«Ο κήπος μπροστά από το αγρόκτημα Ντεμπρέ» (Ιούλιος-Αύγουστος 1887) θα προσφερθεί στον οίκο Sotheby’s στη Νέα Υόρκη στις 16 Μαΐου, με εκτίμηση 20-30 εκατ. δολάρια. Ζωγραφίστηκε μόλις λίγα λεπτά με τα πόδια από το διαμέρισμα που μοιραζόταν ο Βίνσεντ Βαν Γκογκ με τον αδελφό του Tεό στη Μονμάρτη.

Στο κέντρο της σύνθεσης υπάρχουν πολλά γιγάντια φυτά ηλίανθου, εμφανώς πολύ ψηλότερα από έναν άνθρωπο. Μόλις ένα χρόνο αργότερα, στην Προβηγκία, ο Βαν Γκογκ θα δημιουργούσε τις περίφημες νεκρές φύσεις με ηλιοτρόπια.

Το σκηνικό του πίνακα του Sotheby’s είναι ο κήπος της αγροικίας του 18ου αιώνα της οικογένειας Ντεμπρέ, στην οποία ανήκαν οι ανεμόμυλοι στην κορυφή της Μονμάρτης. Την εποχή του Βαν Γκογκ οι μύλοι αυτοί είχαν μετατραπεί σε ένα συγκρότημα ψυχαγωγίας, το Moulin de la Galette, αλλά ο πίνακάς του κάνει τον κήπο της αγροικίας να φαίνεται ως ένα ρουστίκ καταφύγιο.

Μια φωτογραφία του 1887 δείχνει την αγροικία στην κορυφή του λόφου με θέα την αστική εξάπλωση του Παρισιού. Ο γυμνός πίσω κήπος στη φωτογραφία, που τραβήχτηκε την ίδια χρονιά με την δημιουργία του πίνακα, υποδηλώνει ότι ο Βαν Γκογκ χρησιμοποίησε σημαντική καλλιτεχνική ελευθερία για να τον μετατρέψει σε μια ποιμενική σκηνή. Σίγουρα δεν υπάρχουν πουθενά ίχνη γιγάντιων ηλιοτρόπιων.

Το 1937 ο πίνακας αγοράστηκε από τη Miriam Alexandrine de Rothschild (1884-1965), διακεκριμένη συλλέκτρια έργων τέχνης και μέλος της γαλλικής εβραϊκής τραπεζικής οικογένειας. Λίγο πριν από το ξέσπασμα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου τοποθέτησε τον Βαν Γκογκ και άλλα έργα τέχνης στο χρηματοκιβώτιό της σε μια παρισινή τράπεζα. Λίγο αργότερα κατέφυγε στην Ελβετία.

Τον Δεκέμβριο του 1941, μετά τη γερμανική κατοχή της Γαλλίας, ο «Κήπος μπροστά από το αγρόκτημα Ντεμπρέ» κατασχέθηκε από τους Ναζί και στάλθηκε στο Βερολίνο για τον Χέρμαν Γκέρινγκ, αναπληρωτή του Χίτλερ. Ο Γκέρινγκ χρησιμοποίησε στη συνέχεια τον Βαν Γκογκ και 24 λεηλατημένους πίνακες από άλλους ιδιοκτήτες σε μια μερική ανταλλαγή για έναν Ρέμπραντ και δύο χαλιά.

Ο Βαν Γκογκ στάλθηκε στην Galerie Fischer με έδρα τη Λουκέρνη, σε διπλωματική τσάντα για να παρακάμψει τα τελωνειακά προβλήματα. Τον Απρίλιο του 1942 ο Theodore Fischer πούλησε τον «Κήπο μπροστά από το αγρόκτημα Ντεμπρέ» στον Ελβετό κατασκευαστή όπλων και συλλέκτη Emil Bührle.

Μετά τον πόλεμο η de Rothschild ανέλαβε νομική δράση για να εξασφαλίσει την επιστροφή του Βαν Γκογκ. Το 1948 τα ελβετικά δικαστήρια διέταξαν τον Bührle να της επιστρέψει τον πίνακα. Αργότερα πέρασε στην κουνιάδα της Lucy Spiegl, η οποία τον πούλησε το 1965. Θα πρέπει να τονιστεί ότι ο «Κήπος μπροστά από το αγρόκτημα Ντεμπρέ» αποδόθηκε κανονικά, οπότε δεν υπάρχουν προβλήματα σχετικά με τη λεηλασία του από τους Ναζί κατά τη διάρκεια του πολέμου.

Η De Rothschild είχε επίσης στην κατοχή της έναν άλλο σημαντικό Βαν Γκογκ, μια υδατογραφία του πίνακα Wheatstacks (Θημωνιές – Ιούνιος 1888). Και αυτός κατασχέθηκε από τους Ναζί, αν και η μετέπειτα ιστορία της είναι εντελώς διαφορετική, καθώς δεν της αποδόθηκε μετά τον πόλεμο. Ο οίκος Christie’s βοήθησε πρόσφατα να διευκολυνθεί μια πολύπλοκη συμφωνία με τους κληρονόμους της de Rothschild και ενός άλλου προηγούμενου Εβραίου ιδιοκτήτη, του Max Meirowsky, μαζί με τους κληρονόμους του Edwin Cox. Αυτό οδήγησε στην πώληση του Wheatstacks το 2021, που απέφερε 35,9 εκατομμύρια δολάρια. Ο τρίτος Βαν Γκογκ της ήταν το Harvest in Provence (Θερισμός στην Προβάνς – Ιούνιος 1888), το οποίο παρέμεινε στην κατοχή της και αργότερα δωρήθηκε στο Μουσείο του Ισραήλ στην Ιερουσαλήμ.

Μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1990 «Ο κήπος μπροστά από τη φάρμα Ντεμπρέ» είχε πια αποκτηθεί από τον Ιάπωνα κατασκευαστή χαρτιού και συλλέκτη Ryoei Saito, ο οποίος ωστόσο πέθανε το 1996. Είναι περισσότερο γνωστός για το γεγονός ότι κατέβαλε την υψηλότερη τιμή που έχει καταβληθεί ποτέ για έναν Βαν Γκογκ: 82,5 εκατομμύρια δολάρια για το «Πορτρέτο του Δρ Γκασέ» (Ιούνιος 1890) σε δημοπρασία το 1990.

Αν και κάποτε είχε πει ότι το πορτρέτο θα έπρεπε να αποτεφρωθεί μαζί με το σώμα του, ευτυχώς αυτό δεν συνέβη. Το Πορτρέτο του γιατρού Γκασέ έχει πλέον εξαφανιστεί σε μια μυστηριώδη ιδιωτική συλλογή.

Διαβάστε περισσότερα