διάστημα, τότε το πρώτο τρίμηνο του 2024 θα κινηθεί σε υψηλότερα επίπεδα από την αντίστοιχη περίοδο του αμέσως προηγούμενου έτους.
Οι παράμετροι στο αέριο
Άλλο ζητούμενο είναι η ισορροπία μεταξύ της ζήτησης και της προσφοράς αερίου, η οποία θα επηρεάσει το κόστος του καυσίμου και επομένως τις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας. Αν η ζήτηση θα εξαρτηθεί εν πολλοίς από τις καιρικές συνθήκες (αλλά και από τους ρυθμούς ανάκαμψης της παραγωγικής δραστηριότητας στην Ευρώπη), από την πλευρά της προσφοράς η εξίσωση είναι πιο περίπλοκη.
Άγνωστη παραμένει η ζήτηση για αέριο από την Ασία. Προς τα παρόν, το γεγονός ότι δεκάδες τάνκερ LNG βρίσκονται στα ανοικτά της Ευρώπης (αναμένοντας αγοραστή από κάποιο κράτος-μέλος) δείχνει πως οι ευρωπαϊκές αγορές αποτελούν κυρίαρχη προτεραιότητα για τους διεθνείς παραγωγούς και trader. Ωστόσο, τίποτα δεν μπορεί να εγγυηθεί πως τα δεδομένα θα συνεχίσουν να παραμένουν ως έχουν και τους επόμενους μήνες.
Ακόμη πιο ασαφής είναι η στάση που θα τηρήσει η Ρωσία, αναφορικά με τις περιορισμένες πλέον εξαγωγές αερίου προς τη «Γηραιά Ήπειρο». Αξίζει να σημειωθεί πως στο ευρωπαϊκό μίγμα προμήθειας, το ρωσικό καύσιμο καταλαμβάνει πλέον ένα ποσοστό γύρω στο 9%, από 40% και πλέον που κατείχε πριν από την κρίση. Επομένως, όλοι οι αναλυτές συμφωνούν πως αν υπάρξει αιφνίδιο κλείσιμο της ρωσικής στρόφιγγας, τότε δύσκολα η Ε.Ε. θα αντιμετωπίσει πρόβλημα επάρκειας εφοδιασμού.
Ένα τέτοιο ενδεχόμενο, ωστόσο, εκ των πραγμάτων θα αυξήσει τη ζήτηση για LNG. Επομένως, είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσει ανατιμητικές πιέσεις στο κόστος των ποσοτήτων που θα χρειαστεί η Ευρώπη για να περάσει τον φετινό χειμώνα.
Η ανάλυση του οργανισμού ΙCIS
Χαμηλότερες υπό την αίρεση των καιρικών συνθηκών που θα επικρατήσουν, αναμένονται οι τιμές ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη κατά την χειμερινή περίοδο φέτος σε σχέση με πέρυσι σύμφωνα με νεότερη ανάλυση του Oργανισμού ICIS (Βρετανικό Ινστιτούτο Ενεργειακών Αναλύσεων).
Το ινστιτούτο εκτιμάει ότι, υπό ήπιες καιρικές συνθήκες, οι τιμές θα κυμανθούν περίπου 20-25% χαμηλότερα σε σχέση με πέρυσι, σενάριο που ωστόσο, δεν επιβεβαιώνεται στην περίπτωση ενός κρύου χειμώνα. Συγκεκριμένα, ενδεχόμενες χαμηλές θερμοκρασίες και μάλιστα παρατεταμένα θα ωθήσουν τις τιμές ηλεκτρισμού κατά το 1ο τρίμηνο του 2024 σε υψηλότερα επίπεδα σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2023.
Όπως σημειώνουν οι συντάκτες της έκθεσης, ο αντίκτυπος των καιρικών συνθηκών στη διαμόρφωση των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας εμφανίζεται μεγαλύτερος από ποτέ σε ένα περιβάλλον αυξανόμενης διείσδυσης των ΑΠΕ και προοδευτικού εξηλεκτρισμού της θέρμανσης στην Ευρώπη.
Ειδικότερα, σε περίπτωση ενός ήπιου χειμώνα, το ICIS προβλέπει ότι ορισμένες ευρωπαϊκές αγορές ενδεχόμενα να καταγράφουν μια μείωση στην οικιακή ζήτηση της τάξης του 17% πράγμα που συνεπάγεται μια πτώση της τιμής περίπου 15 ευρώ ανά μεγαβατώρα.
Αντιθέτως, μια παρατεταμένη περίοδος χαμηλών θερμοκρασιών και κρύου χειμώνα συνεπάγεται αυξήσεις στην πλειοψηφία των ευρωπαϊκών αγορών με τις τιμές του πρώτου τριμήνου του 2024 να ξεπερνούν κατά πολύ τις αντίστοιχες τιμές του πρώτου τριμήνου του 2023.
Σημειώνεται ότι η ανάλυση επικεντρώνει σε βασικές αγορές της Ευρώπης όπως Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία, Μεγάλη Βρετανία και Ολλανδία και ουσιαστικά αποτυπώνει την βασική τάση στα διάφορα σενάρια που σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό αφορούν και τις υπόλοιπες αγορές, δεδομένης της συσχέτισης που υπάρχει σε επίπεδο ευρωπαϊκής αγοράς.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης, η Γαλλία εμφανίζεται η πιο «ευαίσθητη» αγορά ως προς τον παράγοντα «καιρός» με την «διαφορά» από σενάριο σε σενάριο να φτάνει τα 33€/MWh όταν σε όλες τις υπόλοιπες χώρες το αντίστοιχο νούμερο να υπολογίζεται περίπου στα 25 ευρώ ανά Μεγαβατώρα. Επιπρόσθετα, η Γαλλία είναι η μόνη αγορά της οποία η τιμή δεν εμφανίζει συμμετρική συμπεριφορά προς τα πάνω και προς τα κάτω.
Συγκεκριμένα, όπως αναφέρεται, οι τιμές ηλεκτρικής ενέργειας αυξάνουν 14% στην περίπτωση ενός κρύου χειμώνα και μειώνονται μόλις 11% στο σενάριο ήπιου χειμώνα. Θετική επίδραση στη διαμόρφωση των τιμών στη γαλλική αγορά έχει το γεγονός ότι ο πυρηνικός στόλος της χώρας είναι διαθέσιμος κατά την χειμερινή περίοδο.
Διαφορετική εικόνα παρουσιάζει η Γερμανία, όπου οι τιμές ηλεκτρικής ενέργειας αναμένεται να είναι υψηλότερες κατά το πρώτο τρίμηνο του 2024 σε σχέση με πέρυσι ακόμη και στο σενάριο του ήπιου χειμώνα.
Αυτό γιατί η Γερμανία αποσύρει τα πυρηνικά της και επομένως το φυσικό αέριο θα καταλήγει να καθορίζει περισσότερες ώρες μέσα στη μέρα την οριακή τιμή της χονδρικής αγοράς, δεδομένου ότι, όπως προκύπτει από μια σειρά μελέτες, το φυσικό αέριο θα συνεχίσει να συνιστά την οριακή τεχνολογία υπό το υφιστάμενο μοντέλο αγοράς.
Συμπερασματικά και με βάση αμιγώς τον κλιματολογικό παράγοντα, οι τιμές ηλεκτρικής ενέργειας το πρώτο τρίμηνο του 2024 παρουσιάζουν υψηλότερο κίνδυνο να κινηθούν ανοδικά παρά καθοδικά.
