Σε ένα περιβάλλον όπου η Ανατολική Μεσόγειος παραμένει εύφλεκτη, οι ενεργειακοί κόμβοι επανασχεδιάζονται, οι κυβερνοεπιθέσεις πολλαπλασιάζονται και οι διεθνείς αλυσίδες εφοδιασμού δοκιμάζονται, οι ελληνικές τράπεζες εξακολουθούν να λειτουργούν στη διακεκαυμένη ζώνη της γεωπολιτικής αστάθειας. Σύμφωνα με εκτιμήσεις που εξετάζει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), η εκδήλωση ενός σοβαρού γεωπολιτικού σοκ θα μπορούσε να επιβαρύνει τα κεφάλαιά τους έως και 4,8 δισ. ευρώ, μειώνοντας τον βασικό δείκτη κεφαλαίων CET1 κατά τουλάχιστον 300 μονάδες βάσης.

Τα γεωπολιτικά stress tests των τραπεζών του 2026

Ακριβώς αυτόν τον κίνδυνο επιχειρεί να αποτυπώσει η ΕΚΤ μέσω των γεωπολιτικών stress tests που προγραμματίζει για το 2026. Πρόκειται για μια νέα, ειδική κατηγορία δοκιμών αντοχής, διαφορετική από τα παραδοσιακά stress tests που ολοκληρώθηκαν το 2025.

Η βασική διαφορά είναι ότι δεν θα υπάρξει ενιαίο σενάριο για όλες τις τράπεζες. Αντιθέτως, κάθε πιστωτικό ίδρυμα θα εξεταστεί με βάση το γεωγραφικό περιβάλλον στο οποίο δραστηριοποιείται και το διεθνές του αποτύπωμα. Για τον λόγο αυτό, η άσκηση χαρακτηρίζεται ως reverse stress test: οι ίδιες οι τράπεζες καλούνται να περιγράψουν το δυσμενέστερο σενάριο που θα μπορούσε να πλήξει τα χαρτοφυλάκιά τους.

Τα σενάρια για τις ελληνικές τράπεζες

Για την Ελλάδα, ο γεωπολιτικός κίνδυνος συνδέεται άμεσα με την Ανατολική Μεσόγειο. Ένα ενδεχόμενο θερμό επεισόδιο θα μπορούσε να αυξήσει το country risk, να οδηγήσει σε άνοδο των αποδόσεων των ελληνικών ομολόγων ή να πλήξει τον τουρισμό.

Οι δευτερογενείς επιπτώσεις ενός τέτοιου σεναρίου θα μπορούσαν να είναι:

  • πτώση του ΑΕΠ,
  • αύξηση της ανεργίας,
  • νέος κύκλος καθυστερήσεων στην αποπληρωμή δανείων, τόσο από επιχειρήσεις όσο και από νοικοκυριά.

Αντίστοιχα, μια νέα ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη θα μπορούσε να περιορίσει τη βιομηχανική παραγωγή και να διαταράξει τις διεθνείς ναυτιλιακές ροές. Η διάσταση αυτή είναι κρίσιμη, καθώς οι ελληνικές τράπεζες έχουν έκθεση στη ναυτιλία κοντά στα 15 δισ. ευρώ.

Ο κυβερνοκίνδυνος ως γεωπολιτική απειλή

Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται και στις κυβερνοεπιθέσεις, οι οποίες πλέον εντάσσονται πλήρως στους γεωπολιτικούς κινδύνους. Μια σοβαρή κυβερνοεπίθεση θα μπορούσε να προκαλέσει:

  • διακοπή των συστημάτων πληρωμών,
  • απώλεια ή διαρροή δεδομένων πελατών,
  • καθυστερήσεις στις συναλλαγές.

Πέρα από το άμεσο οικονομικό κόστος αποκατάστασης, το πλήγμα στη φήμη μιας τράπεζας μπορεί να επηρεάσει ακόμη και τη ρευστότητά της, σε ένα περιβάλλον όπου η εμπιστοσύνη αποτελεί κρίσιμο μέγεθος.

Τι ζητά η ΕΚΤ από τις τράπεζες

Για πρώτη φορά, οι ίδιες οι τράπεζες –και όχι η ΕΚΤ– θα πρέπει να περιγράψουν ποιο γεωπολιτικό σοκ θα μπορούσε να μειώσει τον δείκτη CET1 κατά 300 μονάδες βάσης. Στο πλαίσιο αυτό, καλούνται να:

  • προσδιορίσουν το γεγονός που θα πυροδοτούσε την κρίση,
  • εκτιμήσουν την επίπτωση στο ΑΕΠ,
  • υπολογίσουν την άνοδο της ανεργίας,
  • εξετάσουν πιθανές μεταβολές επιτοκίων και άλλους μακροοικονομικούς δείκτες.

Το stress test δεν είναι μια τυπική «άσκηση γραφείου» από τη Φρανκφούρτη, αλλά μια tailor-made δοκιμή, προσαρμοσμένη στις ιδιαιτερότητες κάθε τράπεζας. Στόχος είναι να μετρηθεί αυτό που κανένα μοντέλο δεν μπορεί να προβλέψει πλήρως, αλλά μπορεί να ανατρέψει τα δεδομένα μέσα σε λίγες ημέρες.

Οι εποπτικές συνέπειες

Παρότι η ΕΚΤ ξεκαθαρίζει ότι τα γεωπολιτικά stress tests δεν θα επιφέρουν άμεσες κεφαλαιακές απαιτήσεις, τα αποτελέσματά τους θα ενσωματωθούν στη διαδικασία εποπτικής αξιολόγησης (SREP). Εάν εντοπιστούν αδυναμίες, οι τράπεζες θα λάβουν συγκεκριμένες συστάσεις, ανοίγοντας τον δρόμο για μελλοντικές πρόσθετες κεφαλαιακές δεσμεύσεις.

Το χρονοδιάγραμμα

Τα γεωπολιτικά stress tests θα αφορούν τις 110 μεγαλύτερες ευρωπαϊκές τράπεζες. Ο πρώτος γύρος συζητήσεων ξεκινά την επόμενη εβδομάδα, η υποβολή στοιχείων τοποθετείται στα μέσα Μαρτίου, η ανάλυση θα διαρκέσει από Απρίλιο έως Ιούνιο, ενώ τα αποτελέσματα αναμένεται να ανακοινωθούν τέλη Ιουλίου ή αρχές Αυγούστου.

Σε μια περίοδο όπου το απρόβλεπτο έχει μετατραπεί σε κανονικότητα, τα γεωπολιτικά stress tests αποτελούν έναν πρόωρο συναγερμό για το πώς οι τράπεζες μπορούν –ή όχι– να αντέξουν το επόμενο σοκ.

Διαβάστε ακόμη: