Ο Νορβηγός μυθιστοριογράφος και δραματουργός Γιον Φόσε κέρδισε το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας 2023 για τα «καινοτόμα έργα και την πρόζα του που δίνουν φωνή στο ανείπωτο», όπως ανακοίνωσε σήμερα η επιτροπή απονομής του βραβείου.

«Το τεράστιο έργο του, που εκτείνεται σε διάφορα είδη, περιλαμβάνει περίπου 40 θεατρικά έργα και έναν πλούτο μυθιστορημάτων, ποιητικές συλλογές, δοκίμια, παιδικά βιβλία και μεταφράσεις», δήλωσε ο Άντερς Όλσον, πρόεδρος της επιτροπής Νόμπελ Λογοτεχνίας.

«Ο Φόσε συνδυάζει τη γλώσσα και τη φύση της νορβηγικής καταγωγής του με καλλιτεχνικές τεχνικές στον απόηχο του μοντερνισμού».

Στις πρώτες δηλώσεις του μετά την ανακοίνωση του βραβείου, ο Γιον Φόσε ανέφερε: «Είμαι συγκλονισμένος και κάπως φοβισμένος. Το βλέπω αυτό ως ένα βραβείο για τη λογοτεχνία που πρωτίστως στοχεύει να είναι η λογοτεχνία, χωρίς άλλες παραμέτρους».

Είπε επίσης στον νορβηγικό δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό σταθμό NRK ότι ήταν «έκπληκτος αλλά και όχι» που κέρδισε.

«Είμαι μέρος της συζήτησης εδώ και 10 χρόνια και έχω προετοιμαστεί όλο και λιγότερο διστακτικά ότι αυτό θα μπορούσε να συμβεί», δήλωσε.

Γιον Φόσε: Ο δημιουργός με τις περισσότερες θεατρικές διασκευές μετά τον Ίψεν

Γεννημένος το 1959 στο Χάουγκεσουντ στη δυτική ακτή της Νορβηγίας, ο Φόσε μεγάλωσε στο Στράντεμπαρμ. Σε ηλικία επτά ετών, παραλίγο να πεθάνει σε ένα ατύχημα, το οποίο όπως είπε ήταν «η πιο σημαντική εμπειρία» της παιδικής του ηλικίας και αυτή που τον διαμόρφωσε ως καλλιτέχνη. Στην εφηβεία του, φιλοδοξούσε να γίνει ροκ κιθαρίστας, προτού στρέψει το ταλέντο του στη συγγραφή.

Το ντεμπούτο του μυθιστόρημα «Κόκκινο, Μαύρο», δημοσιεύτηκε το 1983. Το πρώτο του έργο που παίχτηκε «Και ποτέ δεν θα χωρίσουμε», ανέβηκε στο Εθνικό Θέατρο του Μπέργκεν το 1994. Ωστόσο , το πρώτο έργο που έγραψε, «Κάποιος πρόκειται να έρθει», ήταν εκείνο που τον ανέδειξε το 1999, όταν ο Γάλλος σκηνοθέτης Κλοντ Ρεζί το ανέβασε στη Ναντέρ.

Ο Φόσε εξελίχθηκε στον Νορβηγό θεατρικό συγγραφέα με τις περισσότερες ερμηνείες μετά τον Χένρικ Ίψεν. Έχει γράψει περισσότερα από 30 θεατρικά έργα. Ανάμεσα στις γνωστότερες δουλειές του, η τριλογία «Septology», ο τρίτος τόμος της οποίας προκρίθηκε για το διεθνές βραβείο Booker το 2022. Ζει ανάμεσα στην Αυστρία και τη Νορβηγία.

Στα ελληνικά κυκλοφορούν τα βιβλία του «Το άλλο όνομα» (εκδόσεις Gutenberg), «Τρία έργα» (Άγρα), «Τόσο όμορφα» (Νεφέλη) και «Χειμώνας» (Ανατολικός).

Το 2021, ο Γιάννης Χουβαρδάς είχε ανεβάσει στον Θόλο του ΚΠΙΣΝ το έργο του Φόσε, «Κάποιος θα έρθει».

Νόμπελ Λογοτεχνίας: To σκεπτικό των βραβείων και οι αντιπαραθέσεις

Το βραβείο, που συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 11 εκατομμυρίων σουηδικών κορωνών, απονέμεται από τη Σουηδική Ακαδημία.

Τα βραβεία Νόμπελ ιδρύθηκαν με τη διαθήκη του Σουηδού εφευρέτη της δυναμίτιδας και επιχειρηματία Άλφρεντ Νόμπελ και απονέμονται από το 1901 για επιτεύγματα στα πεδία της λογοτεχνίας, των θετικών επιστημών και της ειρήνης.

Το βραβείο για την οικονομία προστέθηκε αργότερα στα Νόμπελ από τη σουηδική κεντρική τράπεζα.

Μαζί με το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης, το Νόμπελ Λογοτεχνίας συγκεντρώνει συχνά τη μεγαλύτερη προσοχή και αντιπαράθεση, φέρνοντας λιγότερο γνωστούς συγγραφείς κάτω από το φως των προβολέων σε όλο τον κόσμο και αυξάνοντας τις πωλήσεις των βιβλίων καθιερωμένων λογοτεχνικών αστέρων.

Στη διάρκεια των χρόνων το βραβείο λογοτεχνίας έλαβαν επίσης συγγραφείς πέρα από την πεζογραφική παράδοση, περιλαμβανομένων θεατρικών συγγραφέων, ιστορικών, φιλοσόφων και ποιητών, ανοίγοντας ακόμη και νέα πεδία, όπως με την απονομή του βραβείου στον τραγουδιστή και στιχουργό Μπομπ Ντίλαν το 2016.

Πέρυσι το Νόμπελ δόθηκε σε ένα από τα μεγαλύτερα φαβορί, στη συγγραφέα Ανί Ερνό για τα κατά κύριο λόγο αυτοβιογραφικά βιβλία της, που πραγματεύονται τη μνήμη και την κοινωνική ανισότητα. Ήταν η πρώτη Γαλλίδα που κέρδισε το πιο περίβλεπτο λογοτεχνικό βραβείο στον κόσμο.

Διαβάστε ακόμη: