Στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, υπάρχουν όροι που δύσκολα μεταφράζονται σε κάτι χειροπιαστό για όσους δεν δραστηριοποιούνται στον κλάδο.

Ένας από αυτούς είναι ο ΦΟΣΕ — ο Φορέας Σωρευτικής Εκπροσώπησης — ένας θεσμός που τα τελευταία χρόνια εξελίσσεται σε στρατηγικό κρίκο μεταξύ των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) και των αγορών ηλεκτρισμού.

Με απλά λόγια, ο ΦΟΣΕ είναι ο «aggregator» της αγοράς. Ο ρόλος του δηλαδή είναι να συγκεντρώνει και να εκπροσωπεί στην αγορά μικρούς παραγωγούς ΑΠΕ — φωτοβολταϊκά, αιολικά, μικρά υδροηλεκτρικά — οι οποίοι από μόνοι τους δεν θα μπορούσαν να συμμετέχουν αποτελεσματικά στις πολύπλοκες διαδικασίες των αγορών ενέργειας.

Ο ΦΟΣΕ αναλαμβάνει την εκπροσώπησή τους στο Χρηματιστήριο Ενέργειας, προβλέπει καθημερινά την παραγωγή τους, υποβάλλει προσφορές και αναλαμβάνει το ρίσκο που προκύπτει από τις αποκλίσεις μεταξύ προβλέψεων και πραγματικής παραγωγής — δηλαδή τις ανισορροπίες.

Από τις ΑΠΕ στις μπαταρίες: Η νέα εποχή των ΦΟΣΕ

Μέχρι σήμερα, οι ΦΟΣΕ δραστηριοποιούνταν σχεδόν αποκλειστικά στις ΑΠΕ. Όμως, με την είσοδο των συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας (μπαταριών), ο ρόλος τους αλλάζει ριζικά. Η Metlen, η μοναδική ελληνική εταιρεία με ενεργό παρουσία ως ΦΟΣΕ στην Ελλάδα και την Ιταλία, ήδη εισέρχεται και στις αγορές της Ρουμανίας και της Βουλγαρίας, μεταφέροντας μαζί της τεχνογνωσία που ελάχιστοι διαθέτουν στις χώρες αυτές.

Η διαχείριση μπαταριών απαιτεί εντελώς διαφορετική προσέγγιση: δεν αρκεί η απλή εκπροσώπηση, χρειάζεται βελτιστοποίηση (optimisation). Ο ΦΟΣΕ πρέπει να γνωρίζει πότε συμφέρει να φορτίσει και πότε να εκφορτίσει μια μπαταρία, σε ποια αγορά να συμμετάσχει (Day-Ahead, Intraday ή Εξισορρόπησης), και πώς να μεγιστοποιήσει τα έσοδα με ελάχιστο ρίσκο.

Ουσιαστικά, ο ΦΟΣΕ μετατρέπεται σε ενεργειακό  «trader» υψηλής τεχνολογίας — συνδυάζοντας αλγορίθμους πρόβλεψης, real-time δεδομένα αγοράς και πλατφόρμες αυτοματοποίησης.

Οι νέες αγορές: Κατανεμόμενα χαρτοφυλάκια και αυτοματοποίηση

Η Metlen, μέχρι το τέλος του έτους, ολοκληρώνει την αυτοματοποίηση της πλατφόρμας ΦΟΣΕ, επιτρέποντας την αυτόματη διακοπή παραγωγής σε περιόδους αρνητικών τιμών και τη δυναμική διαχείριση κατανεμόμενων χαρτοφυλακίων (dispatchable portfolios).

Τι σημαίνει αυτό; Πρόκειται για ομάδες μονάδων (ΑΠΕ ή μπαταριών) που μπορούν να «μπαίνουν» ή να «βγαίνουν» από το σύστημα ανάλογα με τις ανάγκες του Διαχειριστή. Οι μπαταρίες λειτουργούν ήδη ως κατανεμόμενα assets, ενώ και ορισμένες ΑΠΕ μπορούν, μέσω αυτοματοποίησης, να περιορίζουν ή να αυξάνουν την παραγωγή τους ώστε να πετυχαίνουν υψηλότερες αποδόσεις.

Η συγκεκριμένη λειτουργία αποτελεί το επόμενο μεγάλο βήμα για τους ΦΟΣΕ, ανοίγοντας νέες πηγές εσόδων και διαφοροποίησης, σε μια αγορά που εξελίσσεται ραγδαία.

Το ρυθμιστικό εμπόδιο των 500 MW

Υπάρχει, ωστόσο, και ένας ελληνικός “ιδιότυπος περιορισμός”: ο λεγόμενος όρος αντισυγκέντρωσης. Σύμφωνα με αυτόν, κάθε ΦΟΣΕ μπορεί να εκπροσωπεί έως 500 MW μπαταριών.

Με την αγορά να αναμένεται να φτάσει τα 6 GW τα επόμενα χρόνια, αυτό σημαίνει πως θα πρέπει να δημιουργηθούν τουλάχιστον 12 ΦΟΣΕ — τη στιγμή που η απαιτούμενη τεχνογνωσία δεν υπάρχει διαθέσιμη σε τόσους παίκτες. Το αποτέλεσμα, όπως επισημαίνουν στελέχη της αγοράς, θα είναι άνιση πρόσβαση στην τεχνογνωσία και στα εργαλεία βελτιστοποίησης, περιορίζοντας την αποτελεσματικότητα της συνολικής αγοράς.

Οι υπηρεσίες προς παραγωγούς και επενδυτές

Στην πράξη, ο ΦΟΣΕ της Metlen παρέχει στους παραγωγούς ΑΠΕ προβλέψεις παραγωγής, πλήρη ανάληψη ρίσκου ανισορροπιών, self billing, εβδομαδιαία εκκαθάριση και αναλυτικό reporting (εβδομαδιαίο, μηνιαίο, ετήσιο). Επιπλέον, δίνει τη δυνατότητα έκδοσης Πιστοποιητικών Προέλευσης και συμμετοχής σε PPA (συμβόλαια σταθερής τιμής) με την ίδια τη Metlen.

Για τους ιδιοκτήτες μπαταριών, υπάρχουν τρία μοντέλα συνεργασίας:

• Optimizer Agreement: Ο ιδιοκτήτης αναλαμβάνει το ρίσκο και τα κέρδη, πληρώνοντας απλώς ένα fee για την πρόσβαση στην αγορά.

• Tolling Agreement: Η Metlen εγγυάται έσοδα με μειωμένο ρίσκο, ενώ τα υπερκέρδη μοιράζονται βάσει μοντέλου profit sharing.

• Hybrid Solution: Συνδυασμός των δύο προηγουμένων, προσαρμοσμένος στο προφίλ του επενδυτή.

Ένα νέο κεφάλαιο στην ενεργειακή αγορά

Η αγορά ενέργειας περνάει σε μια νέα φάση, όπου οι ΦΟΣΕ δεν είναι πλέον απλοί «διαμεσολαβητές», αλλά τεχνολογικές πλατφόρμες ενεργειακής διαχείρισης. Οι εταιρείες που θα μπορέσουν να συνδυάσουν δεδομένα, αλγορίθμους και κεφάλαια, όπως η Metlen, θα αποτελέσουν τους στρατηγικούς παίκτες της νέας ενεργειακής εποχής — εκεί όπου η αποθήκευση και η ευελιξία αξίζουν περισσότερο από την ίδια την παραγωγή.

Διαβάστε ακόμη: