Οι Άραβες χάνουν την πίστη τους στη δημοκρατία για την επίτευξη οικονομικής σταθερότητας στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, σύμφωνα με μια νέα μεγάλη έρευνα.

Σχεδόν 23.000 άτομα έλαβαν μέρος στην έρευνα που διεξήχθη σε εννέα χώρες και στα παλαιστινιακά εδάφη για το BBC News Arabic από το δίκτυο Arab Barometer.

Οι περισσότεροι συμφώνησαν ότι “μια οικονομία είναι αδύναμη σε μια δημοκρατία”. Τα ευρήματα έρχονται λίγο περισσότερο από μια δεκαετία μετά τις λεγόμενες διαδηλώσεις της Αραβικής Άνοιξης που ζητούσαν δημοκρατική αλλαγή.

Λιγότερο από δύο χρόνια μετά τις διαδηλώσεις, μόνο μία από αυτές τις χώρες – η Τυνησία – κατέκτησε την δημοκρατία, αλλά ένα συνταγματικό σχέδιο που δημοσιεύθηκε την περασμένη εβδομάδα θα μπορούσε να γυρίσει τη χώρα πίσω στον αυταρχισμό, εάν εγκριθεί.

Μεγάλ στροφή στις απόψεις

Ο Michael Robbins, διευθυντής του Arab Barometer, ενός ερευνητικού δικτύου που εδρεύει στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον, το οποίο συνεργάστηκε με πανεπιστήμια και οργανισμούς δημοσκοπήσεων στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική για τη διεξαγωγή της έρευνας μεταξύ τέλους 2021 και άνοιξης 2022, λέει ότι υπήρξε μια περιφερειακή αλλαγή στις απόψεις για τη δημοκρατία από την τελευταία έρευνα το 2018/19.

«Υπάρχει μια αυξανόμενη πεποίθηση ότι η δημοκρατία δεν είναι μια τέλεια μορφή διακυβέρνησης και δεν θα διορθώσει τα πάντα», λέει ο ίδιος και συμπληρώνει «αυτό που βλέπουμε σε όλη την περιοχή είναι ότι οι άνθρωποι πεινούν, χρειάζονται ψωμί να φάνε και είναι απογοητευμένοι με τα συστήματα διακυβέρνησης που έχουν».

Στις περισσότερες από τις χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα, πάνω από τους μισούς ερωτηθέντες, κατά μέσο όρο, συμφωνούν με τη δήλωση ότι η οικονομία είναι αδύναμη σε ένα δημοκρατικό σύστημα. Σε κάθε χώρα που συμμετείχε στην έρευνα, περισσότερες από τις μισές δηλώνουν επίσης ότι είτε “συμφωνούν” είτε “συμφωνούν απόλυτα” ότι ανησυχούν περισσότερο για την αποτελεσματικότητα των πολιτικών της κυβέρνησής τους παρά για το είδος της κυβέρνησης.

Η κατάταξη

Σύμφωνα με το EIU Democracy Index, η Μέση Ανατολή και η Βόρεια Αφρική κατατάσσονται στη χαμηλότερη κατάταξη από όλες τις περιοχές που καλύπτονται στον δείκτη – το Ισραήλ χαρακτηρίζεται ως “ελαττωμένη δημοκρατία”, η Τυνησία και το Μαρόκο ταξινομούνται ως “υβριδικά καθεστώτα” και τα υπόλοιπα μέρη χαρακτηρίζονται ως «αυταρχικά». Σε επτά χώρες και στα παλαιστινιακά εδάφη, περισσότεροι από τους μισούς ερωτηθέντες στην έρευνα του Arab Barometer συμφωνούν ότι η χώρα τους χρειάζεται έναν ηγέτη που μπορεί να «σπάσει τους κανόνες» εάν χρειαστεί για να γίνουν τα πράγματα. Μόνο στο Μαρόκο λιγότεροι από τους μισούς συμφωνούν με αυτή τη δήλωση. Ωστόσο, υπάρχει επίσης ένα σημαντικό ποσοστό ανθρώπων που διαφωνούν με τη δήλωση στα παλαιστινιακά εδάφη, την Ιορδανία και το Σουδάν.

Η περίπτωση της Τυνησίας

Στην Τυνησία, οκτώ στους 10 από τους ερωτηθέντες συμφωνούν με την παραπάνω δήλωση, με 9 στους 10 να λένε ότι υποστήριξαν την απόφαση του Προέδρου Saied να απολύσει την κυβέρνηση και να αναστείλει το κοινοβούλιο τον Ιούλιο του 2021, την οποία οι αντίπαλοί του κατήγγειλαν ως πραξικόπημα, αλλά είπε ότι ήταν απαραίτητη για την αναθεώρηση διεφθαρμένο πολιτικό σύστημα. «Τώρα, δυστυχώς, για την Τυνησία, επιστρέφει στον αυταρχισμό, ή σε αυτό που ονομάζουμε δημοκρατική οπισθοδρόμηση, που είναι μια τάση σε όλο τον κόσμο σήμερα», λέει ο Amaney Jamal, συνιδρυτής του Arab Barometer και κοσμήτορας της Σχολής Δημόσιων και Διεθνών Σχέσεων του Παν/μιου του Πρίνστον.  «Νομίζω ότι ένας από τους βασικούς μοχλούς δεν είναι η δέσμευση στον αυταρχισμό ή μια αυταρχική πολιτική κουλτούρα, είναι πραγματικά μια πεποίθηση τώρα ότι η δημοκρατία έχει αποτύχει οικονομικά στην Τυνησία».