Να καταργήσουν τα μέτρα ενεργειακής στήριξης εντός του 2023 καλεί η Κομισιόν τα κράτη – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο πλαίσιο των συστάσεων του εαρινού Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, ενώ ζητά από την Ελλάδα να βάλει όριο στην αύξηση των καθαρών πρωτογενών δαπανών το 2024 στο 2,6%.

Σε περίπτωση που οι ανανεωμένες αυξήσεις των τιμών της ενέργειας απαιτούν μέτρα στήριξης, η Επιτροπή συστήνει τα μέτρα αυτά να στοχεύουν στην προστασία των ευάλωτων νοικοκυριών και επιχειρήσεων, να είναι οικονομικά προσιτά και να διατηρούν τα κίνητρα για την εξοικονόμηση ενέργειας.

Ειδικότερα, για το 2024, η Επιτροπή ζητά τη διασφάλιση μιας «συνετής δημοσιονομικής πολιτικής» με τον περιορισμό της ονομαστικής αύξησης των καθαρών πρωτογενών δαπανών που χρηματοδοτούνται σε εθνικό επίπεδο, όχι περισσότερο από 2,6%.

Σύμφωνα με την Επιτροπή χρειάζεται, επίσης, να διατηρηθούν οι δημόσιες επενδύσεις που χρηματοδοτούνται σε εθνικό επίπεδο και να διασφαλιστεί η αποτελεσματική απορρόφηση των επιχορηγήσεων της Διευκόλυνσης Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) και άλλων κονδυλίων της ΕΕ, ιδίως για την προώθηση της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης. Για την περίοδο μετά το 2024, η Επιτροπή συστήνει στην Ελλάδα να συνεχίσει να ακολουθεί μια μεσοπρόθεσμη δημοσιονομική στρατηγική σταδιακής και βιώσιμης εξυγίανσης, σε συνδυασμό με επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις που συμβάλλουν σε μια υψηλότερη βιώσιμη ανάπτυξη και στην επίτευξη μιας συνετής μεσοπρόθεσμης δημοσιονομικής θέσης.

