Το εμβληματικό όσο και δύσκολο έργο του Euroasia Interconnector, δηλαδή της καλωδιακής διασύνδεσης ηλεκτρικού ρεύματος μεταξύ Σαουδικής Αραβίας-Αιγύπτου-Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδος με προοπτική επέκτασης μέχρι τη Γερμανία, μπλοκάρει για μία ακόμη φορά και μάλιστα σε …’ρηχά νερά’.
Ο διευθύνων σύμβουλος της Euroasia Interconnector, Νάσος Κτωρίδης, δεν πλήρωσε την πρώτη δόση για το καλώδιο Euroasia στην νορβηγική Nexans, παρ’ ότι είχαν πρόσφατα εκταμιευθεί 50 εκατ από το Connecting Europe Facility.
Η σύμβαση Euroasia – Nexans δεν προβλέπει τερματισμό της συμφωνίας ή κάποια ποινή (penalty), ωστόσο πλέον υπάρχει έλλειμμα αξιοπιστίας απέναντι στον κατασκευαστή και πρόβλημα με τον πολυπράγμονα κύριο Κτωρίδη που κάποτε είχε αποκληθεί (περιπαικτικά προφανώς) και …«Κόκκαλης της Κύπρου».
Το πλέον σοβαρό θέμα είναι η αβελτηρία της κυβέρνησης Χριστοδουλίδη που μάλλον δεν έχει εμπιστοσύνη στην πλευρά Κτωρίδη και προβληματίζεται ως προς το κατά πόσο πρέπει να το χρηματοδοτήσει.
Ήδη εδώ και καιρό, ο Ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας στην Ελλάδα (ΑΔΜΗΕ) φρόντισε να προειδοποιήσει τις κρατικές Αρχές Κύπρου και Ελλάδας, αλλά και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, για πιθανή ή προφανή αδυναμία της EuroAsia Interconnector να εξεύρει χρηματοδότηση για την έγκαιρη προώθηση της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου – Κρήτης αλλά και της διασύνδεσης Κρήτης-Αττικής, σε συνεργασία με τον Διαχειριστή Μεταφοράς στην Ελλάδα.
Εκείνες οι παραστάσεις του ΑΔΜΗΕ οδήγησαν τελικά στην αποσύνδεση της EuroAsia Interconnector από το έργο της ηλεκτρικής σύζευξης Κρήτης – Αττικής, παρόλο ότι κινδύνεψαν σοβαρά να διασαλευτούν σε ανώτατο επίπεδο οι σχέσεις των τότε κυβερνήσεων Κύπρου και Ελλάδας.
Πλέον το ‘μπαλάκι’ είναι στην κυβέρνηση της Λευκωσίας που θέλει να γίνει το έργο, καθώς είναι γεωστρατηγικής σημασίας, αλλά και στην Κομισιόν, η οποία το έχει χρηματοδοτήσει με 657 εκατ, ωστόσο φως στο τούνελ δεν βλέπει.
Οι Βρυξέλλες, οι οποίες θα στείλουν και νέα προειδοποίηση, ακόμη πιο αυστηρή από την προηγούμενη, ότι εφόσον δεν τηρούνται τα δεσμευτικά χρονοδιαγράμματα, τότε θα τεθούν υπό επανεξέταση τα 657 εκατ. ευρώ κλειδωμένων ευρωπαϊκών κονδυλίων.
Ενεργότερο ρόλο, θα μπορούσε να παίξει και ο ΑΔΜΗΕ, αλλά χρειάζεται και αυτός χρηματοδότηση.
Ο ΑΔΜΗΕ, έχει δεσμευθεί πως εφόσον ολοκληρωθεί επιτυχώς το legal due diligence, τότε θα εισφέρει ποσό, ίσο μέχρι και το 33% της επένδυσης, ενώ αντίστοιχο ποσό θα καταβάλει και το ισραηλινό fund που έχει ενδιαφερθεί.
Σε ένα τέτοιο σενάριο, ΑΔΜΗΕ και ισραηλινοί θα κατέχουν το 66,66% του μετοχικού κεφαλαίου του Euroasia.
Το κόστος του έργου, είναι πλέον 2 δις ευρώ έναντι 1,5 δις παλαιότερα.
Η εξεύρεση πόρων επείγει, αφού όπως είχε αναφέρει πρόσφατα και ο κύπριος υπ. Ενέργειας Γιώργος Παπαναστασίου, ακόμη και να μπει το ισραηλινό fund στον Euroasia δεν πρόκειται παρά να καταβάλει 100 εκατ ευρώ.
Αθροίζοντας κανείς τα 657 εκατ της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης από το Connecting Europe Facility, τα 100 εκατ από το κυπριακό Ταμείο Ανάκαμψης και τα 100 εκατ του ισραηλινού fund, υπολείπονται ακόμη 1,1 δισ.
Τα δυνητικά διαθέσιμα κεφάλαια ανέρχονται σε 857 εκατ ευρώ, όταν ο προϋπολογισμός του καλωδίου φτάνει πλέον μια ανάσα από τα 2 δισ ευρω. Και η τρύπα των 1,1 δισ, από κάπου πρέπει να καλυφθεί.
Η εξεύρεση άλλου κεντρικού προσώπου υλοποίησης του έργου, πέραν του Νάσου Κτωρίδη, διευθύνοντος συμβούλου της Euroasia Interconnector, φαντάζει πλέον αδήριτη ανάγκη.
