Πώς θα εξελιχθεί η πολυκύμαντη ενεργειακή σχέση ΕΕ-ΗΠΑ μετά την πρόσφατη νίκη του Ντόναλντ Τραμπ στις αμερικανικές εκλογές;

Οι διεθνείς ενεργειακοί αναλυτές θυμίζουν πως το πρώτο εξάμηνο του 2024, οι ΗΠΑ παρείχαν περίπου το 48% των εισαγωγών υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) της ΕΕ, σε σύγκριση με το 16% της Ρωσίας. Και πέρυσι, οι ΗΠΑ έγιναν ο μεγαλύτερος εξαγωγέας στον κόσμο των πολύ σημαντικών αυτών καυσίμων.

Από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία πριν από σχεδόν τρία χρόνια, η Ευρωπαϊκή Ένωση αγωνίζεται για εναλλακτικούς παρόχους ενέργειας, κι εξαρχής η Ουάσιγκτον φάνηκε πρόθυμη να ικανοποιήσει την ανάγκη αυτή .

Εύλογη ήταν λοιπόν η ανησυχία στην Ευρώπη για το αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών.

Παρά την εκ διαμέτρου αντίθετη ρητορική τους στην πλειοψηφία των θεμάτων, Ντόναλντ Τραμπ και Κάμαλα Χάρις είχαν ένα κοινό σημείο αναφοράς: υπερασπίζονται αμφότεροι τις εξαγωγές αερίου της Αμερικής. Και αυτό από μόνο του διασκεδάζει εν μέρει τις ανησυχίες στην Ευρώπη.

Ο Τραμπ τελικά επικράτησε και επιστρέφει στον Λευκό Οίκο, διαψεύδοντας επί της ουσίας τις αιτιάσεις του Τζο Μπάιντεν, ότι ήταν μια «αρνητική παρένθεση» στην ιστορία των ΗΠΑ.

Σε ό,τι αφορά τις επιπτώσεις που θα έχει η εκλογή του στον ενεργειακό τομέα της Ευρώπης, οι αναλυτές συμφωνούν ότι η Ευρώπη δεν θα χάσει την πρόσβαση στο αμερικανικό αέριο σύντομα.

«Δεν υπάρχει καμία απόφαση που θα μπορούσε να λάβει ένας νέος πρόεδρος για το LNG που θα σήμαινε πολλά για τις ευρωπαϊκές αγορές ενέργειας αυτόν τον χειμώνα ή τον επόμενο», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Tom Marzec-Manser, επικεφαλής αναλυτής αγοράς φυσικού αερίου στον κολοσσό εμπορευμάτων ICIS.

Θα αλλάξει πολιτική στις ΑΠΕ ο Τραμπ;

Εκεί που μπορεί να υπάρξει μία αναστάτωση είναι στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, με την ανησυχία να αποτυπώνεται χθες στα χρηματιστήρια.

Οι μετοχές των ευρωπαϊκών ομίλων καθαρής ενέργειας έπεσαν κατακόρυφα την Τετάρτη μετά την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ.

Ο Τραμπ είχε δεσμευτεί να καταργήσει τα υπεράκτια αιολικά έργα μέσω εκτελεστικού διατάγματος την πρώτη ημέρα της θητείας του και να ανακαλέσει τους κανονισμούς για το κλίμα που εφαρμόστηκαν υπό τον Πρόεδρο Τζο Μπάιντεν.

Αυτό περιλαμβάνει την αποχώρηση από τη Συμφωνία του Παρισιού, βάσει της οποίας οι χώρες δεσμεύονται να περιορίσουν την υπερθέρμανση του πλανήτη, και ενδεχομένως την κατάργηση του εμβληματικού νόμου του Μπάιντεν για τη μείωση του πληθωρισμού, ο οποίος παρέχει τεράστιες επιδοτήσεις και κίνητρα σε τεχνολογίες καθαρής ενέργειας.

Σύμφωνα με αναλυτές της Deutsche Bank η Η αγορά ανανεώσιμων πηγών ενέργειας των ΗΠΑ είναι ένας βασικός κλάδος ανάπτυξης για πολλές ευρωπαϊκές εταιρείες κοινής ωφέλειας, συμπεριλαμβανομένης της πορτογαλικής EDP Renovaveis, της Orsted και της κορυφαίας εταιρείας παραγωγής ενέργειας της Γερμανίας RWE: «Η πλήρης κατάργηση του IRA θα εξαρτηθεί από το Κογκρέσο, αν και σημαντικές αλλαγές ενδέχεται να είναι δυνατές», έγραψε η Deutsche Bank σε σημείωμα προς τους πελάτες.

Ενώ τα έργα στα οποία είχε ξεκινήσει η κατασκευή δεν αναμένεται να σταματήσουν, οι πολιτικές του Τραμπ θα μπορούσαν να καθυστερήσουν άλλα, όπως τα υπεράκτια αιολικά, πρόσθεσε η τράπεζα.