Οι συστάσεις της Κομισιόν

  • Τερματισμός των μέτρων ενεργειακής στήριξης που ισχύουν έως το τέλος του 2023, χρησιμοποιώντας τις σχετικές εξοικονομήσεις για τη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος. Σε περίπτωση που τυχόν ανανεωμένες αυξήσεις των τιμών της ενέργειας απαιτούν μέτρα στήριξης, βεβαιωθείτε ότι αυτά στοχεύουν στην προστασία των ευάλωτων νοικοκυριών και επιχειρήσεων, είναι οικονομικά προσιτά και διατηρούν κίνητρα για εξοικονόμηση ενέργειας.
  • Διασφάλιση συνετούς δημοσιονομικής πολιτικής, ιδίως με τον περιορισμό της ονομαστικής αύξησης των καθαρών πρωτογενών δαπανών που χρηματοδοτούνται σε εθνικό επίπεδο το 2024 σε όχι περισσότερο από 2,6%.
  • Διατήρηση των δημοσίων επενδύσεων που χρηματοδοτούνται σε εθνικό επίπεδο και διασφάλιση της αποτελεσματικής απορρόφησης των επιχορηγήσεων του Ταμείου Ανάκαμψης και άλλων κονδυλίων της ΕΕ, ιδίως για την προώθηση της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης.
  • Για την περίοδο μετά το 2024, συνεχίστε να ακολουθείτε μια μεσοπρόθεσμη δημοσιονομική στρατηγική σταδιακής και βιώσιμης σύσφιξης (consolidation), σε συνδυασμό με επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις που συμβάλλουν σε υψηλότερη βιώσιμη ανάπτυξη, για την επίτευξη μιας συνετής μεσοπρόθεσμης δημοσιονομικής θέσης.
  • Με βάση τις μεταρρυθμίσεις που πραγματοποιήθηκαν ως μέρος του σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, βελτιώστε τη φιλικότητα προς τις επενδύσεις του φορολογικού συστήματος με την εισαγωγή ενός συστήματος προκαταβολής φόρου, διευρύνετε τη φορολογική βάση, συμπεριλαμβανομένης της αναθεώρησης της τρέχουσας φορολογικής δομής για τους αυτοαπασχολούμενους και ενισχύστε τη φορολογική συμμόρφωση με την επέκταση της χρήσης ηλεκτρονικών πληρωμών. Διατήρηση και αύξηση της αυτονομίας της φορολογικής αρχής επεκτείνοντας την εντολή της για την ανάπτυξη και διαχείριση των πληροφοριακών συστημάτων και του ανθρώπινου δυναμικού της. Διασφαλίστε την αποτελεσματικότητα της δημόσιας διοίκησης, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι μπορεί να προσελκύσει τις κατάλληλες δεξιότητες και διατηρώντας τη συνέπεια στο ενιαίο μισθολόγιο. Συνέχιση της συνεχιζόμενης μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων και περαιτέρω βελτίωση της λειτουργίας της δευτερογενούς αγοράς μη εξυπηρετούμενων δανείων.
  • 2. Διατηρήστε τη δυναμική στη σταθερή εφαρμογή του σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας και ολοκληρώστε γρήγορα το κεφάλαιο REPowerEU με σκοπό την ταχεία έναρξη της εφαρμογής του. Εξασφάλιση συνεχούς επαρκούς διοικητικής ικανότητας ενόψει του μεγέθους του σχεδίου. Συνέχιση της ταχείας εφαρμογής των προγραμμάτων πολιτικής συνοχής, σε στενή συμπληρωματικότητα και συνέργεια με το σχέδιο του Ταμείου Ανάκαμψης.
  • 3. Για να εξασφαλιστεί επαρκής και ισότιμη πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, να ολοκληρωθεί η ανάπτυξη του πλαισίου πρωτοβάθμιας περίθαλψης και να υιοθετηθούν ισχυρότερα κίνητρα για την εγγραφή επαρκούς αριθμού οικογενειακών γιατρών, προκειμένου να επιτευχθεί πλήρης πληθυσμιακή κάλυψη και καταγραφή πληθυσμού. Ολοκλήρωση της μεταρρύθμισης του κτηματολογίου με την ολοκλήρωση της κτηματογράφησης και την ίδρυση και λειτουργία του Ελληνικού Οργανισμού Κτηματογράφησης.
  • 4. Μείωση της εξάρτησης από ορυκτά καύσιμα και περαιτέρω επιτάχυνση της διαφοροποίησης των οδών παροχής ενέργειας. Περαιτέρω επέκταση της ανάπτυξης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με την ολοκλήρωση και την επιβολή των νέων νομικών πλαισίων για τη διαδικασία αδειοδότησης και για τα υπεράκτια αιολικά πάρκα, την αύξηση του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας και της χωρητικότητας αποθήκευσης, την προώθηση της αποκεντρωμένης παραγωγής ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και τη θέσπιση νομοθετικών πλαισίων για την παραγωγή ανανεώσιμο υδρογόνο και βιομεθάνιο. Εντατικοποίηση της παροχής μέτρων που βελτιώνουν την ενεργειακή απόδοση, συμπεριλαμβανομένων στοχευμένων μέτρων για νοικοκυριά με φτωχή ενέργεια και εγκατάσταση έξυπνων μετρητών, καθώς και προσπάθειες πολιτικής με στόχο την παροχή και την απόκτηση των δεξιοτήτων που απαιτούνται για την πράσινη μετάβαση. Υποστήριξη της απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές του τομέα των μεταφορών, ιδίως με την προώθηση των ηλεκτρικών οχημάτων.

Παραμένουν οι προκλήσεις για τις ελληνικές τράπεζες

Η ελληνική οικονομία ήταν από τις πιο σοβαρά πληγείσες από την κρίση COVID-19 στην ΕΕ, αλλά ανέκαμψε γρήγορα, όπως αναφέρει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην 2η Έκθεση Μεταπρογραμματικής Εποπτείας για την Ελλάδα.

Αφού συρρικνώθηκε κατά 9% το 2020, το ΑΕΠ της Ελλάδας αυξήθηκε κατά 8,4% το 2021 και κατά 5,9% το 2022. Η ύφεση στην Ελλάδα ήταν βαθύτερη από ό,τι στην ΕΕ κατά μέσο όρο (-5,6%), αλλά ακολουθήθηκε από μια πιο δυναμική ανάκαμψη.

Το πρότυπο αυτό εξηγείται σε μεγάλο βαθμό από την επαναλειτουργία της οικονομίας μετά την άρση των μέτρων περιορισμού και την ισχυρή ανταπόκριση του τουριστικού τομέα, ο οποίος αντιπροσωπεύει σημαντικό μερίδιο του ελληνικού ΑΕΠ. Μέχρι τις αρχές του 2022, η Ελλάδα είχε ανακτήσει τις απώλειες παραγωγής που είχε υποστεί από τα τέλη του 2019.

Όταν χτύπησε η ενεργειακή κρίση, η ανάκαμψη επιβραδύνθηκε. Ενώ καταγράφηκε ισχυρή ανάπτυξη το πρώτο εξάμηνο του 2022, ο αυξανόμενος πληθωρισμός επιβάρυνε την οικονομία το δεύτερο εξάμηνο του έτους, κυρίως αποδυναμώνοντας την αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης. Η Ελλάδα παρουσιάζει αρκετές μακροοικονομικές ευπάθειες.

Αυτές συνδέονται με το υψηλό επίπεδο του δημόσιου χρέους, το διευρυμένο έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών (αν και εν μέρει λόγω της ενεργειακής κρίσης), το ακόμη μεγάλο απόθεμα μη εξυπηρετούμενων δανείων και την υψηλή ανεργία. Ωστόσο, ο λόγος του δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ μειώθηκε σημαντικά το 2022 (και αναμένεται να μειωθεί περαιτέρω). Τα ανοίγματα των τραπεζών σε μη εξυπηρετούμενα δάνεια μειώθηκαν σημαντικά, αν και ένα μεγάλο μέρος των απομειωμένων στοιχείων ενεργητικού έχει μεταφερθεί σε φορείς διαχείρισης πιστώσεων και συνεπώς παραμένει στην οικονομία.

Η ανεργία μειώνεται σταθερά και η απασχόληση έχει ανακάμψει πλήρως από την πανδημία και βρίσκεται πάνω από τα προ της πανδημίας επίπεδα. Οι μεταρρυθμίσεις και οι επενδύσεις για την αύξηση της παραγωγικότητας, της ανταγωνιστικότητας και της εξαγωγικής ικανότητας, για παράδειγμα αυτές που αναλαμβάνονται στο πλαίσιο του σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, είναι ζωτικής σημασίας για τη σταδιακή μείωση των τρωτών σημείων. Η Ελλάδα επηρεάστηκε από την εκτίναξη των τιμών της ενέργειας, όπως και άλλα κράτη μέλη της ΕΕ. Ο συνολικός πληθωρισμός ανήλθε κατά μέσο όρο σε 9,3% το 2022.

Για τα τρία πρώτα τρίμηνα μέχρι την κορύφωσή του τον Σεπτέμβριο του 2022, ο πληθωρισμός καθοδηγήθηκε από την εκτίναξη των τιμών της ενέργειας, η οποία άρχισε να μετακυλίεται και σε άλλες τιμές, ιδίως των υπηρεσιών. Ο συνολικός πληθωρισμός των τιμών καταναλωτή αναμένεται να συγκρατηθεί τα επόμενα χρόνια, ενώ ο πληθωρισμός των τιμών των τροφίμων θα παραμείνει πιο επίμονος, δεδομένου του καθυστερημένου αντίκτυπου του υψηλού ενεργειακού κόστους στην παραγωγή τροφίμων.

Τράπεζες

Η κερδοφορία των τραπεζών έχει αυξηθεί, αλλά οι προκλήσεις παραμένουν. Η κερδοφορία των τραπεζών αυξήθηκε λόγω των χαμηλότερων προβλέψεων για πιθανές ζημίες, των νέων πιο κερδοφόρων δανείων το 2022 και των εφάπαξ κερδών από συναλλαγές.

Αυτό συνέβαλε στην αποκατάσταση της κεφαλαιακής θέσης των τραπεζών στο τέλος Σεπτεμβρίου 2022 στα επίπεδα του τέλους του 2021, αν και η ποιότητα των κεφαλαίων, αν και βελτιώνεται, παραμένει αδύναμη.

Στο μέλλον, η αύξηση των επιτοκίων ενέχει τον κίνδυνο να μειώσει την ικανότητα αποπληρωμής των οφειλετών και να ασκήσει πιέσεις στην ποιότητα του ενεργητικού και στη ζήτηση πιστώσεων.
Η άνοδος των επιτοκίων αυξάνει επίσης το κόστος χρηματοδότησης των τραπεζών, δεδομένου ότι οι τράπεζες πρέπει να εκδίδουν μακροπρόθεσμο χρέος (με υψηλότερα επιτόκια) για να πληρούν τις ελάχιστες κανονιστικές απαιτήσεις.

Από τη θετική πλευρά, οι προγραμματισμένες αποπληρωμές της προηγούμενης πιο μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης που χορηγήθηκε από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, έχουν ήδη ξεκινήσει και είναι πιθανό να ολοκληρωθούν χωρίς σημαντικές επιπτώσεις στους δείκτες ρευστότητας.

Ο καθαρός δανεισμός προς τις μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις ανέκαμψε το 2022, ενώ ο καθαρός δανεισμός προς τα νοικοκυριά εξακολουθούσε να μειώνεται. Το κόστος δανεισμού είναι υψηλότερο από τον μέσο όρο της ζώνης του ευρώ, ιδίως για τα νοικοκυριά και τις μικρές επιχειρήσεις, και αυξάνεται περαιτέρω λόγω της αύξησης των επιτοκίων. Ταυτόχρονα, η πρόσβαση των επιχειρήσεων σε μη τραπεζική χρηματοδότηση παραμένει περιορισμένη, παρά την πρόοδο των τελευταίων ετών.

Δημόσιο χρέος

Η οικονομική ανάπτυξη μετρίασε τον αντίκτυπο των δαπανών που σχετίζονται με την κρίση στο δημόσιο χρέος. Το δημόσιο χρέος της Ελλάδας αυξήθηκε σε υψηλό ρεκόρ 206,3% του ΑΕΠ το 2020 και παραμένει το υψηλότερο στη ζώνη του ευρώ, αν και έχει ευνοϊκό προφίλ και δομή αποπληρωμής.

Ωστόσο, η ισχυρή αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ, η οποία οφείλεται τόσο στην αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ όσο και στον πληθωρισμό, συνέβαλε στη μείωση του λόγου του χρέους προς το ΑΕΠ στο 171,3% το 2022.

Σταϊκούρας: Συνεχίζουμε με επίγνωση των δυσκολιών

Σε δήλωσή του ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας αναφέρει: «Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε σήμερα τη 2η Έκθεση Mεταπρογραμματικής Εποπτείας για την Ελλάδα.

Η Έκθεση:

Επιβεβαιώνει την ισχυρή και σταθερή αναπτυξιακή τροχιά στην οποία βρίσκεται η ελληνική οικονομία, προβλέποντας ότι η Ελλάδα θα επιτύχει την περίοδο 2023-2024 ρυθμό ανάπτυξης σημαντικά υψηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, όπως συνέβη και το 2022.

Καταλύτης για τις επιδόσεις αυτές αναμένεται να είναι η περαιτέρω αύξηση των επενδύσεων, στοιχείο που επιβεβαιώνει την αλλαγή του μοντέλου ανάπτυξης της οικονομίας μας.

