Σε «Γόρδιο δεσμό» και μάλιστα προεκλογικά, εξελίσσεται η υπόθεση των υπεράκτιων αιολικών της Κρήτης με τις πολλές και ποικίλες αντιδράσεις για την οριοθέτησή τους.

Ως μέλος πολυμελούς κυβερνητικού κλιμακίου για τις Ευρωεκλογές έχει κατέβει στην Κρήτη η υφυπουργός Ενέργειας κα Αλεξάνδρα Σδούκου, αλλά σε εκείνη «έλαχε ο κλήρος» να λύσει αυτό το «Γόρδιο Δεσμό».

Ο πολυεκλεγμένος Περιφερειάρχης Κρήτης Σταύρος Αρναουτάκης έχει βάλει «κόκκινες γραμμές» για την οριοθέτηση των πάρκων.

Αλλά ήδη από τον Iανουάριο, σύσσωμοι και οι μεγαλο-ξενοδόχοι της Ελούντας είπαν ‘όχι’ σε αιολικά πάρκα της περιοχής.

Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι δύο έλληνες μεγαλοξενοδόχοι της Ελούντας έχουν απευθείας επαφή με τον Πρωθυπουργό, χωρίς να χρειάζονται μεσάζοντες.

Πολύ απλά, σηκώνουν το τηλέφωνο και συνομιλούν μαζί του. Ο δε Κυριάκος Μητσοτάκης ενημερώνεται διαρκώς επειδή θέλει να τα γνωρίζει όλα.

Σε αυτό το σκηνικό η υφυπουργός θα μιλήσει αναλυτικά στο Ηράκλειο με την ηγεσία της Περιφέρειας Κρήτης, αφού στη Μεγαλόνησο υπάρχουν αντιδράσεις για τα offshore, από πολιτικές-ιδεολογικές έως συντεχνιακές-ξενοδοχειακές όπως στην Ελούντα για παράδειγμα από τους μεγαλο-ξενοδόχους.

Επειδή ουδείς επιθυμεί προεκλογικά αντιπαραθέσεις και ανοιχτά μέτωπα με τους (ενίοτε σκληροτράχηλους) Κρητικούς, η κα Σδούκου θα ακούσει προσεκτικά τον εξίσου προσεκτικό Περιφερειάρχη κο Σταύρο Αρναουτάκη, τους δημάρχους του Νομού Λασιθίου που δεν θέλουν να φιλοξενήσουν τα πρώτα offshore πάρκα, αλλά και άλλους παράγοντες που διαδραματίζουν ρόλο.

Όπως μας έλεγαν από την Περιφέρεια Κρήτης «η κα Σδούκου θα επιδοθεί υποχρεωτικά σε ασκήσεις προεκλογικής ισορροπίας, θα τους ακούσει όλους προσεκτικά, αλλά δεν θα υποχωρήσει άναυλα από ολόκληρες περιοχές κυρίως στην Ελούντα, ούτε θα κάνει επιλεκτικά χατίρια πχ σε Νεοδημοκράτες ενδιαφερόμενους διότι αυτό θα άνοιγε τον ασκό του Αιόλου».

Μάλιστα, όταν αναφερόμαστε σε offshore αιολικά, αυτός ο ..ασκός έχει σφοδρά ρεύματα μέσα του και μπορεί να συμπαρασύρει δικαίους και αδίκους.

Κάποιοι έλεγαν μετά και από ένα «τελεσίγραφο» του ΥΠΕΝ προς την ΕΔΕΥΕΠ (η εταιρία υδρογονανθράκων του Δημοσίου) ότι τελικά το μάρμαρο μπορεί να πληρώσει ο Πρόεδρος της ΕΔΕΥΕΠ κος Ρίκαρντ Σκούφιας.

