Είτε είναι κανείς λάτρης του πολύτιμου πάνθηρα, του love και του trinity βραχιολιού είτε ονειρεύεται το τριπλό δαχτυλίδι ή το κλασικό ρολόι με το τετράγωνο καντράν, το σίγουρο είναι πως πρόκειται να εντυπωσιαστεί από το σύμπαν του οίκου Cartier, που πρόκειται να ξεδιπλωθεί στους επισκέπτες του Μουσείου Victoria & Albert, στο κέντρο του Λονδίνου. Η έκθεση «Cartier» περιλαμβάνει 350 αντικείμενα, από τα διάσημα σχέδιά του ως τις σπάνιες τιάρες που επιμελήθηκε ο οίκος για τις βασιλικές οικογένειες της Ευρώπης.
Η ιστορία του οίκου των βασιλέων
Το 1847 ο Louis-François Cartier ανέλαβε το εργαστήρι του μέντορά του Adolphe Picard στην οδό Montrogueil. Η απήχηση του στην ελίτ της Πόλης του Φωτός ήταν σχεδόν άμεση και αποδίδεται κυρίως στην πριγκίπισσα Ματθίλδη, ξαδέλφη του Ναπολέοντα, η οποία αγόρασε το πρώτο της κομμάτι το 1856 και το φόρεσε στα καλύτερα σαλόνια. Τη σκυτάλη θα έπαιρναν στη συνέχεια οι γιοί του ιδρυτή, Louis, Pierre και Jaques οι οποίοι καθιέρωσαν το όνομα Cartier διεθνώς καθιστώντας το μικρό κόκκινο κουτί της συνώνυμο της κομψότητας, της πολυτέλειας και βέβαια των δυνατών συγκινήσεων. Ο οίκος έγινε γνωστός ως «ο κοσμηματοποιός των βασιλέων και ο βασιλιάς των κοσμημάτων», η φήμη του οποίου θα διαδιδόταν ακόμη περισσότερο μέσα από καλλιτέχνες από τον χώρο του κινηματογράφου και της μουσικής. Σήμερα, εκτός από την Κέιτ Μίντλετον, ανάμεσα στους λάτρεις του οίκου συγκαταλέγονται η Αντζελίνα Τζολί, η Ναόμι Γουότς και η Σελίν Ντιόν για να αναφέρουμε ενδεικτικά κάποιες διάσημες προσωπικότητες.
«Η έκθεση θα διερευνήσει πώς οι Louis, Pierre και Jacques Cartier, μαζί με τον πατέρα τους Alfred, διαμόρφωσαν μια εταιρική στρατηγική που βασίστηκε στο πρωτότυπο ντιζάιν, στη δεξιότητα και στην επέκταση», λένε οι επιμελήτριες της έκθεσης Helen Molesworth και Rachel Garrahan. «Με αυτή την παγκοσμίου εμβέλειας συλλογή κοσμημάτων, το V&A αποτελεί το ιδανικό σκηνικό για να τιμήσουμε τα πρωτοπόρα επιτεύγματα του Cartier και την ικανότητά του να παραμένει στο επίκεντρο του πολιτισμού και της δημιουργικότητας για περισσότερο από έναν αιώνα. Είμαστε ενθουσιασμένοι που μπορούμε να μοιραστούμε με τους επισκέπτες ορισμένες από τις πιο διάσημες δημιουργίες τους, αλλά και κομμάτια που δεν έχουν εκτεθεί, όπως και αρχειακό υλικό που μας βοηθά να κατανοήσουμε καλύτερα τον οίκο κοσμημάτων που ακόμη επηρεάζει τον τρόπο που στολίζουμε τον εαυτό μας». Η έκθεση περιλαμβάνει τρεις ενότητες που εξερευνούν την εξέλιξη του Cartier σε διάσημη μάρκα, την κληρονομιά της τεχνοτροπίας του και τη δημιουργία της εικόνας και της εταιρικής του ταυτότητας που παραμένει ανεξίτηλη στο πέρασμα του χρόνου.
Ένα από τα μυστικά επιτυχίας του οίκου Cartier λέγεται ότι έγκειται στην εξερεύνηση της ιστορίας των τεχνών και την απόδοση της σε κοσμήματα -όπως το θρυλικό «Garland Style», αισθητική εμπνευσμένη από τη γαλλική αρχιτεκτονική του 18ου αιώνα. Στην έκθεση θα παρουσιαστούν κομμάτια που μαρτυρούν αυτή την εφευρετικότητα, όπως μια καρφίτσα σκαραβαίος με πολύχρωμα φτερά από πολύτιμους λίθους με κοπή calibré, που παραπέμπει στο bazuband (παραδοσιακό ινδικό βραχιόλι για το μπράτσο) και μια γεωμετρική καρφίτσα του 1925 που είναι έντονα επηρεασμένη από το κίνημα του Art Deco. Ένα ακόμη κυριολεκτικά λαμπερό παράδειγμα είναι κομμάτια από την διάσημη σειρά «Tutti Frutti» του οίκου που άντλησε έμπνευση από τον πολιτισμό της Ινδίας: ζαφείρια, ρουμπίνια και άλλοι πολύτιμοι λίθοι με έντονα χρώματα μαγνητίζουν το βλέμμα.
Στην έκθεση θα έχουμε την ευκαιρία να δούμε το Mountbatten bandeau, το οποίο κατασκευάστηκε από την Cartier London το 1928 και αποτελεί ένα σπάνιο δείγμα ενός στολιδιού κεφαλής Tutti Frutti, κομμάτι που αγόρασε η Edwina, Lady Mountbatten. Θα δούμε επίσης το περιδέραιο που ανήκε στην Αμερικανίδα κληρονόμο Barbara Hutton, καθώς και την καρφίτσα Allnatt με ένα κίτρινο διαμάντι… 101 καρατίων που κόβει την ανάσα.
Μοναδικά εκθέματα
Οι θαυμαστές των βασιλικών οικογενειών θα ενθουσιαστούν καθώς η έκθεση περιλαμβάνει σπάνια κομμάτια που επιμελήθηκε ο οίκος για τους γαλαζοαίματους. Όπως μια καρφίτσα με το διαμάντι Williamson, την οποία δανείζει εν προκειμένω ο βασιλιάς Κάρολος από τη βασιλική συλλογή της οικογένειας. Την καρφίτσα είχε παραγγείλει η βασίλισσα Ελισάβετ Β’ στο Cartier το 1953, τη χρονιά της στέψης της, και περιλαμβάνει το σπάνιο ροζ διαμάντι Williamson 23,6 καρατίων που είχε λάβει ως γαμήλιο δώρο το 1947. Θα δούμε επίσης μία καρφίτσα με κλιπ τριαντάφυλλου που ανήκε προηγουμένως στην ιδιωτική συλλογή της πριγκίπισσας Μαργαρίτας -ένα από τα αγαπημένα της κομμάτια που φορούσε κατά τη στέψη της αδελφής της, το οποίο τώρα ανήκει στη συλλογή Cartier.
Τι άλλο θα δούμε; Ένα από τα απόλυτα highlights θα είναι το δαχτυλίδι αρραβώνων Cartier με διαμάντια 10,48 καρατίων της Γκρέις Κέλι, δανεισμένο από τη συλλογή του πριγκιπικού παλατιού του Μονακό, το οποίο η ηθοποιός και μελλοντική πριγκίπισσα φόρεσε στην τελευταία της ταινία πριν παντρευτεί τον πρίγκιπα Ρενιέ Γ’ του Μονακό.
Η έκθεση θα κορυφωθεί με μια θεαματική έκθεση λαμπερών τιαρών – την υψηλότερη έκφραση της δημιουργικής φαντασίας και της τεχνικής ικανότητας ενός κοσμηματοποιού. Η τιάρα από οπάλιο που δεν έχει εκτεθεί ποτέ στο παρελθόν, παραγγελία της Mary Cavendish, μαρκησίας του Hartington το 1937, είναι ένα μικρό θαύμα. Όταν ήταν χήρα δούκισσα του Ντεβονσάιρ, φόρεσε την τιάρα ως περιδέραιο στη στέψη της βασίλισσας, στην οποία διαδραμάτισε σημαντικό τελετουργικό ρόλο. Θα παρουσιαστεί επίσης η τιάρα Garland Scroll: η τιάρα παραγγέλθηκε το 1902 για την κόμισσα του Essex και φορέθηκε από τη σύζυγο του πρωθυπουργού, Lady Churchill, στη στέψη της βασίλισσας. Πολλές δεκαετίες αργότερα, εμφανίστηκε σε ένα κάπως ανατρεπτικό πλαίσιο: στεφανώνοντας τη Rihanna στο εξώφυλλο του τεύχους Σεπτεμβρίου του περιοδικού W το 2016.
Ο υπεύθυνος για τον σχεδιασμό της έκθεσης στο Μουσείο V&A, Asif Khan, σημειώνει πως είχε ως στόχο να μετατρέψει την παρουσίαση σε «ένα ονειρικό τοπίο, όπου η τέχνη και η επιστήμη συγκλίνουν… επιτρέποντας στην ιστορία να αναπνεύσει και στο μέλλον να παραμείνει». Η έκθεση θα ξεκινήσει στις 12 Απριλίου και θα διαρκέσει έως τις 16 Νοεμβρίου δίνοντας μας την ευκαιρία να δούμε από κοντά ορισμένα από τα σημαντικότερα κοσμήματα της εποχής μας.
*V&A South Kensington, Λονδίνο, από 12 Απριλίου έως 16 Νοεμβρίου 2025