Αναγνωρίζει την ανθεκτικότητα της ελληνικής αγοράς εργασίας έναντι των εξωγενών κρίσεων, η οποία αντανακλάται στη συνεχιζόμενη αύξηση της απασχόλησης και τη συνακόλουθη μείωση του ποσοστού ανεργίας.

Πιστοποιεί τη σημαντική βελτίωση – παρά τις πολυάριθμες προκλήσεις – στις δημοσιονομικές επιδόσεις της χώρας μας, δίνοντας έμφαση στην επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος από το 2022.

Η Ελλάδα παρά τη μεγάλη στήριξη που δόθηκε – και την οποία η Έκθεση αναγνωρίζει – προς επιχειρήσεις και νοικοκυριά για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, πέτυχε τη μεγαλύτερη δημοσιονομική βελτίωση και τη μεγαλύτερη μείωση χρέους ανάμεσα στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η Έκθεση, μάλιστα, προβλέπει ότι οι δημοσιονομικές επιδόσεις της χώρας μας θα βελτιωθούν ακόμα περισσότερο τα έτη 2023 και 2024.

Επιβεβαιώνει τη συνεχιζόμενη βελτίωση των επιδόσεων του τραπεζικού τομέα, όπως αυτή καταγράφεται στην περαιτέρω μείωση του ποσοστού “κόκκινων” δανείων, σε μονοψήφιο ποσοστό, και τη βελτίωση της ποιότητας των εποπτικών κεφαλαίων των τραπεζών.

Οι εξελίξεις αυτές ενισχύουν την επέκταση της χρηματοδότησης της πραγματικής οικονομίας προς όφελος της ανάπτυξης και της απασχόλησης.

Ενώ, ανάλογη θετική δυναμική αναπτύσσεται και από την πρόοδο που καταγράφει η Έκθεση στην εφαρμογή του νέου πλαισίου για το ιδιωτικό χρέος.

Επισημαίνει τη συνεχή και απρόσκοπτη παρουσία της Ελλάδας στις αγορές κρατικών ομολόγων, η οποία υποστηρίζεται από τις διαδοχικές αναβαθμίσεις τους από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης.

Η Έκθεση τονίζει ότι η Ελλάδα διατηρεί υψηλό απόθεμα ταμειακών διαθεσίμων και συνολικά διαπιστώνει ότι η χώρα μας μπορεί να εξυπηρετεί απρόσκοπτα το δημόσιο χρέος της.

Τέλος, η Έκθεση επικροτεί την πρόοδο που καταγράφει η χώρα μας σε μια σειρά από τομείς όπως, μεταξύ άλλων, τις αποκρατικοποιήσεις, το Κτηματολόγιο και την εκκαθάριση των εκκρεμών αιτήσεων συνταξιοδότησης.

Όλα τα παραπάνω συνιστούν ακόμα μία αναγνώριση και επιβεβαίωση της σκληρής, μεθοδικής και αποτελεσματικής προσπάθειας που όλοι μας – πολίτες και πολιτεία – καταβάλλουμε στο πεδίο της οικονομίας, μέσα σε ένα ρευστό διεθνές περιβάλλον που χαρακτηρίζεται από μεγάλες και διαδοχικές εξωγενείς κρίσεις.

Προσπάθεια την οποία οι Ελληνίδες και οι Έλληνες επικρότησαν με την ψήφο τους την περασμένη Κυριακή.

Προσπάθεια που είναι απαραίτητο να συνεχιστεί με την ίδια αποφασιστικότητα, χωρίς εφησυχασμό και με πλήρη επίγνωση των δυσκολιών.

Είμαι βέβαιος ότι οι Ελληνίδες και οι Έλληνες θα επικυρώσουν, στις επικείμενες εκλογές, την εμπιστοσύνη τους στην ασκούμενη κυβερνητική πολιτική και στο πρόγραμμα της Νέας Δημοκρατίας για την επομένη τετραετία, προκειμένου να καταστήσουμε την Ελλάδα ακόμα πιο ισχυρή και την οικονομία της πιο δυναμική, παραγωγική και κοινωνικά δίκαιη».

Διαβάστε περισσότερα