Εν κατακλείδι, δύσκολη εξίσωση για την κα Σδούκου αλλά και πολιτική πρόκληση αναβάθμισης, αφού όπως σας ενημερώσαμε πρώτοι και όπως πλέον γνωρίζουν όλοι στην Κρήτη, το θέμα παρακολουθεί προσωπικά και εκ του σύνεγγυς ο Κυριάκος Μητσοτάκης…

Συνεπώς η υφυπουργός θα βολιδοσκοπήσει τις διαθέσεις των τοπικών φορέων της Κρήτης, της περιοχής με το καλύτερο θαλάσσιο αιολικό δυναμικό στη Μεσόγειο, αλλά και με τις ισχυρότερες αντιδράσεις, καθώς οι χρόνοι πιέζουν και το εγχείρημα των offshore πρέπει να ανεβάσει ταχύτητες.

Με την προοπτική να προκηρυχθεί ο πρώτος διαγωνισμός σε 18 μήνες και ενώ έχουν προηγηθεί πολύμηνες διαβουλεύσεις και μείωση του επίμαχου πολυγώνου της Ελούντας, η υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Αλεξάνδρα Σδούκου είχε εφ’ όλης της ύλης συζήτηση στο Ηράκλειο με την ηγεσία της Περιφέρειας Κρήτης.

Το ταξίδι έγινε μεν στο πλαίσιο επίσκεψης κυβερνητικού κλιμάκιου στη Κρήτη για τις ευρωεκλογές, ωστόσο τα θαλάσσια αιολικά θα είναι υποχρεωτικά στα θέματα της ατζέντας της υφυπουργού κατά τις συναντήσεις της με τους τοπικούς φορείς.

Η υφυπουργός άκουσε από κοντά τις θέσεις του Περιφερειάρχη, των δημάρχων της Σητείας, καθώς και των άλλων υποψηφίων Δήμων να φιλοξενήσουν τα πρώτα offshore.

Εξήγησε αναλυτικά τις αλλαγές που έχουν γίνει στη χωροθέτηση και αναφέρθηκε στα ανταποδοτικά οφέλη, με βάση όσα προβλέπει ο νόμος.

Η κα Σδούκου άκουσε μεν τα αιτήματά τους, αλλά δεν υποχώρησε από ολόκληρες περιοχές αφού αυτό θα έστελνε λάθος μήνυμα στην αγορά και τους επενδυτές, οι οποίοι παρακολουθούν από κοντά τις εξελίξεις.

Η κυβέρνηση γνωρίζει ότι το θέμα της Κρήτης έχει τραβήξει καιρό και πρέπει να κλείσει. Αλλά για να το κάνει αυτό δεν πρέπει να ανοίξει νέα μέτωπα.

Αφενός δεν είναι σκόπιμο να σηκώσει ένα θέμα που προκαλεί αντιδράσεις, ειδικά ενόψει Ευρωεκλογών, αφετέρου πιέζεται από τους χρόνους, καθώς ο στόχος για 1,9 GW offshore το 2030 σημαίνει ότι το αργότερο μέσα στο 2026 θα πρέπει να έχουν προκηρυχθεί οι διαγωνισμοί για τα πρώτα πάρκα.

Οι τελικές αποφάσεις και τα τεχνικά χαρακτηριστικά

Η τελική συνεννόηση του υπουργείου με τις τοπικές κοινωνίες της Κρήτης δεν μπορεί να καθυστερεί άλλο ως προς τις περιοχές που θα επιλεγούν, προκειμένου να μπει μπροστά η εκπόνηση των Στρατηγικών Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ), γι’ αυτές που θα φιλοξενήσουν υπεράκτια αιολικά πάρκα.

Είναι οι μελέτες που θα εστιάζουν ξεχωριστά σε κάθε Περιοχή Οργανωμένης Ανάπτυξης Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων (ΠΟΑΥΑΠ) από αυτές που θα προκριθούν ως οι πλέον κατάλληλες.

Πάντως το επίμαχο θέμα, του πολυγώνου στην Ελούντα θα πρέπει να θεωρείται λήξαν, μετέφερε στην υφυπουργό και η ηγεσία της Περιφέρειας Κρήτης.

Το υπουργείο και η ΕΔΕΥΕΠ εισάκουσαν τις αιτιάσεις των ξενοδόχων, που είχαν και τη στήριξη των υπουργείων Τουρισμού και Πολιτισμού, και το οικόπεδο «Κρήτη2β» μίκρυνε και μετακινήθηκε δυτικότερα ώστε να μην υπάρχει καμία οπτική από τη παραλία της τουριστικής περιοχής.
Επιπλέον, έχει ζητηθεί και ηχητική μελέτη (έχει ήδη ανατεθεί) κατόπιν αιτημάτων τοπικών φορέων για να αποδειχθεί ότι εκτός από οπτικό, δεν θα υπάρχει και θέμα θορύβου.

Το μεγάλο ερώτημα είναι το τι θα γίνει με τα υπόλοιπα πολύγωνα. Τα Κρήτη 1, Κρήτη 2α, Κρήτη 3 και 4. Σύμφωνα με πηγές της Περιφέρειας Κρήτης, το ΥΠΕΝ έχει τείνει ευήκοα ώτα στα αιτήματά της και συμφωνεί να κατέβει ο συνολικός στόχος για τα offshore στο νησί σε συνολικά 600 MW.

Τα 400 MW αφορούν στο Ακρωτήρι του Αφορισμένου, δηλαδή εκεί όπου μεταφέρθηκε το μειωμένο πολύγωνο της Ελούντας και τα 200 MW στη Σητεία της Ανατολικής Κρήτης.
Το τελευταίο είναι από εκεί απ’ όπου το υπουργείο φιλοδοξεί και να ξεκινήσει το εγχείρημα των θαλάσσιων αιολικών πάρκων στην Ελλάδα, προκειμένου να ξεπεραστούν και οι τελευταίες επιφυλάξεις της Περιφέρειας Κρήτης και του ξενοδοχειακού κόσμου.

Που αντιδρά ο πανίσχυρος περιφερειάρχης Σταύρος Αρναουτάκης

Σε ό,τι αφορά τα δύο άλλα πολύγωνα, αυτά στην Ιεράπετρα (ΝΑ Κρήτη) και στο σύμπλεγμα νησιών Διονυσάδες (ΒΑ Κρήτη), η Περιφέρεια παραμένει κάθετα αντίθετη, καθώς βρίσκονται σε περιοχές Natura. «Δεν γίνεται να γίνουν υπεράκτιες εγκαταστάσεις σε περιοχές Natura.

Η άποψη της Περιφέρειας είναι ξεκάθαρη: Οχι σε περιοχές Natura, είτε σε στεριά είτε σε θάλασσα», είχε δηλώσει τον Απρίλιο στο Cretalive, ο αντιπεριφερειάρχης Κρήτης, Νίκος Ξυλούρης κάτι που έχει τονίσει και ο Περιφερειάρχης Σταύρος Αρναουτάκης.

Εάν τελικά το υπουργείο συμφωνήσει να βγουν από το κάδρο όλα τα πολύγωνα, αυτά δηλαδή που περιελάμβανε η ΣΜΠΕ στην αρχική της μορφή, τότε τα δυνητικά θαλάσσια αιολικά πάρκα στη Κρήτη περιορίζονται αισθητά.

Έχει τη σημασία του αυτό, καθώς ακριβώς επειδή η Κρήτη έχει το καλύτερο αιολικό δυναμικό σε όλη τη Μεσόγειο, η μέγιστη αξιοποίηση του θα κρίνει συνολικότερα την επιτυχία του ελληνικού προγράμματος.

Οταν είχε βγει σε διαβούλευση η ΣΜΠΕ, μιλούσε για δυνητική ανάπτυξη στη Κρήτη, τόσο στη πρώτη, όσο και στη δεύτερη φάση, θαλάσσιων αιολικών πάρκων, συνολικής ισχύος 2.135 MW.

Ποια αιτήματα των τοπικών αρχών, φορέων και ξενοδόχων της Κρήτης θα κάνει τελικά αποδεκτά το ΥΠΕΝ δεν είναι σαφές.

Καλύτερη εικόνα θα υπάρξει μετά τη σημερινή συνάντηση, ωστόσο, όπως προαναφέραμε τα χρονοδιαγράμματα πιέζουν και το εγχείρημα οφείλει να ανεβάσει ταχύτητες.

Ο οδικός χάρτης με τα «παραδοτέα» που είχε γίνει γνωστός πέρυσι προέβλεπε ότι για να προκηρυχθεί ο πρώτος διαγωνισμός για θαλάσσιο πάρκο στις ελληνικές θάλασσες και συγκεκριμένα σε αυτές της Κρήτης, θα πρέπει μέσα στο 2024, όχι μόνο να έχουν παραδοθεί από το SPV οι ανεμολογικές και βυθομετρικές μελέτες στις περιοχές του πρώτου «κύματος», αλλά να τρέξουν και οι επιμέρους ΣΜΠΕ.

Τα ανταποδοτικά οφέλη

Βασικό ζήτημα, για το οποίο οι τοπικοί φορείς της Κρήτης αναμένουν ενημέρωση από το ΥΠΕΝ αφορά στα ανταποδοτικά οφέλη. Σύμφωνα με τοπικές πηγές, δήμοι και περιφέρεια προτίθενται να ζητήσουν από την υφυπουργό τα ανταποδοτικά να είναι μεγαλύτερα απ’ όσα προβλέπει ο νόμος.

Εκτός από δωρεάν παροχή ρεύματος, να δίνουν τη δυνατότητα συμμετοχής της τοπικής κοινωνίας, μέσω ενεργειακών κοινοτήτων, ως εταίρων στις επιχειρήσεις διαχείρισης των πάρκων κατά τα πρότυπα όσων ισχύουν σε άλλες χώρες, και γενικά να είναι όσο πιο γενναία γίνεται.

Το ερώτημα είναι μέχρι που διατίθεται να φτάσει το ΥΠΕΝ. Αν δηλαδή θα ανοίξει τα χαρτιά του ως προς τα ανταποδοτικά οφέλη χωρίς ακόμη να έχει κλείσει οριστικά το θέμα των περιοχών της Κρήτης που θα φιλοξενήσουν θαλάΑπό τη Κρήτη, αλλά ανατολικότερα από την Ελούντα, όπου επιμένουν οι αντιδράσεις από τους ξενοδόχους, θα ξεκινήσει, σύμφωνα με τις πληροφορίες, η υλοποίηση του σχεδίου για την ανάπτυξη των πρώτων υπεράκτιων αιολικών πάρκων στην Ελλάδα.

Η μεγάλη επιρροή των ξενοδόχων της Ελούντας

Πάντως το ΥΠΕΝ έχει αποφασίσει η αρχή του εγχειρήματος να γίνει από τα ανατολικά, σε σημεία για τα οποία δεν υπάρχουν τόσες επίμονες αντιδράσεις, όπως τα Κρήτη 1, 3 ή 4, πάντα στο Νομό Λασιθίου.

Αν και μικρή σημασία έχει το αν το σχέδιο θα ξεκινήσει από τα οικόπεδα 1 ή 2, καθώς αμφότερα διαθέτουν μακράν το καλύτερο αιολικό δυναμικό στη Μεσόγειο, εντούτοις η στρατηγική αυτή δείχνει και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει το εγχείρημα, πολλά βασικά κεφάλαια του οποίου ακόμη εκκρεμούν.

Το πιο βασικό αφορά την υπογραφή της Στρατηγικής Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) για όλη τη χώρα, η οποία έπρεπε σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό να έχει γίνει στα τέλη του 2023, ωστόσο τέσσερις μήνες και ακόμη να δοθεί η τελική έγκριση.

Τα πράγματα θα κινηθούν ταχύτερα μετά τις ευρωεκλογές, ενώ θεωρείται βέβαιο ότι το σχέδιο offshοre θα ξεκινήσει με ένα από τα τρία παραπάνω κρητικά οικόπεδα, όπου ο άνεμος τρέχει με ταχύτητα πάνω από 9 δευτερόλεπτα το μέτρο. Οσο για τη περιοχή γύρω από την Ελούντα, η αξιοποίησή της φαίνεται ότι μετατίθεται για μετά το 2035, λόγω των ενστάσεων που συνεχίζουν να εκφράζονται από τη τοπική κοινωνία.

Αυτά όλα δεν σημαίνουν ότι το ΥΠΕΝ θα παραιτηθεί από περιοχές λόγω αντιδράσεων. Κάτι τέτοιο θα έστελνε εντελώς λάθος μήνυμα στους επενδυτές, που παρακολουθούν πολύ στενά τις εξελίξεις. Απλώς το υπουργείο αντιλαμβάνεται και ότι δεν έχει νόημα να κρατά ανοικτές εστίες συγκρούσεων, ειδικά όταν για το 90% των προτεινόμενων θέσεων πανελλαδικά, δεν υπάρχουν αντιδράσεις.

Μιλώντας προ ημερών στο Cretalive o αρμόδιος αντιπεριφερειάρχης Περιβάλλοντος, Νίκος Ξυλούρης, σχολιάζοντας τις πληροφορίες που θέλουν ΥΠΕΝ και ΕΔΕΥΕΠ να προχωρούν κανονικά το σχέδιο ώστε ει δυνατόν το 2026 να πραγματοποιηθούν οι πρώτοι διαγωνισμοί, έκανε σαφές ότι το θέμα δεν έχει κλείσει.

Ανέφερε ότι παρά τις αλλαγές στη χωροθέτηση του οικοπέδου «Κρήτη 2β», δεν έχει υπάρξει καμιά επίσημη ενημέρωση από το ΥΠΕΝ σχετικά με τους διαγωνισμούς για την εγκατάσταση υπεράκτιων αιολικών πάρκων σε Ελούντα, Σπιναλόγκα, Αθερινόλακκο και Διονυσάδες στο νομό Λασιθίου.

Αν και αρχικά είχε δοθεί η εντύπωση ότι η τοπική κοινωνία έχει ικανοποιηθεί από το νέο μικρότερο σε έκταση πολύγωνο (το οποίο έχει μεταφερθεί στη περιοχή του Αφορεσμένου) δυτικότερα της Ελούντας, ώστε να μην υπάρχει πλέον οπτική όχληση ακόμη και από τα ψηλά σημεία της πόλης, τα όσα είπε ο αντιπεριφερειάρχης δείχνουν ότι το ζήτημα παραμένει ανοικτό.

«Στην Ελούντα, τη Σπιναλόγκα, τον Αθερινόλακκο, στο νησιωτικό σύμπλεγμα Διονυσάδες καθώς και κοντά στην Ιεράπετρα, που είναι και περιοχές Natura, δεν μπορούν να εγκατασταθούν υπεράκτιες ανεμογεννήτριες μεγάλου ύψους», είπε ο κ. Ξυλούρης. Επανέλαβε ότι εκεί υπάρχουν 5άστερα ξενοδοχεία, πρωτοπόρα στην Ελλάδα, καθώς και η Σπιναλόγκα που βρίσκεται σε διαδικασία ένταξης στην UNESCO και επέμεινε ότι η άποψη της Περιφέρειας είναι «όχι σε περιοχές Natura, είτε σε στεριά είτε σε θάλασσα».

Αυτός είναι και ο λόγος, που όπως είπε, το υπουργείο παρουσίασε αντιπρόταση αποδεχόμενο τη λογική ότι δεν μπορεί να συμπέσει η επένδυση με τον τουρισμό και τον πολιτισμό, καθώς επίσης ότι ετοιμάζει μια αναμορφωμένη μελέτη για τη Κρήτη.

Στον Αθερινόλακο τα σχέδια θα μείνουν ως έχουν «διότι εκεί δεν υπάρχει τέτοιου είδους όχληση, παρά μόνο περιβαλλοντική η οποία μπορεί να μετριαστεί ή να αντιμετωπιστεί». Οσο για τα νησιά Διονυσάδες και την Ιεράπετρα, ήταν ούτως ή άλλως, όπως είπε, δεύτερη και τρίτη επιλογή του ΥΠΕΝ, οπότε και δεν μπαίνουν στο χρονοδιάγραμμα.

