Ένα ιδιαίτερα ανησυχητικό φαινόμενο που εξελίσσεται μέσα από τα video games και τα κινητά τηλέφωνα περιγράφει η επικεφαλής της Europol, Κάθριν Ντε Μπόλε, προειδοποιώντας ότι εγκληματικά δίκτυα στρατολογούν και «μετατρέπουν παιδιά σε όπλα».
Όπως τονίζει, οι οργανώσεις αυτές συνιστούν πλέον τη μεγαλύτερη ενιαία απειλή για την Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς αποσταθεροποιούν κοινωνίες στοχεύοντας στους πιο ευάλωτους, δηλαδή τους ανήλικους.
«Η εργαλειοποίηση των παιδιών από τις εγκληματικές οργανώσεις είναι αυτό που συμβαίνει αυτή τη στιγμή στο ευρωπαϊκό έδαφος», δήλωσε σε κοινή συνέντευξη στο Politico και τη Welt.
«Τα παιδιά τα χρησιμοποιούν για να βασανίσουν ή να σκοτώσουν. Δεν μιλάμε πια για μικροκλοπές. Μιλάμε για μεγάλα εγκλήματα». Η ίδια αναφέρει ως «το χειρότερο περιστατικό» την υπόθεση ενός ανήλικου αγοριού που δέχθηκε εντολή να σκοτώσει τη μικρότερη αδελφή του — εντολή που τελικά εκτελέστηκε.
Η Ντε Μπόλε δεν αποκλείει ότι παιδιά και έφηβοι χρησιμοποιούνται ακόμη και από εχθρικά κράτη ως «κατάσκοποι» χωρίς να το θέλουν, για να καταγράφουν επικοινωνίες γύρω από κυβερνητικά κτίρια.
Ως επικεφαλής της υπηρεσίας που συντονίζει τις πληροφορίες και υποστηρίζει τις εθνικές αστυνομίες, περιγράφει μια εικόνα αυξανόμενων υβριδικών απειλών και συνεχούς προσαρμογής του οργανωμένου εγκλήματος.
Στη συζήτηση προειδοποιεί επίσης για τις επιπτώσεις της τεχνητής νοημοσύνης, την έκρηξη της διαδικτυακής απάτης, αλλά και νέες μεθόδους διακίνησης ναρκωτικών — όπως η χρήση ημιβυθισμένων «ναρκο-υποβρυχίων» που ταξιδεύουν από τη Νότια Αμερική στις ακτές του ευρωπαϊκού Βόρειου Ατλαντικού, όπου ταχύπλοα παραλαμβάνουν το φορτίο.
Η στρατολόγηση μέσα από τα παιχνίδια
Σύμφωνα με την Europol, εγκληματίες προσεγγίζουν παιδιά αρχικά μέσα από multiplayer παιχνίδια με δυνατότητα συνομιλίας. Η διαδικασία ξεκινά με συζητήσεις για φαινομενικά αθώα θέματα, όπως τα κατοικίδια ή η οικογένεια.
Στη συνέχεια η επικοινωνία μεταφέρεται σε κλειστό chat, όπου ζητούν ευαίσθητα προσωπικά στοιχεία, όπως τη διεύθυνση του παιδιού. Από εκεί και πέρα, το παιδί μπορεί να εξαναγκαστεί ή να δωροδοκηθεί για να διαπράξει βία, ακόμη και βασανιστήρια, αυτοτραυματισμό, δολοφονία ή αυτοκτονία.
Η Europol έχει καταγράψει 105 περιπτώσεις όπου ανήλικοι συμμετείχαν σε βίαιες πράξεις που έγιναν «κατά παραγγελία», ανάμεσά τους και 10 συμβόλαια θανάτου. Πολλές απόπειρες δολοφονίας αποτυγχάνουν λόγω απειρίας των παιδιών, αλλά οι συνέπειες είναι ήδη σοβαρές.
Η Ντε Μπόλε περιγράφει περιστατικά όπου εγκληματίες σκοτώνουν ακόμη και το κατοικίδιο του παιδιού για να το εκβιάσουν: «Ξέρεις πολύ καλά ότι γνωρίζουμε πού μένεις, ποιος είσαι, θα υπακούσεις — και αν δεν το κάνεις, θα προχωρήσουμε ακόμη περισσότερο, μέχρι να σκοτώσουμε τη μητέρα ή τον πατέρα σου».
Η στρατολόγηση δεν αφορά μόνο ευάλωτα παιδιά. Στο στόχαστρο μπαίνουν και έφηβοι χωρίς εμφανή προβλήματα, ακόμη και παιδιά που «απλώς θέλουν ένα ζευγάρι ακριβά παπούτσια».
Σε ορισμένες περιπτώσεις, νεαροί χρησιμοποιούνται από κρατικούς φορείς για υβριδικές επιχειρήσεις, ώστε να συλλέγουν ήχους και συνομιλίες γύρω από κτίρια κρατικής σημασίας.
Παιδιά που εγκαταλείπονται
Όταν οι αστυνομίες εντοπίζουν ένα παιδί, τα εγκληματικά δίκτυα το εγκαταλείπουν αμέσως και στρέφονται στο επόμενο. «Οι γονείς κατηγορούν τον εαυτό τους. Δεν καταλαβαίνουν πώς είναι δυνατόν», σημειώνει η Ντε Μπόλε, επισημαίνοντας ότι το πρόβλημα εντείνεται επειδή οι γονείς δεν έχουν πλήρη πρόσβαση στις online δραστηριότητες των παιδιών τους, ενώ ταυτόχρονα επιθυμούν να σέβονται την ιδιωτικότητά τους.
«Ως γονέας, πρέπει να μιλήσεις για τους κινδύνους του διαδικτύου».
Ναρκωτικά και τεχνητή νοημοσύνη
Στον τομέα των ναρκωτικών, οι οργανώσεις αποφεύγουν πλέον τα λιμάνια της βόρειας Ευρώπης, επιλέγοντας ημιβυθιζόμενα vessels που μεταφέρουν κοκαΐνη μέχρι την Πορτογαλία, όπου την παραλαμβάνουν ταχύπλοα.
Η Ντε Μπόλε τονίζει ότι η Ευρώπη είναι ήδη «πλημμυρισμένη από ναρκωτικά», όμως το μεγαλύτερο οικονομικό όφελος για τα δίκτυα προκύπτει πλέον από διαδικτυακές απάτες.
Η τεχνητή νοημοσύνη «πολλαπλασιάζει το έγκλημα», λέει χαρακτηριστικά.
«Οι ηλεκτρονικές απάτες εκτοξεύονται, και τα phishing emails δεν ξεχωρίζουν πια — η γλώσσα είναι άψογη». Παράλληλα, το «romance fraud» αυξάνεται, με χρήστες που αναζητούν σχέση να πέφτουν θύματα εξαπάτησης. Deepfakes και αυτόματα συστήματα φωνής δυσκολεύουν τις αρχές, που δεν μπορούν εύκολα να ξεχωρίσουν τι είναι αληθινό.
Η ανάγκη πρόσβασης σε κρυπτογραφημένες επικοινωνίες
Η επικεφαλής της Europol επιμένει ότι οι υπηρεσίες χρειάζονται τη δυνατότητα πρόσβασης σε κρυπτογραφημένα μηνύματα, με δικαστική έγκριση, για να διαλύσουν τα εγκληματικά δίκτυα.
«Όταν ένας δικαστής αποφασίζει ότι πρέπει να έχουμε πρόσβαση στα δεδομένα, οι online πάροχοι πρέπει να υποχρεώνονται να μας δώσουν πρόσβαση», λέει. «Αλλιώς, θα είμαστε τυφλοί και δεν θα μπορούμε να κάνουμε τη δουλειά μας».
Με τα δίκτυα να «βιομηχανοποιούν» τη στρατολόγηση παιδιών, η Ντε Μπόλε προειδοποιεί: «Είναι το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αν τα χάσουμε, χάνουμε τα πάντα».
