Πάνω από 40.000 τετραγωνικά χλμ. υψηλού αιολικού δυναμικού «προσφέρει» το Κάιρο στην Ελλάδα, για το σχέδιο GREGY που είναι η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας- Αιγύπτου.
Αυτό προβλέπει η ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία για το καλώδιο, την οποία πέτυχαν Δημήτρης και Χρήστος Κοπελούζος παρόντος του ΥΠΕΝ Θόδωρου Σκυλακάκη.
Η αιολική ενέργεια θα συμμετέχει με 75% στο μείγμα της εξαγόμενης ενέργειας προς την Ευρώπη, με το υπόλοιπο 25% ηλιακή και αυτή είναι η βάση της συμφωνίας για την ηλεκτρική διασύνδεση.
Ο κος Σκυλακάκης και ο ομόλογός του Dr. Mahmoud Esmat, έφτασαν σε αυτή τη συμφωνία, πέραν της απόφασης οι δύο διαχειριστές μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας Ελλάδας και Αιγύπτου να ξεκινήσουν άμεσα τη διαδικασία για τη μετοχική τους συμμετοχή στο έργο.
Η αιγυπτιακή πλευρά μετέφερε στον κο Σκυλακάκη ότι η χώρα διαθέτει 40.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα εκτάσεων στην έρημο, υψηλού αιολικού δυναμικού με ταχύτητες ανέμου, όπως οι παραπάνω.
Από την ΒΔ μέχρι τη ΒΑ Ακτή και από την Ερυθρά Θάλασσα μέχρι τη Δυτική Έρημο. Η έκταση ισούται με τη Πελοπόννησο και τη Στερεά Ελλάδα μαζί ή με το 30% ολόκληρης της Ελλάδας.
Στις εκτάσεις της μεγαλύτερης αραβικής χώρας υπάρχουν περιοχές με ταχύτητες ανέμου 9,10 και 11 μέτρα το δευτερόλεπτο, όπως στο Σουέζ.
Το θέμα είχε τεθεί διμερώς ενόψει των επόμενων βημάτων για ένα τέτοιο μακρόπνοο στρατηγικό σχέδιο, τόσο για να μη πληγεί η εγχώρια αγορά φωτοβολταικών, όσο κυρίως για να αποκτήσει η χώρα base load φορτία επί 24ώρου βάσεως, δηλαδή φθηνή ενέργεια και τα βράδια, που είναι και το ζητούμενο, όπως μας δίδαξε η μίνι ενεργειακή κρίση του καλοκαιριού.
Οι σημαντικές συμφωνίες που πέτυχαν Δημήτρης και Χρήστος Κοπελούζος στην αιγυπτιακή πρωτεύουσα
Η συμφωνία για το Gregy με την τροποποίηση αυτή στην αναλογία των υπό ανάπτυξη έργων, απαντά σε ένα υπαρκτό πρόβλημα για την ευρύτερη περιοχή.
Όπως είναι γνωστό, μετά τις 7 το βράδυ που «σβήνουν» τα φωτοβολταικά και οι πάντες ζητούν φθηνή ενέργεια, όταν έχει άπνοια στη Ρουμανία, μειωμένη στάθμη στα υδροηλεκτρικά και γενικά υψηλή ζήτηση, οι τιμές στον «βαλκανικό διάδρομο» απογειώνονται, κάνοντας πιο απρόβλεπτο το διασυνοριακό εμπόριο και αυξάνοντας τα ρίσκα.
Το σκεπτικό του ΥΠΕΝ συνάδει και με τη συζήτηση που σκοπεύουν να ανοίξουν στο σημερινό συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας στο Λουξεμβούργο, οι υπουργοί της Ελλάδας, της Ρουμανίας και της Βουλγαρίας για τις ασυμμετρίες ανάμεσα στα ανατολικοευρωπαικά χρηματιστήρια και αυτά της Κ.Ευρώπης.
Η αρχική κατανομή των προς ανάπτυξη έργων στην Αίγυπτο για τους σκοπούς του Gregy, συνολικής ισχύος 9,5 GW, ήταν συντριπτικά υπέρ των φωτοβολταικών, το κόστος παραγωγής των οποίων στη βορειοαφρικανική χώρα έχει πέσει σε απίστευτα χαμηλά επίπεδα (ακόμη και στα 2-2,5 σεντς/ KWh) και λιγότερο υπέρ των αιολικών, το capacity factor των οποίων είναι επίσης από τα καλύτερα στον κόσμο.
Στη συνάντηση ανάμεσα στους δύο υπουργούς Ενέργειας, συμφωνήθηκε ότι η αναλογία πρέπει να γείρει υπέρ των αιολικών και ότι η μερίδα του λέοντος από τα έργα ΑΠΕ συνολικής ισχύος 9,5 GW που θα αναπτυχθούν επί αιγυπτιακού εδάφου, θα αφορούν ανεμογεννήτριες.