Σε επίπεδο αριθμών, ο αντιπεριφερειάρχης αποκάλυψε ότι ΥΠΕΝ και ΕΔΕΥΕΠ, έχουν προτείνει θαλάσσια αιολικά πάρκα ισχύος 600 MW από τα αρχικά 1.700 MW στις περιοχές του Αφορεσμένου (Ελούντα και Σπιναλόγκα) και τον Αθερινόλακκο, που προέβλεπε το αρχικό σχέδιο.
Σε αυτή τη φάση βρίσκεται το κεφάλαιο υπεράκτια αιολικά πάρκα, με το ΥΠΕΝ, βάζοντας για την ώρα στο ψυγείο την περιοχή της Ελούντα, να στέλνει το μήνυμα ότι θέλει να αποφύγει αχρείαστες συγκρούσεις που θα κινδύνευαν να υπονομεύσουν με το «καλημέρα» το εγχείρημα.

Συμφωνία ΑΔΜΗΕ ΚΑΙ ΕΔΕΥΕΠ

Εξελίξεις αναμένονται ως προς shareholders’ agreement ανάμεσα στην ΕΔΕΥΕΠ και τον ΑΔΜΗΕ, για τη σύσταση της εταιρείας ειδικού σκοπού που θα κάνει τις ανεμολογικές και βυθομετρικές μελέτες στις περιοχές του πρώτου «κύματος» υπεράκτιων αιολικών.

Το νομοσχέδιο ψηφίστηκε τη περασμένη εβδομάδα και είναι θέμα χρόνου να συσταθεί το SPV, το οποίο ξεκινά με δύο μετόχους, με σύνθεση 50%-50% και με μια πρώτη «προίκα» ύψους 22 εκατ ευρώ.

Ενα μπάτζετ, που καλείται να καλύψει τόσο τη μίσθωση του σκάφους που θα αναλάβει τις μελέτες για τις έξι περιοχές offshore πάρκων, συνολικής ισχύος 1,9 GW, τα οποία πρέπει να έχουν δρομολογηθεί μέχρι το 2030, όσο και για όλο το operational cost.

Δηλαδή τις προσλήψεις του απαιτούμενου προσωπικού, μαζί με το στήσιμο όλου του μηχανισμού.

Οι πόροι θα προέλθουν από το ειδικό Ταμείο Απανθρακοποίησης (Decarbonization Fund), τη σύσταση του οποίου ανακοίνωσε προ ημερών ο Πρωθυπουργός Κυρ. Μητσοτάκης στο πλαίσιο του 9ου «Our Ocean Conference».

Τα έσοδά του θα προέρχονται από το Ευρωπαϊκό Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ETS) και πιθανώς να φτάσουν και στα 2 δισ. ευρώ, όπως είχε πει ο Πρωθυπουργός, ανάλογα με την τιμή του δικαιώματος εκπομπών άνθρακα.

Αμέσως μόλις καταστεί λειτουργικό το SPV, θα προκηρύξει τον διαγωνισμό για την εξιδεικευμένη εταιρεία που θα αναλάβει τις βυθομετρικές και ανεμολογικές μελέτες, εκτιμώμενης διάρκειας δύο ετών, δηλαδή μέχρι τα τέλη του 2026.

Διαβάστε ακόμη:

• Η Mytilineos αλλάζει όνομα και… πίστα και γίνεται παγκόσμιο brand
• Σούπερ σέξι: Η Χάλι Μπέρι ολόγυμνη στο μπαλκόνι της κρεβατοκάμαράς της
• Εμφάνιση Τσίπρα στην βλαχομπαρόκ «Λέσχη Μπίλντεμπεργκ» των Βορείων Προαστίων
• Μητσοτάκης: «Nαι» στις άμεσες ξένες επενδύσεις – Φρεζάδου: Όχι στους ξένους επενδυτές!