Με πλούσια «ατζέντα» καταφθάνουν στην Αθήνα στο τέλος του μήνα τα κλιμάκια του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού (SSM), όπου και έχουν προγραμματίσει σειρά συναντήσεων με τις διοικήσεις των ελληνικών τραπεζών, τη διοίκηση της Τράπεζας της Ελλάδος και φυσικά με στελέχη του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης.
Γνώστης αυτών των «τακτικών» συναντήσεων επισημαίνει στην «axianews» ότι «δεν πρόκειται απλά για μια εθιμοτυπική επίσκεψη στην Αθήνα, καθώς, παρά το γεγονός ότι το εγχώριο πιστωτικό σύστημα έχει γυρίσει οριστικά σελίδα, οι προκλήσεις εξακολουθούν να παραμονεύουν».
Βεβαία η επίσκεψη του SSM στην Αθήνα έρχεται σε μια περίοδο όπου οι τέσσερεις συστημικές τράπεζες απολαμβάνουν από το βράδυ της περασμένης Πέμπτης και την αναβάθμιση της πιστοληπτικής αξιολόγησης τους από την S &P Global Ratings.
Όπως σημείωσε ο οίκος αξιολόγησης, η εξυγίανση των ισολογισμών στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα έρχεται στο τέλος της, καθώς ο κλάδος πέτυχε την πλήρη ανάκαμψη μετά την κρίση και αρχίζει να ωφελείται από το θετικό momentum της ελληνικής οικονομίας.
Είναι χαρακτηριστικό ότι οι ελληνικές συστημικές τράπεζες όχι μόνο μείωσαν περαιτέρω το απόθεμα των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων τους, αλλά απέτρεψαν και τη δημιουργία νέων.
Στο τέλος του α’ τριμήνου 2024, οι ελληνικές τράπεζες είχαν μη εξυπηρετούμενα δάνεια 7,29 δισ. ευρώ και δείκτη ΝΡΕ 4,60% έναντι 2,31% των ευρωπαϊκών τραπεζών.
Το placement της Εθνικής Τράπεζας
Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον του επόπτη θα συγκεντρώσουν οι εξελίξεις, όπως είναι φυσικό, στην Εθνική Τράπεζα με την πλήρη –σχεδόν– αποχώρηση του Δημοσίου από το μετοχικό κεφάλαιο το ερχόμενο φθινόπωρο και πιο συγκεκριμένα στο τέλος του Σεπτεμβρίου.
Μέχρι την άφιξη των κλιμακίων, το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας θα έχει τρέξει τους διαγωνισμούς που χρειάζονται για να προχωρήσει στην πρόσληψη νομικών και χρηματοοικονομικών συμβούλων που θα συνδράμουν το Ταμείο στην όλη διαδικασία.
Όπως έχει γράψει η «axianews» οι επίσημες αποφάσεις του πρωθυπουργού Κυρ. Μητσοτάκη και του οικονομικού επιτελείου αναμένονται στις αρχές Σεπτεμβρίου, με τις πληροφορίες να συγκλίνουν ότι η αποεπένδυση έχει «κλειδώσει» προς τα τέλη Σεπτεμβρίου, με το Δημόσιο να διατηρεί στον έλεγχό του ποσοστό μικρότερο του 10%.
Προφανώς και για να τεθεί σε εφαρμογή στο συγκεκριμένο σχέδιο θα πρέπει πρωτίστως να το επιτρέπουν και οι συνθήκες που θα επικρατούν την δεδομένη χρονική περίοδο στις αγορές, αν και από τον Οκτώβριο και λόγω των προεδρικών εκλογών, εκτιμάται ότι οι αγορές θα πέσουν σε «επενδυτική ραστώνη».
Το μεγάλο ζητούμενο
Συνολικά τα εποπτικά κλιμάκια θα ζητήσουν πλήρη εικόνα για την πορεία της καθαρής κερδοφορίας του εγχώριου πιστωτικού συστήματος για την τρέχουσα χρήση, καθώς θεωρείται «σημείο κλειδί» για την επίτευξη του μεγάλου στόχου που δεν είναι άλλος από την διανομή μεγαλύτερων μερισμάτων από την πλευρά των τραπεζών.
Σημειώνεται ότι οι τέσσερεις συστημικές τράπεζες παρουσίασαν το α’ τρίμηνο του 2024 κέρδη 1,09 δισ. ευρώ ενισχυμένα κατά 40% έναντι του αντίστοιχου περσινού τριμήνου. Οι τέσσερεις τράπεζες έχουν ανεβάσει τον πήχη της μερισματικής πολιτικής για τα επόμενα έτη και μέχρι το 2026 σε ποσοστά έως 50%.
Ωστόσο, ο επόπτης μπορεί να άναψε μετά από 15 χρόνια το πράσινο φως για την διανομή μερίσματος φέτος, ωστόσο συνδέει τους στόχους των ελληνικών τραπεζών για επόμενα χρόνια με την ανάγκη μείωσης του αναβαλλόμενου φόρου (DTC) από τα εποπτικά κεφάλαια των πιστωτικών ιδρυμάτων. Από την πλευρά των τραπεζών αναφέρουν ότι το DTC είναι υπό έλεγχο και σταδιακά μειώνεται με οργανικό τρόπο.
