Την αγορά ακινήτων στην Ελλάδα έχει στο επίκεντρο η κυβέρνηση, καθώς η πίεση από τα υψηλά ενοίκια και την έλλειψη διαθέσιμων κατοικιών διαμορφώνει μια νέα στεγαστική πρόκληση για χιλιάδες πολίτες. Παράλληλα, οι εστίες φοροδιαφυγής στην κτηματαγορά αποτελούν ένα διαχρονικό πρόβλημα που επιχειρείται να περιοριστεί με στοχευμένους ελέγχους και διασταυρώσεις. Στόχος του οικονομικού επιτελείου είναι η στήριξη των ενοικιαστών, η ενίσχυση της οικοδομικής δραστηριότητας και η διασφάλιση εσόδων του Δημοσίου από αδήλωτα ή ψευδώς δηλωμένα ακίνητα.
Όπως επισήμανε ο Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης, Κωστής Χατζηδάκης, η στεγαστική πολιτική αποτελεί πυλώνα του κυβερνητικού σχεδίου, με τη ΔΕΘ 2025 να προγραμματίζεται ως σημείο αναφοράς για νέες ανακοινώσεις. Πέντε βασικές δέσμες παρεμβάσεων διαμορφώνουν το πλαίσιο δράσης του επόμενου διαστήματος.
Στροφή στις κοινωνικές κατοικίες και τη νέα αντιπαροχή από την κυβέρνηση
Η κυβέρνηση επιχειρεί να δώσει ουσιαστικό περιεχόμενο στον θεσμό της κοινωνικής αντιπαροχής, ο οποίος αναβιώνει σε σύγχρονη μορφή. Προβλέπεται η ανέγερση ή ανακατασκευή κατοικιών σε δημόσια ακίνητα, με το 30% της ωφέλειας να διατίθεται με προσιτό ενοίκιο. Το μοντέλο «rent to own» εισάγει καινοτομία στην αγορά, δίνοντας τη δυνατότητα στα νοικοκυριά να αποκτήσουν το ακίνητο που ενοικιάζουν.
Παράλληλα, προβλέπεται η σύσταση φορέα κοινωνικής στέγασης, η καταγραφή δικαιούχων σε ηλεκτρονικό μητρώο, αλλά και η πλατφόρμα ενημέρωσης πολιτών για τα διαθέσιμα προγράμματα. Ενισχύεται και η αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας, ενώ το «Ανακαινίζω – Νοικιάζω» και το «Εξοικονομώ» συνεχίζονται με στόχο την αναβάθμιση παλαιών κατοικιών και τη διάθεσή τους σε μακροχρόνια μίσθωση.
Φορολογικά κίνητρα και νέες απαλλαγές
Στο φορολογικό μέτωπο, δρομολογούνται σημαντικές ελαφρύνσεις, με αιχμή τη μείωση του ΕΝΦΙΑ, την αναστολή ΦΠΑ και φόρου υπεραξίας και τις νέες φοροαπαλλαγές για κλειστά ακίνητα που αξιοποιούνται ή ενοικιάζονται. Έμφαση δίνεται και στην επιστροφή ενός ενοικίου στους ενοικιαστές, ως κίνηση στήριξης της αγοραστικής δύναμης ενόψει ακρίβειας.
Ειδικό βάρος αποδίδεται και στην ενεργειακή και αισθητική αναβάθμιση του οικιστικού αποθέματος, με 100% έκπτωση φόρου για σχετικές δαπάνες έως το τέλος του 2025. Ο συνδυασμός επενδυτικών κινήτρων και πολιτικής στέγασης δημιουργεί ενιαία στρατηγική τόνωσης της οικοδομής, σε μια περίοδο όπου η οικοδομική δραστηριότητα εμφανίζει έντονα σημάδια ανάκαμψης.
Σημαντικό ρόλο διαδραματίζει και η προσέλκυση ξένων επενδύσεων, οι οποίες το 2024 κατέγραψαν ρεκόρ άνω των 2 δισ. ευρώ στον τομέα του real estate. Ο κ. Χατζηδάκης τόνισε ότι η Ελλάδα δεν επενδύει αποκλειστικά στα ακίνητα, όπως συχνά παρουσιάζεται, καθώς το ποσοστό του real estate στο σύνολο των επενδύσεων παραμένει 12 μονάδες χαμηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Η ΑΑΔΕ σηκώνει το βάρος των ελέγχων
Σε δεύτερο επίπεδο, η κυβέρνηση επιχειρεί να κλείσει τα παράθυρα φοροδιαφυγής στην κτηματαγορά. Η ΑΑΔΕ δρομολογεί ελέγχους σε 2.500 υποθέσεις μεταβιβάσεων, με επίκεντρο τις συναλλαγές με μετρητά, τις παλαιές γονικές παροχές, αλλά και τις αδήλωτες αγοραπωλησίες από το 2019 και μετά.
Ο έλεγχος εστιάζει σε αποκλίσεις μεταξύ δηλωμένων και πραγματικών αξιών, καθώς και στη νομιμότητα χρήσης απαλλαγών πρώτης κατοικίας. Παράλληλα, διενεργούνται διασταυρώσεις με κατανάλωση ρεύματος για να εντοπιστούν ακίνητα που δηλώνονται ψευδώς ως κενά, πρακτική που στερεί από το Δημόσιο έσοδα από φόρους εισοδήματος και δημοτικά τέλη.
Η πλήρης απαγόρευση μετρητών στις μεταβιβάσεις ακινήτων ήδη ισχύει, ενώ από την 1η Ιανουαρίου 2026 καθιερώνεται η πληρωμή των ενοικίων αποκλειστικά μέσω τραπεζικών λογαριασμών. Το νέο Μητρώο Ιδιοκτησίας και Διαχείρισης Ακινήτων (ΜΙΔΑ), που ενεργοποιείται το καλοκαίρι, θα ενισχύσει τη διαφάνεια και τον εντοπισμό παραβάσεων.
