Μεγάλες ελπίδες για τη δημιουργία του αγωγού East Med στον οποίο σημαντικό ρόλο θα παίξει και η Ελλάδα, δημιουργεί η θετική μεταστροφή της Ιταλίας υπέρ του αγωγού.
Η γειτονική χώρα μέχρι σήμερα κωλυσιεργούσε αλλά και υπονόμευε κάποιες φορές τον αγωγό.
Η ιταλική Βουλή πέρασε ψήφισμα με το οποίο δεσμεύει την Ιταλική Κυβέρνηση «να συνεχίσει τη στρατηγική διαφοροποίησης των προμηθειών φυσικού αερίου μέσω διπλωματικών επαφών, πρωτοβουλιών οικονομικής διπλωματίας και περαιτέρω σχεδιασμών διεθνών έργων υποδομής με εταίρους της περιοχής της Μεσογείου, συμπεριλαμβανομένων των επαφών με τις χώρες που συμμετέχουν στο έργο East Med προκειμένου να προχωρήσει ο αγωγός».
Το πρόγραμμα του East Med ενισχύθηκε μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία και την απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης να απεξαρτηθεί γρήγορα από το φυσικό αέριο της Ρωσίας, ενώ μετά την τριμερή της Ιερουσαλήμ ανάμεσα στην Ελλάδα, την Κύπρο και το Ισραήλ, η εικόνα που μεταφέρουν αρμόδιες υψηλού επιπέδου πηγές είναι ότι ο EastMed που προσωρινά «είχε μπεί στο ψυγείο» τώρα ξαναζωντανεύει.
Το σχέδιο μεταφοράς αερίου από τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο προς την Ευρώπη μέσω του αγωγού East Med δέχτηκε ισχυρό πλήγμα μετά το «περίφημο» αμερικανικό non paper που ουσιαστικά απέσυρε την υποστήριξη των ΗΠΑ, ενώ και σε πρόσφατη συνέντευξή της η υφυπουργός Εξωτερικών των Βικτόρια Νούλαντ επέμεινε ότι η Ουάσιγκτον δεν ευνοεί την κατασκευή αγωγών στην Ανατολική Μεσόγειο, προκρίνοντας τη μεταφορά (αμερικανικού εννοείται) φυσικού αερίου μέσω LNG.
Το ψήφισμα στην Ιταλία υποστηρίχθηκε από τα πέντε μεγάλα κόμματα του ιταλικού κοινοβουλίου (PD, LEGA, FI, FdL και M5S). Ψηφίστηκε και από το Κίνημα των Πέντε Αστέρων (στο οποίο ανήκει ο υπουργός Εξωτερικών Ντι Μάγιο και ο πρώην πρωθυπουργός Κόντε) που στο παρελθόν υπήρξε ο μεγαλύτερος πολέμιος του αγωγού EastMed, κυρίως για μικροπολιτικούς λόγους στην περιοχή της Ν. Ιταλίας.
East Med – Όλο το σχέδιο
Ο διασυνδετήριος αγωγός Eastern Mediterranean (East Med) είναι σήμερα το πιο ώριμο έργο για τη διασφάλιση άμεσης διασύνδεσης των κοιτασμάτων αερίου της Ανατολικής Μεσογείου, μέσω της Κύπρου και της Ελλάδας και μέσω του Αγωγού ΠΟΣΕΙΔΩΝ στην υπόλοιπη ηπειρωτική Ευρώπη παρέχοντας πρόσβαση σε λεκάνες που δεν συνδέονται σήμερα, ενισχύοντας την ασφάλεια της προμήθειας μέσω της διαφοροποίησης τόσο των πηγών όσο και των διαδρομών.
Ο αγωγός East Med, ο οποίος θα εκτείνεται σε 1.900 χιλιόμετρα και αρχικά θα μεταφέρει 10 Bcm / έτος κατά τον υφιστάμενο σχεδιασμό του, συμπεριλαμβάνεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση στα έργα κοινού ενδιαφέροντος (PCI), τα οποία αναγνωρίζονται ως προτεραιότητα για το ενεργειακό ισοζύγιο της Ευρώπης.
Επίσης, Στις 5 Μαΐου 2020 χορηγήθηκε στο έργο EastMed και στον αγωγό ΠΟΣΕΙΔΩΝ, το καθεστώς Έργου Εθνικής σημασίας και Δημοσίου Συμφέροντος από το Ελληνικό Κοινοβούλιο.
Ο αγωγός East Med ακολουθεί υποθαλάσσια όδευση προς την Κύπρο, στη συνέχεια προς τις ακτές της Κρήτης και ακολούθως, μέσω της Πελοποννήσου και της Δυτικής Ελλάδας ως τις ακτές της Θεσπρωτίας και την Ιταλία.
Στο Φλωροβούνι της Θεσπρωτίας, ο αγωγός EastMed μπορεί να συνδεθεί με το έργο του αγωγού ΠΟΣΕΙΔΩΝ, ενισχύοντας περαιτέρω την ολοκλήρωση της αγοράς ενέργειας της ΕΕ με τις νέες ανακαλύψεις στη λεκάνη της Λεβαντίνης.
Από τον Ιούλιο του 2014, η διαχείριση του Έργου ανήκει στην θυγατρική της ΔΕΠΑ «ΥΑΦΑ – ΠΟΣΕΙΔΩΝ», στην οποία συμμετέχει ισομερώς η ιταλική Edison.
Το διασυνοριακό αυτό έργο είναι ενταγμένο από το 2013 στον Κατάλογο των Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος (Projects of Common Interest – PCIs) της ΕΕ, βάσει του Ευρωπαϊκού Κανονισμού 347/2013.
Το 2015, ξεκίνησε η συγχρηματοδότηση από την ΕΕ των προ της Μελέτης Εφαρμογής (Pre-Feed Studies) μελετών του έργου.
Το σύνολο των μελετών που εκπονήθηκαν και ολοκληρώθηκαν τον Μάρτιο του 2018 επιβεβαιώνουν την τεχνική εφικτότητα, την οικονομική βιωσιμότητα και την εμπορική ανταγωνιστικότητα του Έργου.
Επίσης, επισημαίνουν την προστιθέμενη αξία του αγωγού East Med, αλλά και τον συμπληρωματικό του χαρακτήρα, στο πλαίσιο των προοπτικών εξαγωγής του φυσικού αερίου της Νοτιοανατολικής Μεσογείου για την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης.
Τον Ιούνιο του 2018 η IGI Poseidon υπέγραψε με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σύμβαση επιχορήγησης (Grant Agreement) ύψους € 34.5 εκ. , τη συγχρηματοδότηση με ποσοστό 50% των κυρίων εναπομεινάντων σταδίων της ανάπτυξης και ωρίμανσης του έργου (φάση Μελέτης Εφαρμογής – Front End Engineering Design – FEED), συμπεριλαμβανομένων την εκπόνηση των περιβαλλοντικών μελετών, της Μελέτης Εφαρμογής (FEED) καθώς και τη διενέργεια της Λεπτομερούς Υποθαλάσσιας Έρευνας (Detailed Marine Survey – DMS).
Όλες οι Μελέτες Εφαρμογής (FEED) για τα χερσαία & υποθαλάσσια τμήματα βρίσκονται σε εξέλιξη από τον Ιούνιο του 2020. Έχει επίσης ανατεθεί η Λεπτομερής Υποθαλάσσια Έρευνα (DMS) ενώ βρίσκονται σε διαδικασία ανάθεσης οι περιβαλλοντικές μελέτες για τα χερσαία και υποθαλάσσια τμήματα (ESIA Offshore & Onshore) καθώς και η σύμβαση για την Αξιολόγηση και επαλήθευση του σχεδιασμού (Design Appraisal & Verification).
Τον Απρίλιο 2020 ξεκίνησε ο βασικός Διαγωνισμός 2,3 δισ. €. Σε πρώτη φάση, θα προεπιλεγούν άμεσα δύο (2) κατασκευαστικές εταιρείες παγκόσμιου κλάσης για να πραγματοποιήσουν την πρώιμη φάση (προϋπολογισμός φάσης 4 εκατ. €).
Η επιτυχή ολοκλήρωση της φάσης FEED θα επιτρέψει τη λήψη της Τελικής Επενδυτικής Απόφασης και την έναρξη της κατασκευής. Η έναρξη λειτουργίας του έργου αναμένεται στα μέσα του 2025.
Η ανάπτυξη του αγωγού East Med, πέραν της ΕΕ, χαίρει εξαρχής της ενεργούς στήριξης των Κυβερνήσεων των κρατών από τα οποία θα διέρχεται. Στο πλαίσιο αυτό, στις 2 Ιανουαρίου 2020, με την υποστήριξη της Ιταλικής κυβέρνησης, υπεγράφη η Διακυβερνητική συμφωνία (IGA), μεταξύ Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδας ενώ επικυρώθηκε από τα ελληνικά, κυπριακά και ισραηλινά κοινοβούλια.
