Όταν κάτι είναι δωρεάν, ΕΜΕΙΣ είμαστε το προϊόν. Έτσι κι η Robinhood προσφέρει δωρεάν τις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες της, ενώ κάτω από το τραπέζι ξεπουλάει τις επιλογές των παιχτών της σε επενδυτικούς κολοσσούς. Σα μια στημένη παρτίδα. Ταυτόχρονα οι χαριτωμένες εφαρμογές trading οδηγούν σε gamification και ακόμη μεγαλύτερη καζινοποίηση των χρηματιστηρίων…

Γράφει ο Γιάννης Τσιρογιάννης (από την εφημερίδα AXIA NEWS)

Μιλήσαμε για το πως το φαινόμενο GameStop άλλαξε για πάντα τους χρηματιστηριακούς κανόνες, εκθέτοντας τα τρωτά σημεία του συστήματος, το οποίο με τη σειρά του θωρακίζεται ώστε στο μέλλον να αποφευχθούν αντίστοιχα «απαράδεκτα» περιστατικά μεταφοράς πλούτου από τους έχοντες στους μη έχοντες…

Είπαμε επίσης πως το παιχνίδι αλλάζει ριζικά, προκειμένου να προσαρμοστεί στις ανάγκες, αλλά και στις αδυναμίες της νέας γενιάς παιχτών, των millenials και GenZ, οι οποίοι είναι οι επόμενοι πρωταγωνιστές των αγορών. Κι όταν λέμε να προσαρμοστεί στις αδυναμίες τους, εννοούμε φυσικά να τις εκμεταλλευτεί, ούτως ώστε η Wall Street να συνεχίζει αυτό που έκανε πάντα: να απομυζά τη Main Street, δηλαδή τον μικροεπενδυτή, το «κάτω στρώμα» της οικονομίας.

Και ποιες είναι οι αδυναμίες των millenials; Η εύκολη διάσπαση της προσοχής τους. Οι millenials βαριούνται εύκολα. Είναι μεγαλωμένοι σε κάθε είδους ανέσεις, σε γρήγορους ρυθμούς ζωής. Παιδιά της τεχνολογίας και του Ίντερνετ, που δε χρειάζεται να κουράσουν ιδιαίτερα το μυαλό τους προκειμένου να βρουν λύση σε ένα πρόβλημα. Δέκα δευτερόλεπτα, ένα γκουγκλάρισμα και αλλάζουν λάστιχο, μαγειρεύουν μουσακά. Δε χρειάζεται να πειραματιστούν, δεν τους αρέσει η πολλή προετοιμασία και οι δασκαλίστικοι μεσάζοντες, κατ’ ευθείαν στο ψητό. Το ξέρω, γιατί είμαι ένας από αυτούς.

Gamification του χρηματιστηρίου

Κάπως έτσι είναι η νοοτροπία μας και στις επενδύσεις. Η νέα γενιά έχει ξεκάθαρα πιο αυξημένη διάθεση για ρίσκο από την προηγούμενη, πιο συντηρητική. Όλα είναι δανεικά κι εφήμερα, μότο είναι το YOLO, η αποταμίευση είναι άγνωστη λέξη. Η γη και τα μέταλλα παραείναι βαρετές «last year», boomer επενδύσεις. Τα κρυπτονομίσματα από την άλλη…

Όλα αυτά δεν είναι ακριβώς επιλογή μας, αλλά απόρροια των αμαρτιών της προηγούμενης γενιάς, με μια τζούρα αντίδραση στο παλιό συντηρητικό μοντέλο της ασφάλειας. Μας αρέσουν τα εύκολα, γρήγορα, και απρόσωπα περιβάλλοντα. Σε καμία περίπτωση δε θέλουμε να έχουμε την ανθρώπινη επαφή με τον μεσάζοντα χρηματιστή/broker που θα προσπαθήσει να μας πείσει τηλεφωνικά να επενδύσουμε στην τάδε μετοχή. Προτιμούμε να τα χάσουμε μόνοι μας τα λεφτά. Ένα παιχνίδι μας φαίνεται στην τελική.

Διότι όντως το χρηματιστήριο μοιάζει όλο και περισσότερο με παιχνίδι… κυριολεκτικά. Μία προς μία, οι χρηματιστηριακές εφαρμογές σμιλεύονται προκειμένου να μοιάζουν περισσότερο με παιχνίδι, παρά με κάτι σοβαρό, βαρετό χρηματοοικονομικό. Διότι αν μοιάζουν με ηλεκτρονικό παιχνίδι, είναι κάτι που καταλαβαίνουμε. Πιο οικείο και άρα πιο πιθανό να μας κάνει να νιώσουμε αρκετά άνετα ώστε να παίξουμε τα λεφτά μας. Τα χρώματα γίνονται πιο ζωντανά, οι γραμματοσειρές πιο παιχνιδιάρικες, το περιβάλλον πιο «φιλικό προς το χρήστη». Με μια λέξη, gamification (παιχνιδοποίηση).

Η πορεία προς τα κέρδη κάθε άλλο παρά παιχνίδι είναι…

Η παγίδα του «δωρεάν» trading

Ακούγεται καλό, όμως ποια είναι η παγίδα; Οι επενδύσεις δεν είναι παιχνίδι. Είναι κάτι πάρα πολύ σοβαρό κι επικίνδυνο σε λάθος χέρια. Είναι νιτρογλυκερίνη, ναρκωτικό. Το trading δε, δηλαδή το καθημερινό «παιχνίδι» (κι όχι απλώς η μακροπρόθεσμη επένδυση) είναι ακόμη πιο επικίνδυνο. Για έναν αρχάριο, αποτελεί οικονομική αυτοκτονία. Και η παιχνιδοποίηση των χρηματιστηριακών εφαρμογών έχει έναν και μόνο σκοπό. Να ενθαρρύνει και εν συνεχεία να εθίσει τον άπειρο 20χρονο/30χρονο σε έναν σκοτεινό και στημένο παιχνίδι, όπου νικητής είναι πάντα το σπίτι (καζίνο).

Διότι περί καζινοποίησης πρόκειται τελικά. Οι χαριτωμένες παιχνιδιάρικες εφαρμογές δεν είναι παρά ένας Δούρειος Ίππος που μετατρέπει τον άλλοτε βαρετό και δυσπρόσιτο κόσμο των αγορών σε ένα ελκυστικό καζίνο.

Οι αγορές όμως ΠΡΕΠΕΙ να είναι βαρετές και άσχημες. Διότι άσχημο είναι το πραγματικό τους πρόσωπο. Με τη σωστή μελέτη, σύνεση και απόκτηση εμπειρίας, οποιοσδήποτε μπορεί να κάνει θαύματα στις επενδύσεις, και θα έπρεπε μάλιστα να είναι κάτι που ενθαρρύνεται ήδη από το σχολείο, ειδικά στην εποχή των μηδενικών επιτοκίων και της σχεδόν αδύνατης αποταμίευσης. Ωστόσο εδώ δε συμβαίνει αυτό.

Πως Citadel και Robinhood στήνουν το παιχνίδι

Μια τέτοια εφαρμογή που δίνει «όπλα σε βρέφη», μετατρέποντας παράλληλα ολόκληρη την αγορά σε ένα καζίνο, πάντα φυσικά προς όφελος των δυνατών, είναι η Robinhood. Η RH είναι από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες, πιο δημοφιλείς trading apps στις ΗΠΑ, ενώ ήδη κάνει το ντεμπούτο της και η Public. Τι είναι αυτό που κάνει την RH τόσο ξεχωριστή και ελκυστική στο νέο κοινό; Μηδενική προμήθεια, και χαριτωμένο gamified περιβάλλον. Σύντομα το παιχνίδι θα παίζεται κυρίως με τέτοιου τύπου εφαρμογές, και πολλές ισορροπίες θα ανατραπούν στα διεθνή ταμπλό.

Γιατί όμως είναι κακό αυτό, και ποιο είναι τέλος πάντων το πρόβλημα με τη RH; Η RH είναι το μεγαλύτερο φιάσκο, η πιο κατάπτυστη απάτη και ελεϊνή υποκρισία που έχει υπάρξει στο συναρπαστικό κόσμο του trading. Κι εξηγούμεθα: Η Citadel, πανίσχυρος επενδυτικός όμιλος, ζητούσε το μακρινό 2004 να απαγορευτεί το PFOF. Η ίδια Citadel, το 2020 πλήρωσε 363 μύρια στην RH ώστε η τελευταία να της λέει τι παίζουν οι κακομοίρηδες χρήστες της.

Τι είναι το PFOF (Payment For Order Flow); Με απλά λόγια, σε πληρώνω για να μου παρέχεις αναλυτική κατάσταση με τις μετοχές που ποντάρει ο κόσμος, σε πραγματικό χρόνο. Πρόκειται για το απόλυτο στημένο παιχνίδι. Η Citadel έχει τις ερωτήσεις (και τις απαντήσεις) πριν καν πάει να γράψει. Οι υπόλοιποι γράφουμε κανονικά βέβαια.

Το PFOF είναι νόμιμο. Δίνεται η εντολή αγοράς/πώλησης, αλλά προτού ολοκληρωθεί περνάει από τους μάγκες τύπου Citadel (που πληρώνουν τον εντολοδόχο τους) και τοποθετούνται κατάλληλα

Όταν κάτι είναι δωρεάν, εμείς είμαστε το προϊόν

Το λογότυπο και όνομα της Robinhood παραπέμπει στον λαϊκό ήρωα Ρομπέν των Δασών. Μόνο που στην περίπτωση μας, η RH κλέβει από τον φτωχό και τα δίνει στον πλούσιο! Αλλά λογικό είναι, σαν εταιρία θες να προστατεύσεις τους πελάτες σου.

Διότι για τη RH, πελάτες της είναι οι επενδυτικοί κολοσσοί τύπου Citadel, Virtu, Two Sigma κλπ, και όχι οι χρήστες της γελοίας εφαρμογής της. Οι χρήστες είναι τα ΠΡΟΪΟΝΤΑ, όχι οι πελάτες. Διότι όπως είπαμε, σε αντίθεση με τους παραδοσιακούς brokers, η RH έχει μηδενικά trade fees. Στον καπιταλισμό, όταν κάτι είναι δωρεάν, ΕΜΕΙΣ είμαστε το προϊόν.

Όπως τα social media τύπου Facebook παρέχουν «δωρεάν» υπηρεσίες, αλλά πίσω από την πλάτη μας ξεπουλάνε τα υπερπολύτιμα δεδομένα μας, έτσι η RH πουλάει το ανεκτίμητο order flow (PFOF) των χρηστών-προϊόντων της στον πραγματικό πελάτη της τον οποίο και σέβεται, την Citadel. Αυτό λοιπόν είναι το δήθεν entrepreneurship «θαύμα» νεοφυούς επιχειρηματικότητας «δωρεάν» χρηματιστηριακών υπηρεσιών. Win-win. Εσείς θα παίζετε τζάμπα, και εγώ θα σας μαρτυράω στα αφεντικά μου.

Η Citadel από μεριά της είναι συχνός “πελάτης” της FINRA (Ρυθμιστική Αρχή Χρηματοοικονομικής Βιομηχανίας)

Γι’ αυτό ο Vlad Tenev έφτιαξε μια ελκυστική gamified εφαρμογή. Προκειμένου να τραβήξει όσα περισσότερα νεαρά θύματα στη μαγεία του επικίνδυνου, για τον άπειρο, trading, βάζοντάς τους να παίζουν σε ένα στημένο παιχνίδι.

Ο ιδρυτής και CEO της Robinhood, Vladimir Tenev

House always wins

Και το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι πως όλοι μαζί την πληρώνουμε γι’ αυτό. Όσο μεγαλώνει το userbase της RH, τόσο περισσότερο θα επηρεάζονται και θα χειραγωγούνται οι αγορές, προς όφελος των δυνατών. Είναι σα να παίζουμε σε μια παρτίδα πόκερ, όπου «μάνα» είναι η RH, και οι μισοί παίχτες στο τραπέζι της δείχνουν τα χαρτιά τους. Κι αυτή τα δείχνει στον έναν ισχυρό παίχτη του τραπεζιού. Τι θα συμβεί άραγε σε αυτό το τραπέζι;

Ποιος είναι ο κερδισμένος άραγε στην εξίσωση Citadel (PFOF), Robinhood και μικροεπενδυτές; Η Citadel και Robinhood σίγουρα, αν κρίνει κανείς από τα νούμερα. Για τους παίχτες δεν είμαστε τόσο σίγουροι… και οι τρεις δε γίνεται να κερδίζουν. Το χρήμα κυκλοφορεί άλλωστε…

Γενικά έχουμε εισέλθει σε μια εποχή εύκολης προσβασιμότητας, για παιδιά που ακόμη ούτε αλκοόλ δε σερβίρονται. Το αόρατο χέρι της αγοράς τείνει προς το gamification του retail trading, μετατρέποντας σκόπιμα τις επενδύσεις ακόμη περισσότερο σε τζόγο, σε καζίνο, απομακρύνοντας τες ακόμη περισσότερο από τα θεμελιώδη, εκεί όπου ένα tweet αρκεί για να την πέσουμε σε μια ανύπαρκτη μετοχή.

Κι αν ερωτάστε γιατί, τους ΣΥΜΦΕΡΕΙ να γίνονται όλα πιο καζίνο. Διότι αυτό είναι ένα παιχνίδι όπου δε χάνουν, αυτό το παιχνίδι ανήκει στη Wall Street. Το θαύμα των wallstreetbets ήταν μια νίκη των φτωχών, που όμως μακροπρόθεσμα αποτελεί το «τυράκι» που σου πετάει το καζίνο και γλυκαίνεσαι όταν πρωτοπάς. Κάηκαν μερικά hedge funds με τη GameStop, αλλά τα νέα υποψήφια πρόβατα επί σφαγή που μπήκαν στο παιχνίδι είναι πολλαπλάσια. Γι’ αυτό προσοχή…

Ευτυχώς που η RH είναι μόνο Αμερική. Δε θέλω να ξέρω τι θα γινόταν αν είχαμε κάτι τέτοιο Ελλάδα (οσονούπω όμως). Αν και δεν έχουμε ανάγκη εμείς, καθημερινά καθόμαστε να μας ληστεύουν πράγματα πολυτιμότερα από λεφτά…

Για… περισσότερες απάτες σε βάρος των μικροεπενδυτών της Main Street, παρακολουθήστε το στόρι της GameStop εδώ.