Η ελληνική ναυτιλία επενδύει επιθετικά σε τεχνολογίες μηδενικών/χαμηλών εκπομπών, ευθυγραμμισμένες με τους νέους διεθνείς κανόνες.
Βασικά στοιχεία (Ελλάδα):
- 324 πλοία / 33,8 εκατ. dwt (περίπου 8% του στόλου) είναι σχεδιασμένα για εναλλακτικά καύσιμα.
- Από αυτά, ~80% LNG capable/ready, τα υπόλοιπα με μεθανόλη, αμμωνία, LPG.
- 36% του ελληνικού στόλου φέρει scrubber, μειώνοντας το κόστος καυσίμου υπό το ισχύον πλαίσιο θείου.
- Orderbook Ελλάδας: 642 πλοία / 58,2 εκατ. dwt· >50% της χωρητικότητας για εναλλακτικά καύσιμα
- ~70% LNG capable/ready, ~12% με μεθανόλη.
Σύγκριση Ελλάδας – κόσμου (σήμερα):
| Δείκτης | Ελλάδα | Παγκοσμίως |
| Πλοία εναλλακτικών καυσίμων (μερίδιο χωρητικότητας) | ~8% του στόλου | 5,4% (από 4,5% το 2024, 3,7% το 2023) |
| Αριθμός πλοίων εναλλακτικών καυσίμων | 324 | 2.455 (132,7 εκ. dwt) |
| LNG capable/ready (πλοία) | ~80% των «πράσινων» | 1.421 (107,4 εκ. dwt) |
| Scrubbers στο σύνολο στόλου | 36% | 31% (6.532 πλοία / 763,7 εκ. dwt) |
Orderbook παγκοσμίως: Το 41% των νέων παραγγελιών είναι για εναλλακτικά καύσιμα· από αυτά 66% LNG.
Ανά τύπο πλοίου (παγκόσμιο orderbook): 73% των containerships, 35% των tankers, 20% των bulk carriers.
Πράσινη μετάβαση στη Ναυτιλία: Ρυθμιστικό πλαίσιο που «τρέχει»
Από τις αρχές του έτους εφαρμόζονται FuelEU Maritime Regulation, IMO EEDI Phase 3 και Σύμβαση Χονγκ Κονγκ, που επιταχύνουν την απαλλαγή άνθρακα με ορίζοντες 2030 και 2050 του ΙΜΟ. Η ανάλυση του ναυλομεσίτη Νίκου Ταγκούλη (Intermodal) δείχνει ότι οι Έλληνες εφοπλιστές προπορεύονται: πάνω από το μισό ελληνικό orderbook είναι ήδη «εναλλακτικών καυσίμων».
Το στοίχημα των κινήτρων (Lloyd’s Register) και το «κύμα αβεβαιότητας» (DNV)
- Lloyd’s Register: Τα κίνητρα για καύσιμα μηδενικού άνθρακα υστερούν σε σχέση με τη ρυθμιστική πίεση (FuelEU, ETS), κρατώντας χαμηλή τη ζήτηση από τους παραγωγούς.
- DNV – βασικά ευρήματα 2025:
- Πολιτική αστάθεια: Νο1 ανασταλτικός παράγοντας.
- 55% θεωρεί ότι η μετάβαση επιταχύνεται (από 72% το 2024).
- Στις ΑΠΕ μόνο 50% αναμένει επίτευξη στόχων εσόδων, 43% αισιοδοξεί για κερδοφορία (έντονη πτώση vs τριετία).
- 53% στον κλάδο oil & gas δίνει προτεραιότητα στα ορυκτά για την επόμενη πενταετία (από 46% το 2024).
- 96% στον τομέα ηλεκτροπαραγωγής ζητά άμεσες επενδύσεις στα δίκτυα.
- Χρηματοδοτικό κενό Ευρώπης (Έκθεση Ντράγκι): ~100 δισ. €/έτος για πράσινη μετάβαση ναυτιλίας/αερομεταφορών.
- Παγκόσμιο κόστος πλήρους απανθρακοποίησης ως 2050: 2,3–3 τρισ. $.
Τι λένε οι πρωταγωνιστές του κλάδου
Μελίνα Τραυλού (ΠΝΟ/Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών):
«Η ναυτιλία είναι κομβικά διασυνδεδεμένη με καύσιμα, μηχανές, ναυπηγεία, χρηματοδότηση και λιμάνια. Η συνεργασία είναι το κλειδί για ρεαλιστικές λύσεις και βιώσιμη μετάβαση.»
Δρ Νίκος Τσάκος:
«Επενδύουμε σε hi-tech πλοία που εξελίσσονται ταχύτερα κι από τα smartphones, αλλά λείπουν οι εξειδικευμένοι ναυτικοί – ειδικά για νέα καύσιμα. Η βιομηχανία προσαρμόζεται, όμως η δεξαμενή ανθρώπινου δυναμικού είναι η μεγάλη πρόκληση.»
Πόλυς Β. Χατζηιωάννου:
«Κίνδυνος εκτοπισμού των μικρομεσαίων εταιρειών από τη γραφειοκρατία και το κόστος συμμόρφωσης. Αβεβαιότητα καυσίμου/μηχανών για 3–4 χρόνια: πρώτα πρέπει να υπάρχουν καύσιμα & τεχνολογία, μετά οι παραγγελίες.»
Ιωάννα Προκοπίου:
«Η πρόωρη εγκατάλειψη συμβατικών καυσίμων χωρίς αξιόπιστες εναλλακτικές είναι οικονομικά επικίνδυνη. Τα πρόστιμα του ΙΜΟ μπορεί να φθάσουν 15–30 δισ. $/έτος από 2028, έως 100 δισ. $ το 2035 – τιμωρία χωρίς λύση που οδηγεί σε συγκέντρωση κλάδου.»
Γιώργος Προκοπίου:
«Τα ναυπηγεία γελούν με ονειρικές προδιαγραφές: το ρεαλιστικό σήμερα είναι πλοία 30% πιο αποδοτικά από το προηγούμενο μοντέλο.»
Παρότι η ναυτιλία ευθύνεται για ~2% των παγκόσμιων εκπομπών, το μέγεθος του στόλου και ο κύκλος ζωής των πλοίων την καθιστούν κρίσιμο πεδίο κλιματικής πολιτικής. Η Ελλάδα δεν ακολουθεί – πρωτοπορεί: υψηλό μερίδιο LNG-ready, ισχυρό «πράσινο» orderbook και μαζικά scrubbers δημιουργούν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.
Το επόμενο βήμα απαιτεί στοχευμένα κίνητρα καυσίμων, εκπαίδευση ναυτικών, ενίσχυση δικτύων και ρεαλιστικές προδιαγραφές. Μόνο έτσι η πράσινη μετάβαση θα είναι τεχνικά εφικτή και οικονομικά βιώσιμη για όλες τις εταιρείες του ελληνόκτητου cluster.
