Η αγωνία για την τύχη των 12 αγνοουμένων -αλλά και για την ασφάλεια των διασωστών που επιχειρούν υπό εξαιρετικά επικίνδυνες συνθήκες- είναι, οπωσδήποτε, το προεξάρχον και κυρίαρχο συναίσθημα. Ταυτόχρονα, όμως η πυρκαγιά στο Euroferry Olympia αποτελεί έναν συλλογικό εφιάλτη. Και ακριβώς επειδή είναι επαναλαμβανόμενος, αναπόφευκτα, εγείρει εξίσου πιεστικά με οποιαδήποτε άλλη σκέψη, τα κρίσιμα ερωτήματα περί των αιτίων.

Ενώ λοιπόν από το επιβατηγό/οχηματαγωγό έχουν απομακρυνθεί 278 επιβάτες, σώοι και αβλαβείς, στο φλεγόμενο πλεούμενο παραμένει ένας, επί της ουσίας απροσδιόριστος, αριθμός ανθρώπων. Οι έρευνες έχουν σταματήσει, αφού οι άνδρες της ΕΜΑΚ περιμένουν να πέσει η θερμοκρασία που έχει προκαλέσει το τεράστιο θερμικό φορτίο της πυρκαγιάς, προκειμένου να μπορέσουν να ανέβουν στο φλεγόμενο πλοίο και να επιχειρήσουν να εντοπίσουν τους αγνοούμενους επιβάτες.

Οι θερμοκρασίες πάνω στο πλοίο είναι απαγορευτικές, φτάνοντας χθες στους 600 και σήμερα στους 550 βαθμούς Κελσίου, κάτι που καθιστά πρακτικά αδύνατο, το να συνεχιστούν οι επιχειρήσεις εντοπισμού και διάσωσης.

Η μάχη πλέον, καθώς το πλοίο ρυμουλκείται σε ασφαλές σημείο βόρεια της Κέρκυρας, είναι να μην βυθιστεί το «Euroferry Olympia», αλλά και να σβήσει η φωτιά -κάτι που αναμένεται να πάρει μέρες, ενώ από το πρωί της Κυριακής αναμένεται επιδείνωση του καιρού στην περιοχή.

Εκτός από τους διασώστες που είναι ακριβώς καταμετρημένοι και γνωστοί με τα πλήρη στοιχεία της ταυτότητάς τους, πόσοι είναι άραγε στ’ αλήθεια όσοι έχουν εγκλωβιστεί στα γκαράζ του Euroferry Olympia;

Πόσους ψάχνουν οι διασώστες και άρα στους πόσους ανευρεθέντες, ζωντανούς ή νεκρούς, θα εγκαταλείψουν την προσπάθεια; Πόσοι από τους αγνοούμενους δεν βρίσκονται καν στο καράβι, έχοντας, πιθανώς, προτιμήσει να διακινδυνεύσουν τον πνιγμό στη θάλασσα παρά το να καούν ζωντανοί ή να πάθουν ασφυξία από τον καπνό και τις δηλητηριώδεις αναθυμιάσεις;

Είναι πολύ πιθανόν ότι στους 12 θα πρέπει να προστεθούν λαθρεπιβάτες, αγνώστου πλήθους -και, φυσικά, εντελώς ανώνυμοι. Η διάσωση ενός ανθρώπου από το Αφγανιστάν ο οποίος ταξίδευε κρυφά με το Euroferry Olympia αποτελεί απόδειξη ότι ο πραγματικός κατάλογος των επιβατών είναι αναξιόπιστος. Κατά λογική συνέπεια, το ίδιο ισχύει και για τον κατάλογο των αγνοουμένων.

Η πυρκαγιά στο Euroferry Olympia επανέφερε, σχεδόν ενστικτωδώς, τις φριχτές αναμνήσεις από το Norman Atlantic. Αναμφίβολα, ακόμη και στα μάτια ενός μη ειδικού, τα δύο περιστατικά εμφανίζουν ομοιότητες. Πέρα από τις τεχνικές λεπτομέρειες, όπως πχ η λειτουργική ετοιμότητα του συστήματος αυτόματης πυρόσβεσης σε αμφότερα τα σκάφη ή το τι ακριβώς σημαίνει η παρατήρηση των ελεγκτών του Euroferry Olympia στην Ηγουμενίτσα περί ελλιπούς «βιβλιαρίου επιχειρησιακής πυρασφάλειας (Fire safety operational booklet)», είναι κατ’ αρχάς πασιφανές ότι ο έλεγχος επιβατών είναι ανεπαρκής.