Καθηλωμένη η πιστωτική επέκταση
Η χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας με «φρέσκο» χρήμα αποτελεί μια ακόμη –κοινή– πρόκληση τόσο για τις διοικήσεις των τεσσάρων τραπεζών όσο φυσικά και για τον ίδιο τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό (SSM).
Η πιστωτική επέκταση είναι καθισμένη καθώς, λόγω των υψηλών επιτοκίων, ούτε οι επιχειρήσεις σπεύδουν να χρηματοδοτηθούν ούτε φυσικά τα νοικοκυρά να λάβουν στεγαστικά δάνεια, με τους στόχους που έχουν τεθεί για τα νέα δάνεια της τρέχουσας χρήσης να είναι στον αέρα.
Παράλληλα ξεκάθαρη είναι πλέον η εικόνα των μεγάλων καθυστερήσεων που καταγράφουν οι εκταμιεύσεις των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης (RRF) προς τις επιχειρήσεις που έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα.
Με την εκτίμηση των τραπεζιτών περί καθυστερήσεων στις εκταμιεύσεις δανείων, που σχετίζονται με το Ταμείο Ανάκαμψης, συντάχθηκε και ο διοικητής της ΤτΕ Γ. Στουρνάρας, επιβεβαιώνοντας τους προβληματισμούς της αγοράς για τις γενικότερες συνθήκες ρευστότητας που επικρατούν.
Τα τραπεζικά δάνεια που εκταμιεύθηκαν προς τις επιχειρήσεις μέσω του RRF την περίοδο Ιανουαρίου – Απριλίου 2024 ήταν 270 εκατ. ευρώ.
Ωστόσο, οι υπογραφές συμβάσεων για συγχρηματοδοτούμενα τραπεζικά δάνεια ανήλθαν από την έναρξη της εφαρμογής του προγράμματος στις αρχές του 2022 μέχρι τον Απρίλιο του 2024 σε 3,5 δισ. ευρώ, εκ των οποίων έχει εκταμιευθεί μέχρι τώρα σχεδόν 1 δισ. ευρώ.
«Πουλήστε ακίνητα»
Στο ραντάρ του SSM βρίσκεται και το χαρτοφυλάκιο των ακινήτων με το οποίο βρέθηκαν τα τελευταία χρόνια οι τράπεζες και υποβάλλουν σε ετήσια βάση στον επόπτη το businessplan απομείωσης και αξιοποίησης των assets που διαθέτουν.
Η εντολή του SSM παραδοσιακά προς το τραπεζικό σύστημα αφορά τον περιορισμό των διαθέσιμων ακινήτων καθώς οι τράπεζες δεν αποτελούν εταιρίες real estate.
Πρόκειται για χιλιάδες ακίνητα, τα οποία περιήλθαν στην κυριότητα των τραπεζών, ως αποτέλεσμα πλειστηριασμών και δευτερευόντως οριστικών διακανονισμών χρέους.
Η αξία τους στα βιβλία των τεσσάρων συστημικών τραπεζών ξεπερνά τα 4 δισ. ευρώ και το βασικότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν τα πιστωτικά ιδρύματα είναι οι χρονοβόρες και κοστοβόρες διαδικασίες τακτοποίησής τους, προκειμένου να τα βγάλουν προς πώληση.
Η διατήρηση σημαντικού αποθέματος ανακτηθέντων ακινήτων (REOs), ως ποσοστό του ενεργητικού, αναλώνει κεφάλαια. Δεν είναι τυχαίο ότι ο SSM κατά τη φετινή διαβούλευση, που προηγήθηκε των εγκρίσεων μερισμάτων/επαναγορών από τα κέρδη χρήσης 2023, έθεσε το θέμα και οι τράπεζες δεσμεύτηκαν ότι θα επιταχύνουν τις προσπάθειες μείωσής τους, προκειμένου να ανεβάσουν τα payouts σε ευρωπαϊκά επίπεδα (σ.σ. 50%) σε βάθος διετίας.
Έχοντας αντιμετωπίσει το θέμα των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (Non Performing Exposures – NPEs) στις συστημικές τράπεζες και δρομολογήσει την οριστική επίλυση του προβλήματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων με εγγύηση Δημοσίου, ο επόπτης άνοιξε, σύμφωνα με τραπεζικά στελέχη, το τελευταίο απομεινάρι της 10ετούς κρίσης, καθοδηγώντας τις διοικήσεις για δρομολόγηση κινήσεων σταδιακής του επίλυσης.
Άλλωστε, η συμπεριφορά της κτηματαγοράς πανευρωπαϊκά και ιδιαίτερα των εμπορικών ακινήτων αποτελεί πεδίο υψηλής προσοχής, υπό την πίεση που δημιουργεί το διετές περιβάλλον υψηλών επιτοκίων.
