Ογδόντα τις εκατό λιγότεροι μετανάστες στην Ελλάδα το 2020. Με ένα σπριντ ολυμπιακών προδιαγραφών, η διαχείριση του Μεταναστευτικού σκαρφάλωσε στις πρώτες θέσεις των θετικών δεικτών της κυβέρνησης, υπερπηδώντας μέσα σε έναν χρόνο όλα τα εμπόδια: έλλειψη εμπιστοσύνης, απογοήτευση, δυσπιστία και ματαίωση των προσδοκιών. Κλειδί για την πορεία εκτόξευσης του συγκεκριμένου πεδίου άσκησης πολιτικής υπήρξε η ριζική αναθεώρηση της εθνικής πολιτικής, με το αρμόδιο υπουργείο να σηκώνει τα μανίκια, πιάνοντας το νήμα κυριολεκτικά από την αρχή.

Σε «βαρύ χαρτί» της κυβέρνησης εξελίσσεται ο «καυτός» φάκελος του Μεταναστευτικού, διαψεύδοντας ακόμη και τους πιο απαισιόδοξους εκ του αποτελέσματος, δηλαδή της δραστικής διευθέτησης ενός από τα πιο σύνθετα, πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα του 21ου αιώνα. Αφενός οι διεθνικές προεκτάσεις του προβλήματος και αφετέρου οι εικόνες που βίωσε η ελληνική κοινωνία στο πρόσφατο παρελθόν, με τους μετανάστες να «λιάζονται» σε κεντρικά σημεία της Αθήνας χωρίς υποδομές και σχέδιο, είχαν εξαερώσει την όποια πίστη των πολιτών απέναντι στην ύπαρξη ισχυρής πολιτικής βούλησης για την ουσιαστική αντιμετώπιση του ζητήματος, συλλογική εντύπωση που κληρονόμησε από τις πρώτες κιόλας ημέρες της, η διακυβέρνηση Μητσοτάκη.

Οι δημοσκοπήσεις

Ενδεικτικό της έλλειψης προοπτικής απέναντι στο Μεταναστευτικό υπήρξε το γεγονός ότι το άθροισμα των παραστάσεων για την κυβέρνηση έφερε θετικό πρόσημο (ακόμη και σε δύσκολους τομείς, όπως η οικονομία, η φορολογία και η ασφάλεια), αλλά υπολειπόταν σχεδόν σε όλη τη διάρκεια του 2019 στο συγκεκριμένο πεδίο, συρρικνώνοντας τα συνολικά ποσοστά αποδοχής του κυβερνητικού σχήματος.

Στην καλύτερη των περιπτώσεων, οι θετικές γνώμες για τη διαχείριση του Μεταναστευτικού από την κυβέρνηση άγγιζαν το 10%, με τους πολίτες να προεξοφλούν ότι το Μέγαρο Μαξίμου θα ακολουθούσε την πεπατημένη επί ΣΥΡΙΖΑ, επιφέροντας δηλαδή ανεπαίσθητες αλλαγές στη διαχείρισή του, άποψη που διατυπωνόταν μαζικά στις απαντήσεις της πλειοψηφίας των ερωτηθέντων στις περισσότερες δημοσκοπήσεις.

Ανατρέποντας, ωστόσο, τα προγνωστικά, οι θετικές γνώμες για το Μεταναστευτικό φτάνουν πλέον το 35%, με το ιστορικό υψηλό να καταγράφεται στην τελευταία μέτρηση της Pulse για τον ΣΚΑΪ, όπου το 40% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι μια κυβέρνηση Ν.Δ. μπορεί να αντιμετωπίσει καλύτερα το ζήτημα, έναντι 21% που απάντησαν «μια κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ».

Σημείο καμπής για τη διευθέτηση του Μεταναστευτικού, ωστόσο, αποτέλεσε το 2020, οπότε άρχισε να ξεδιπλώνεται η αλλαγή οπτικής σε όλο το φάσμα του, με την κυβέρνηση να προωθεί ταυτόχρονες δραστικές αλλαγές σε πολλές και διαφορετικές κατευθύνσεις. Η κοινωνική πίεση, άλλωστε, από την εικόνα χάους που εξέπεμπαν οι δομές φιλοξενίας, αλλά και οι διαρκώς αυξανόμενες ροές είχαν στενέψει τα όποια χρονικά περιθώρια παρέμβασης από πλευράς της κυβέρνησης. Λίγες ημέρες μετά την ανάληψη της εξουσίας από τη Ν.Δ. και στα νησιά -κυρίως του Βορειοανατολικού Αιγαίου- η κατάσταση έτεινε σε έκρυθμη, με το καλοκαίρι του 2019 να σημαίνει συναγερμό στην Αθήνα για συνολικό επανασχεδιασμό της εθνικής μεταναστευτικής πολιτικής.

Αντιστροφή εικόνας

Σημάδια αντιστροφής της αρνητικής εικόνας που αντανακλούσε η χώρα λόγω του Μεταναστευτικού άρχισαν να διακρίνονται από τα μέσα του Ιανουαρίου του 2020, οπότε και αποφασίστηκε η επανασύσταση του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, ως κέντρου βάρους και συντονισμού των ενεργειών για τη θεραπεία του προβλήματος. Πιο αισθητή, όμως, κατέστη η κυβερνητική παρέμβαση όταν άρχισαν να καταγράφονται οι πρώτες, μειωμένες ροές μεταναστών.