Επί των 3,5 GW δηλαδή της πράσινης ενέργειας που προβλέπεται βάσει του σχεδίου να εξάγει η Αίγυπτος προς την Ελλάδα και από εκεί σε άλλους ευρωπαικούς προορισμούς, η αναλογία στο μείγμα θα είναι 75% αιολικά και μόνο 25% φωτοβολταικά.
«Η νέα αναλογία εξυπηρετεί τόσο τη χώρα, όσο και τις εξαγωγές», λένε στο ΥΠΕΝ.
Η γεωπολιτική διάσταση
Σε γεωπολιτικό επίπεδο, οι εξελίξεις με το Gregy δείχνουν ότι η σχέση στρατηγικής συνεργασίας με την Αίγυπτο που έχει δημιουργήσει η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, βοηθούμενη τα μέγιστα από τη μακρά περίοδο κρίσης στις σχέσεις Άγκυρας-Καΐρου, και η οποία ως σήμερα είχε εκφραστεί με αμυντικές συμφωνίες, σχήματα Τριμερών και Πενταμερών Συνεργασιών, αλλά και με τη συγκρότηση του Φόρουμ Φυσικού Αερίου της Αν.Μεσογείου, αποκτά με τη διασύνδεση, εφόσον μπει μετοχικά στο έργο ο αιγύπτιος Διαχειριστής (EETC), μια πιο στέρεη, οικονομική βάση.
Όταν το έργο ωριμάσει, ολοκληρωθούν οι μελέτες και ο ελληνικός όμιλος πάρει την τελική επενδυτική απόφαση (λέγεται μέσα στο 2025), πιθανώς, όπως λένε κυβερνητικές πηγές, τα μεγάλα καταναλωτικά κέντρα του Βορρά, να δουν ότι ο Κάθετος Άξονας δεν είναι μια απλή θεωρητική προσέγγιση.
Η εξέλιξη του Gregy θα μπορούσε να επιταχύνει και μια άλλη εξέλιξη, που τρέχει παράλληλα, τη διασύνδεση Ελλάδας- Γερμανίας, με promoter τον ΑΔΜΗΕ.
Αυτό που αναδεικνύεται μετά τις τελευταίες εξελίξεις με τις διασυνδέσεις τόσο με την Κύπρο, όσο και με την Αίγυπτο, είναι ότι σε όλα τα μεγάλα project που δρομολογούνται στην περιοχή, η Τουρκία είναι απούσα.
Ούτε η γεωγραφία, ούτε η πολιτική την έχουν βολέψει με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα τη διάρρηξη όταν ξέσπασε ο πόλεμος στη Γάζα των σχέσεων της με το Ισραήλ που απομάκρυναν κάθε ελπίδα να αποτελέσει διαμετακομιστικό κόμβο για το ισραηλινό αέριο προς την Ευρώπη.
Έχει ενδιαφέρον η στάση που θα ακολουθήσει από εδώ και πέρα η Άγκυρα η οποία παρ’ ότι επιδιώκει με κάθε ευκαιρία να δημιουργεί τετελεσμένα που σχετίζονται με το Τουρκολυβικό Μνημόνιο και να επιμένει ότι κανένα έργο δεν θα γίνει στην Αν. Μεσόγειο χωρίς τη συναίνεσή της, εντούτοις έχει απομείνει μόνο με τη προσπάθεια να μπει στην ευρωπαϊκή αγορά με σύμμαχο τη Ρωσία και όπλο το αέριο.
Σε μια εποχή ωστόσο που οι αγωγοί βγαίνουν σταδιακά από το παιχνίδι, τη θέση τους παίρνουν οι ΑΠΕ, και κάποια μεγάλα ενεργειακά αρχίζουν έστω και με δυσκολίες να προχωρούν, δεν περνά απαρατήρητο ότι η Τουρκία δεν συμμετέχει σε κανένα από τα μεγάλα σχέδια διασυνδέσεων της Ευρώπης με τη Β. Αφρική και τη Μ. Ανατολή, είτε μέσω Ισραήλ, είτε μέσω Αιγύπτου.
Ο ΑΔΜΗΕ, όπως και ο Διαχειριστής του Συστήματος Μεταφοράς της Αιγύπτου (EETC) «θα ξεκινήσουν, άμεσα, τη διαδικασία για την εταιρική συμμετοχή τους στο έργο», σύμφωνα με τη χθεσινή ανακοίνωση του ΥΠΕΝ.
Δηλαδή το due diligence, μετά το οποίο θα αποφασίσουν για τη μετοχική τους συμμετοχή.
Αρχίζει να διαμορφώνεται μια πρώτη εικόνα του μετοχικού σχήματος που θα μπορούσε να έχει το Gregy. Την Elica του ομίλου Κοπελούζου ως τον promoter, τον αιγύπτιο Διαχειριστή (EETC) και τον ΑΔΜΗΕ, ο οποίος είχε υπογράψει από το 2023 μνημόνιο κατανόησης για την έναρξη αποκλειστικών συζητήσεων αξιολόγησης της εισόδου στο μετοχικό του κεφάλαιο. Με βάση εκείνη τη περυσινή συμφωνία, η πρόθεση των μερών προέβλεπε μια μετοχική σύνθεση με ποσοστό 33,3% έκαστος.