Τι θέλει η Λευκωσία για το έργο
Τις τελευταίες εβδομάδες, η κυπριακή κυβέρνηση, επιδιώκει μέσω της μελέτης που θα κάνει ο ξένος οίκος να αξιολογήσει και ένα από τα βασικά συμπεράσματα της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ): Κατά πόσο η ενεργειακή ασφάλεια που επιζητεί η Κύπρος μπορεί να εξασφαλιστεί νωρίτερα και φθηνότερα μέσω συστημάτων αποθήκευσης, παρά μέσω της ηλεκτρικής διασύνδεσης.
Ο οίκος στον οποίο θα ανατεθεί η μελέτη θα παραλάβει αυτούσια την έκθεση της ΕΤΕπ για τη διασύνδεση που προωθεί η Euroasia, ώστε να την αξιολογήσει. Επίσης θα του δοθούν τεχνο-οικονομικές μελέτες που έκανε ο οίκος CESI ανάλογη μελέτη της PWC, καθώς και σχετικές με το θέμα ρυθμιστικές αποφάσεις της ΡΑΕΚ και στοιχεία-αξιολογήσεις από τον ΑΔΜΗΕ.
Ο οίκος θα αξιολογήσει τον αντίκτυπο της ηλεκτρικής διασύνδεσης στην ενεργειακή ασφάλεια της Κύπρου και την πιθανή χρησιμότητά του για την περιοχή, τη βιωσιμότητά του και τα ευρύτερα οφέλη για τη χώρα και τους πολίτες.
Θα προβλέψει τι θα συμβεί αν δεν πραγματοποιηθεί η διασύνδεση, να αξιολογήσει τόσο την διασύνδεση με Κρήτη ή Ισραήλ ή και με τους δύο, σε σύγκριση με την ωφελιμότητα που θα είχε η αξιοποίηση της αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ, καθώς επίσης τα οφέλη από πιθανή επέκταση της διασύνδεσης με την προσθήκη της Ιορδανίας ή άλλων χωρών, πάλι σε σύγκριση με τα οφέλη από την αποθήκευση ηλεκτρισμού μέσω μπαταριών μας λέει καθηγητής του ΕΜΠ.
Ο ΑΔΜΗΕ ήταν αρνητικός και είχε προειδοποιήσει
Εδώ και 4 χρόνια ο Ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας στην Ελλάδα (ΑΔΜΗΕ) έλεγε στις κρατικές Αρχές Κύπρου και Ελλάδας, αλλά και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, για πιθανή αδυναμία της EuroAsia Interconnector να εξεύρει χρηματοδότηση για την έγκαιρη προώθηση της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου – Κρήτης αλλά και της διασύνδεσης Κρήτης-Αττικής, σε συνεργασία με τον Διαχειριστή Μεταφοράς στην Ελλάδα.
Οι αιτιάσεις του ΑΔΜΗΕ οδήγησαν τελικά στην αποσύνδεση της EuroAsia Interconnector από το έργο της ηλεκτρικής σύζευξης Κρήτης – Αττικής, παρόλο ότι κινδύνεψαν σοβαρά να διασαλευτούν σε ανώτατο επίπεδο οι σχέσεις των τότε κυβερνήσεων Κύπρου και Ελλάδας.
Ο ΑΔΜΗΕ επέμεινε πως η διασύνδεση Κρήτης – Αττικής δεν μπορούσε να τελεί υπό την αίρεση της εξεύρεσης χρηματοδοτών από μέρους της εταιρείας EuroAsia και ευρύτερα από τη διοικητική, οικονομική και τεχνική της αξιοπιστία.
Τελικά, η διασύνδεση Κρήτης – Αττικής προχώρησε χωρίς τη EuroAsia και ήδη επιτεύχθηκε η λεγόμενη μικρή διασύνδεση και σύντομα θα είναι έτοιμη και η μεγάλη διασύνδεση, που προσφέρει στην Κρήτη ενεργειακή ασφάλεια αλλά και δυνατότητες μεγάλης αξιοποίησης των ΑΠΕ.
Αντίθετα, η διασύνδεση Κύπρου – Κρήτης βρίσκεται ακόμα στα χαρτιά.
Ο ΑΔΜΗΕ έχει πρόσφατα υπογράψει letter of intent με τη EuroAsia, για συμμετοχή στο μετοχικό της κεφάλαιο κατά 25% ή και 33% σε επόμενη φάση.
«Τη συμμετοχή του ΑΔΜΗΕ ουσιαστικά επέβαλε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, λόγω της μεγάλης τεχνογνωσίας που διαθέτει ο Διαχειριστής στις ηλεκτρικές διασυνδέσεις, σε αντίθεση με τη EuroAsia. Ωστόσο, η επισημοποίηση της συμφωνίας εκκρεμεί» μας λέει στέλεχος του ΑΔΜΗΕ.
Έτσι εκφράζεται η αντίθεση του ΑΔΜΗΕ για την θέση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αλλά και στελεχών της Κύπρου να διατηρούν τη EuroAsia Interconnector ως ισότιμο επιχειρηματικό μέλος της εταιρείας ειδικού σκοπού (SPV) με την ονομασία Ariadne Interconnector, η οποία ετοιμαζόταν τότε να κατασκευάσει τη σύνδεση Κρήτης – Αττικής, με συμμετοχή και του ΑΔΜΗΕ.