Οι υπεύθυνοι δεν γνωρίζουν πόσους ανθρώπους μεταφέρουν. Άρα, δεν γνωρίζουν ούτε τι κάνουν όσοι κρύβονται, ακριβώς επειδή επιβιβάστηκαν λάθρα στο πλοίο. Τα δύο περιστατικά συνέβησαν στη διάρκεια του χειμώνα και η φωτιά ξεκίνησε από τα διαμερίσματα των οχημάτων. Θα ήταν ρατσιστικό το να υποτεθεί ότι σε αμφότερες τις περιπτώσεις κάποιοι, σαφέστατα δύστυχοι και κατατρεγμένοι, πλην αντικειμενικά παράτυποι μετανάστες προσπάθησαν να προστατευτούν από το δριμύ κρύο του γκαράζ ανάβοντας, ενδεχομένως, φωτιά για να ζεσταθούν;

Μια υποψία αυτού του τύπου έχει να κάνει με τις συνθήκες μεταφοράς, όχι με την καταγωγή των ανθρώπων. Και έχει να κάνει επίσης με το αναμφίλεκτο γεγονός ότι στους παράτυπους μετανάστες, ακριβώς λόγω της δεινής κατάστασης στην οποία βρίσκονται, δεν υπάρχει καταγεγραμμένη εμπειρία. Οι νεκροί και αγνοούμενοι, η όλη καταστροφή στο Norman Atlantic, κατά πάσα βεβαιότητα δεν έχει αποτυπωθεί στη μνήμη των διερχόμενων μεταναστών. Ως εκ τούτου δεν λειτουργεί αποτρεπτικά για την επανάληψή της.

Ωστόσο, ακόμη και εάν μέσα στην άγνοια και την απελπισία τους ήταν λαθρεπιβάτες αυτοί που, ακούσια, ξεκίνησαν την πυρκαγιά, οι αρμόδιοι για τη διενέργεια των ελέγχων δεν απαλλάσσονται της εγκληματικής αμέλειας.

Αποτελεί κοινό μυστικό -και επιβεβαιώθηκε για άλλη μία φορά από τις μαρτυρίες επαγγελματιών οδηγών- ότι στα δρομολόγια μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας το πλήρωμα συχνά κάνει τα στραβά μάτια και επιτρέπει την παραμονή επιβατών στο γκαράζ εν ώρα πλου. Γνωρίζοντας και οι ίδιοι οι ναυτικοί ότι οι «ξενοδοχειακές» εγκαταστάσεις των πλοίων στις συγκεκριμένες γραμμές δεν είναι πάντα στην καλύτερη δυνατή κατάσταση.

Οπότε, ακόμη και οι καθ’ όλα νόμιμοι επιβάτες που συνειδητά αποφεύγουν τις καμπίνες του πλοίου προτιμώντας εκείνες των μεγάλων φορτηγών ή των τροχόσπιτων, μπορεί να μπουν στον πειρασμό να ανάψουν καμινέτο για να ζεστάνουν φαγητό, να καπνίσουν ή να κάνουν οτιδήποτε άλλο απερίσκεπτο και θανάσιμα επικίνδυνο.

Βεβαίως, ουδείς μπορεί να αποκλείσει την πρόκληση πυρκαγιάς εξαιτίας σπινθήρα που προκαλείται από την τριβή μεταλλικών επιφανειών κατά τους κλυδωνισμούς του πλοίου. Τα οχήματα φορτώνονται με την ελάχιστη δυνατή απόσταση μεταξύ τους και, ιδιαίτερα οι νταλίκες, καταλήγουν να εφάπτονται στα πλαϊνά τοιχώματα του χώρου στάθμευσης. Όσο για τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα, λόγω των τεχνολογικών ιδιαιτεροτήτων τους, προς το παρόν παραμένει ασαφές το πόσο ευάλωτα είναι στην αυτο-ανάφλεξη.

Πέραν των προηγουμένων, υπάρχουν οι καταγγελίες και το ιστορικό αντίστοιχων περιστατικών -και μάλιστα στην ίδια πλοιοκτήτρια εταιρεία, την ιταλική Grimaldi Lines. Σύμφωνα με το μητρώο των ναυτικών ατυχημάτων, η πυρκαγιά στο Euroferry Olympia είναι η 4η για το στόλο της Grimaldi τα τελευταία χρόνια.

Προηγήθηκαν φωτιές εν πλω, στο οχηματαγωγό Repubblica di Roma τον Απρίλιο του 2014, στο επιβατηγό Cruise Ausonia τον Οκτώβριο του 2018, στο Ο/Γ Grande America τον Μάρτιο του 2019 και τον Μάιο του ίδιου έτους στο επίσης Ο/Γ Grande Europa. Για το τελευταίο, μάλιστα, έγιναν ακόμη και συλλήψεις μελών του πληρώματος, με την κατηγορία του εμπρησμού. Οι ύποπτοι δολιοφθοράς αφέθηκαν ελεύθεροι, αφού το δικαστήριο επέβαλε πρόστιμα σε ορισμένους εξ αυτών.

Για τα ως άνω περιστατικά δεν υπάρχει καμία απόδειξη ή ένδειξη, έστω, ότι συνδέονται μεταξύ τους. Είναι πιθανόν ότι οι 4 πυρκαγιές συνέβηκαν συμπτωματικά σε πλοία της συγκεκριμένης εταιρείας.