Παρά την αβεβαιότητα, οι Vestas και Orsted εκτιμούν ότι η ζήτηση για πράσινη ενέργεια στις ΗΠΑ θα συνεχίσει να αυξάνεται ανεξάρτητα από το ποιος κέρδισε την προεδρία.

Η Nordex παρέμεινε επίσης αισιόδοξη για την αμερικανική χερσαία αγορά αιολικής ενέργειας, αλλά αναγνώρισε πιθανές καθυστερήσεις στις αποφάσεις των πελατών λόγω αβεβαιότητας, δήλωσε εκπρόσωπος στο Reuters μετά την εκλογή Τραμπ.

H επιστροφή Τραμπ στον Λευκό Οίκο θα μπορούσε να σημάνει κατάργηση του νόμου, ο οποίος αναμένεται να επενδύσει πάνω από 1,2 τρισεκατομμύρια δολάρια σε τεχνολογίες για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, συμπεριλαμβανομένων ανεμογεννητριών, ηλιακών συλλεκτών, πυρηνικών αντιδραστήρων, ηλεκτρικών οχημάτων και κατασκευής μπαταριών. Όπως είπε πρόσφατα, όλα τα αδιάθετα κεφάλαια στο πλαίσιο της συμφωνίας θα ακυρωθούν.

Αυτό μπορεί να δώσει στις ευρωπαϊκές βιομηχανίες ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι των τεχνολογιών.

Πίσω στο LNG, η κυβέρνηση του Τραμπ είχε ανακοινώσει ότι αναστέλλει τις νέες εγκρίσεις των εξαγωγών υγροποιημένου φυσικού αερίου από τις ΗΠΑ, και παρά τις διαβεβαιώσεις ότι το πάγωμα αυτό δεν θα επηρεάσει τις συμφωνίες με την Ευρώπη, η απόφαση είχε προκαλέσει ανησυχία.

Πολιτικοί παρατηρητές υπογραμμίζουν ότι η ομάδα του Τραμπ θα ήταν πρόθυμη να εγκρίνει τις άδειες εξαγωγής LNG το συντομότερο δυνατό, είτε η Ευρώπη χρειάζεται το φυσικό αέριο είτε όχι. Ο ίδιος ο Τραμπ έχει καυχηθεί ότι τα αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου είναι «υγρός χρυσός» για τις ΗΠΑ και κατά τη διάρκεια της κυβέρνησής του προώθησε τη βιομηχανία LNG.

Η νίκη του Ντόναλντ Τραμπ πάντως θα ταρακουνήσει την ενεργειακή και περιβαλλοντική πολιτική των ΗΠΑ, με σαρωτικές συνέπειες για την παραγωγή πετρελαίου, την υπεράκτια ανάπτυξη αιολικής ενέργειας, αλλά και τις πωλήσεις ηλεκτρικών οχημάτων.

Η νίκη του δίνει τη δυνατότητα να εκπληρώσει τις υποσχέσεις της εκστρατείας του να ακολουθήσει τις πολιτικές για το κλίμα που ονόμασε «πράσινη νέα απάτη», ενώ παράλληλα προσανατολίζει την ομοσπονδιακή κυβέρνηση προς την άντληση περισσότερου αργού και την κατασκευή περισσότερων σταθμών παραγωγής ενέργειας.

Οι εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου πρόκειται να είναι οι κύριοι ωφελημένοι.

«Συνολικά θα υιοθετήσει τη φιλοσοφία του ‘drill baby, drill’, δήλωσε ο Dan Eberhart, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας υπηρεσιών πετρελαιοειδών Canary LLC. «Θα δούμε πωλήσεις υπεράκτιων μισθώσεων, τους αγωγούς να επεκτείνονται πολύ πιο γρήγορα, θα δούμε το fracking σε ομοσπονδιακά εδάφη και μια νοοτροπία που επικεντρώνεται στη μείωση του ενεργειακού κόστους για τους καταναλωτές».

Οι εξελίξεις σε πετρέλαιο και αέριο

Ο Τραμπ υποσχέθηκε να «απελευθερώσει την αμερικανική ενέργεια» και είπε ότι έχει σχέδια να «ελευθερώσει τις τεράστιες αποθήκες υγρού χρυσού στη δημόσια γη της Αμερικής για ενεργειακή ανάπτυξη».

Αυτό σηματοδοτεί μια έντονη στροφή από τις πολιτικές του προέδρου Τζο Μπάιντεν που περιορίζουν την εξόρυξη ορυκτών καυσίμων σε δημόσια γη και ύδατα. Υπό τον Μπάιντεν, οι ΗΠΑ ανέπτυξαν το μικρότερο σχέδιο για την πώληση υπεράκτιων μισθώσεων πετρελαίου και φυσικού αερίου, με μόλις τρεις δημοπρασίες να έχουν προγραμματιστεί για πέντε χρόνια.

Η κυβέρνηση Μπάιντεν επέβαλε επίσης έναν κανονισμό που εμποδίζει τη γεώτρηση σε περισσότερο από το ήμισυ του Εθνικού Αποθέματος Πετρελαίου στην Αλάσκα.

Ο Τραμπ μπορεί να δώσει εντολή στο Υπουργείο Εσωτερικών του να αναθεωρήσει αυτές τις πολιτικές αμέσως, αν και μπορεί να χρειαστούν έως και δύο χρόνια για να ολοκληρώσει ο οργανισμός τις απαραίτητες περιβαλλοντικές αναθεωρήσεις και να ξεκαθαρίσει άλλες διαδικαστικές απαιτήσεις προτού μπορέσει να επιβάλει ένα νέο, πιο ισχυρό χρονοδιάγραμμα για την πώληση δικαιωμάτων υπεράκτιων γεωτρήσεων .

Ο Τραμπ υποσχέθηκε να τερματίσει το πάγωμα των αδειών LNG από την πρώτη ημέρα. Αυτό θα μπορούσε να λάβει τη μορφή εκτελεστικού διατάγματος που θα καθοδηγεί το Υπουργείο Ενέργειας να επανεξετάσει τις αιτήσεις εξαγωγής φυσικού αερίου σε βασικά ασιατικά έθνη και άλλες χώρες που δεν είναι εταίροι ελεύθερου εμπορίου με τις ΗΠΑ.

Τα υπεράκτια αιολικά

Ο Τραμπ δεν έχει διευκρινίσει ακριβώς πώς θα αντιμετωπίσει την εκκολαπτόμενη υπεράκτια αιολική βιομηχανία, καθώς οι κατασκευαστές εργάζονται για να εγκαταστήσουν ανεμογεννήτριες σε αιολικά πάρκα πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων πάνω και κάτω στην Ανατολική Ακτή των ΗΠΑ.

Η νίκη του Τραμπ δημιουργεί νέα αβεβαιότητα για φορολογικές πιστώσεις δισεκατομμυρίων δολαρίων καθαρής ενέργειας.

Το Κογκρέσο δεν είναι πιθανό να ανακτήσει όλη τη μη δαπανηθείσα χρηματοδότηση από τον υπογραφόμενο νόμο του Μπάιντεν για το κλίμα, ούτε να καταργήσει όλες τις εκπτώσεις φόρων για την ενέργεια και την παραγωγή του IRA.

Ωστόσο, οι νομοθέτες και από τα δύο κόμματα θα μπορούσαν να στοχεύσουν ορισμένα από τα κίνητρα του νόμου για σταδιακή κατάργηση και μείωση της κλίμακας ως τρόπο να πληρώσουν το κόστος της παράτασης των φορολογικών περικοπών της εποχής Τραμπ το 2017 που λήγουν το επόμενο έτος.

Υπό τον Τραμπ, το Υπουργείο Οικονομικών αναμένεται να ξαναγράψει κανόνες που θα διέπουν ποια έργα και εταιρείες είναι επιλέξιμες για πιστώσεις, ώστε να είναι πιο δύσκολο να αποκτηθούν – ή πιο ωφέλιμο για τα ορυκτά καύσιμα.

Μια έκπτωση φόρου που ανταμείβει την παραγωγή του λεγόμενου πράσινου υδρογόνου είναι ιδιαίτερα ώριμη για μια τέτοια αλλαγή, μετά από χρόνια λόμπι από εταιρείες πετρελαίου και άλλους επίδοξους προγραμματιστές που αναζητούν μεγαλύτερη ευελιξία στον τρόπο με τον οποίο παράγουν το καθαρό καύσιμο.

Ο εκλεγμένος πρόεδρος έχει επανειλημμένα υποσχεθεί ότι θα «τερματίσει» μια σειρά κανόνων που πνίγουν τη ρύπανση των σταθμών ηλεκτροπαραγωγής και ενθαρρύνουν το κλείσιμο μονάδων που παράγουν ηλεκτρική ενέργεια από άνθρακα, υποστηρίζοντας ότι η αυξανόμενη ζήτηση από την τεχνητή νοημοσύνη και την κατασκευή σημαίνει ότι οι ΗΠΑ πρέπει να χτίσουν περισσότερες μονάδες και όχι να τις κλείνουν.

Χάρη στην τεχνητή νοημοσύνη, «θα χρειαστούμε διπλάσια ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας που παρέχεται επί του παρόντος για τα πάντα σε ολόκληρες τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής», δήλωσε ο Τραμπ σε συνέντευξη Τύπου τον Αύγουστο.