Η ταχύτατη αύξηση της τιμής του χρυσού και τα διαδοχικά νέα ρεκόρ το τελευταίο διάστημα επιβεβαιώνουν τη βαθιά οικονομική αβεβαιότητα που επικρατεί παγκοσμίως. Οι επενδυτές στρέφονται στον χρυσό ως ασφαλές καταφύγιο, καθώς αυξάνεται η ανησυχία για τις διεθνείς εξελίξεις.
Η παρατεταμένη γεωπολιτική ένταση, με τις πολεμικές συγκρούσεις στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή, έχει ενισχύσει τη ζήτηση για το πολύτιμο μέταλλο. Παράλληλα, η αβεβαιότητα γύρω από τη νέα εμπορική πολιτική των ΗΠΑ, η οποία περιλαμβάνει αυξημένους δασμούς και αλλαγές στο διεθνές εμπόριο, δημιουργεί πρόσθετη ανασφάλεια στις αγορές, οδηγώντας την τιμή του χρυσού ακόμα υψηλότερα.
Ο χρυσός ως ασφαλές επενδυτικό καταφύγιο
Ο χρυσός παραμένει διαχρονικά σταθερή αξία, γεγονός που τον καθιστά βασικό στοιχείο σε περιόδους κρίσης. Η περιορισμένη δυνατότητα αύξησης της προσφοράς του διασφαλίζει ότι η αξία του δεν επηρεάζεται από πληθωριστικές πιέσεις και νομισματικές πολιτικές, σε αντίθεση με τα νομίσματα.
Η ιστορική σημασία του φαίνεται από το γεγονός ότι, μέχρι τη δεκαετία του 1970, η κυκλοφορία του χρήματος εξαρτιόταν από τα διαθέσιμα αποθέματα χρυσού. Οι ΗΠΑ διατηρούσαν μία σταθερή ισοτιμία του δολαρίου με τον χρυσό στα 35 δολάρια ανά ουγκιά, έως ότου το 1971 αποφάσισαν να καταργήσουν αυτή τη σύνδεση, λόγω των πληθωριστικών πιέσεων που προκάλεσε ο πόλεμος του Βιετνάμ.
Οι κρίσεις ενισχύουν τη ζήτηση για χρυσό
Παρότι ο «χρυσός κανόνας» εγκαταλείφθηκε, οι κεντρικές τράπεζες εξακολούθησαν να διατηρούν μεγάλα αποθέματα χρυσού, ειδικά σε περιόδους οικονομικής αβεβαιότητας.
Κατά τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008-2009, όταν οι μετοχές κατέρρευσαν και τα επιτόκια μειώθηκαν δραστικά, ο χρυσός αναδείχθηκε ως μία από τις πιο ελκυστικές επενδυτικές επιλογές. Το αποτέλεσμα ήταν η τιμή του να εκτοξευθεί πάνω από τα 1.000 δολάρια ανά ουγκιά τον Σεπτέμβριο του 2009, υπερτριπλασιάζοντας την αξία του σε σύγκριση με τον Απρίλιο του 2000.
Η άνοδος συνεχίστηκε έως τον Αύγουστο του 2011, όταν η τιμή του έφτασε τα 1.820 δολάρια. Ωστόσο, με τη σταδιακή ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας, οι επενδυτές στράφηκαν ξανά στα χρηματιστήρια, οδηγώντας τον χρυσό σε πτώση κάτω από τα 1.000 δολάρια στα τέλη του 2015. Η νέα ανοδική πορεία του ξεκίνησε το 2020, αγγίζοντας τα υψηλά επίπεδα του 2011.
Νέα εκτίναξη της τιμής του χρυσού
Από το 2023, η άνοδος της τιμής του χρυσού έγινε ακόμα πιο έντονη. Τον Απρίλιο του 2023, ξεπέρασε τα 2.000 δολάρια και μέσα στο 2024 συνέχισε να καταγράφει νέα ρεκόρ, φτάνοντας την περασμένη εβδομάδα στα 2.900 δολάρια ανά ουγκιά.
Η παγκόσμια οικονομική αβεβαιότητα και η μείωση των επιτοκίων από τις κεντρικές τράπεζες οδήγησαν τους επενδυτές να επιστρέψουν μαζικά στο πολύτιμο μέταλλο. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα μείωσε το επιτόκιο καταθέσεων στο 2,75% από 4% τον Ιούνιο του 2024, ενώ η Fed το μείωσε στο 4,25% – 4,5%.
Παρά τη σταθερή αυτή άνοδο, αρκετοί αναλυτές θεωρούν ότι η στάση αναμονής της Fed σχετικά με νέες μειώσεις επιτοκίων μπορεί να περιορίσει την περαιτέρω άνοδο του χρυσού.
Η αυξανόμενη ζήτηση από τις κεντρικές τράπεζες και τους επενδυτές
Η καθαρή ζήτηση χρυσού από τις κεντρικές τράπεζες (οι αγορές μείον τις πωλήσεις) παραμένει θετική εδώ και 15 χρόνια. Ωστόσο, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η ζήτηση εκτοξεύτηκε πάνω από 1.000 τόνους ετησίως, με τη συνολική ζήτηση να πλησιάζει τους 5.000 τόνους και να αγγίζει σε αξία τα 382 δισ. δολάρια.
Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Συμβούλιο Χρυσού (World Gold Council), η επενδυτική ζήτηση για χρυσό αυξήθηκε κατά 25% το 2024, φτάνοντας τους 1.180 τόνους. Παρότι η ζήτηση για ράβδους και χρυσά νομίσματα παρέμεινε σταθερή, σταμάτησαν οι μεγάλες εκροές από επενδυτικά κεφάλαια (ETFs) που είχαν καταγραφεί το 2023.
Η αγορά ράβδων και νομισμάτων αυξήθηκε ιδιαίτερα σε Κίνα (+20%) και Ινδία (+29%), αντισταθμίζοντας τις μειώσεις σε ΗΠΑ (-33%), Ευρώπη (-50%) και Τουρκία (-25%), όπου όμως η συνολική ζήτηση παραμένει υψηλή σε σύγκριση με την τελευταία δεκαετία.
Ο αντίκτυπος στις αγορές κοσμημάτων
Η εκτίναξη της τιμής του χρυσού είχε ως αποτέλεσμα να καταστούν ακριβότερα τα κοσμήματα, οδηγώντας σε μείωση της ζήτησης κατά 11% το 2024, στα 1.877 τόνους.
Παρά τις πιέσεις στις αγορές κοσμημάτων, ο χρυσός διατηρεί τη δυναμική του ως ασφαλές καταφύγιο, ιδιαίτερα όσο η οικονομική αβεβαιότητα παραμένει υψηλή και οι επενδυτές αναζητούν σταθερές τοποθετήσεις για την προστασία των κεφαλαίων τους.
