Η Ελλάδα μπαίνει στο μεγάλο ενεργειακό παιχνίδι, μέσα και από την, διήμερη 6η Σύνοδος της Διατλαντικής Συνεργασίας για την Ενέργεια (P-TEC).

Η «πίτα στον τομέα της ενέργειας φαίνεται να ξαναμοιράζεται και μάλιστα σε μια περίοδο σημαντικών γεωπολιτικών ανακατατάξεων.

Πρακτικά η Ελλάδα μπαίνει σε τροχιά ώστε να καταστεί ένας σημαντικός ενεργειακός κόμβος με έμφαση πρωτίστως στην μεταφορά αμερικανικού υγροποιημένου αερίου (LNG) προς την Ευρώπη, την Ουκρανία και πιθανά αργότερα και προς την Ινδία, ενώ τις ίδιες ώρες γίνεται ότι σε συνεργασία με μεγάλους Αμερικανικούς ενεργειακούς κολοσσούς (Chevron, Exxon Mobile) θα αξιοποιηθούν και τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων που υπάρχουν σε ελληνικές θάλασσες.

Στη Σύνοδο της Αθήνας βρίσκονται ο υπουργός Εσωτερικών και ισχυρός άνδρας των ΗΠΑ στον τομέα της ενέργειας Νταγκ Μπέργκαμ, ο καθ’ ύλη αρμόδιος υπουργός Ενέργειας Κρις Ράιτ, ο υφυπουργός Εξωτερικών για τη Διαχείριση και τους Πόρους, ελληνικής καταγωγής Μάικλ Ρίγας, καθώς επίσης και ο υφυπουργός Εξωτερικών αρμόδιος για την Οικονομική Ανάπτυξη, την Ενέργεια και το Περιβάλλον Τζέικομπ Χέλμπεργκ.

Γεωπολιτικό αποτύπωμα

Στην Αθήνα βρίσκονται επίσης στελέχη αμερικανικών ενεργειακών κολοσσών, της εμβέλειας των Exxon Mobil, Conoco Phillips, Cheniere Energy, Venture Global LNG, κ.ά., αλλά και τεχνολογικών κολοσσών όπως η Amazon και η Google. Από μόνες τους, αυτές οι παρουσίες αποκαλύπτουν το ενδιαφέρον του αμερικανικού παράγοντα για την περιοχή, έχοντας επιλέξει την Ελλάδα ως επίκεντρο.

Επιστέγασμα αυτής της εικόνας είναι η ανακοίνωση της Exxon Mobil για την απόφαση έναρξης γεωτρήσεων στο Ιόνιο, σε συνεργασία με την HELLENiQ Energy και την ENERGEAN, για τον εντοπισμό κοιτασμάτων υδρογονανθράκων.

Μια απόφαση που σηματοδοτεί την επίσημη είσοδο της Ελλάδας σε μια νέα ενεργειακή εποχή.

Πάντως υπάρχουν και άλλοι γεωπολιτικοί παίκτες, των οποίων τα συμφέροντα με τον ένα ή άλλο τρόπο περνούν από τον ελληνικό χώρο.

Πρόκειται για τη Ρωσία, καθώς μια μεγάλη πρόκληση για τους Δυτικούς είναι η επίτευξη πλήρους απεξάρτησης από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες και γενικότερα του περιορισμού της παρουσίας της Ρωσίας στη Λεκάνη της Μεσογείου.

Άρα, το ρωσικό ζωτικό συμφέρον δεν είναι αμιγώς οικονομικό, είναι γεωπολιτικό και γεωστρατηγικό.

Το ίδιο ισχύει και για την Κίνα. Η μεγάλη επένδυση της COSCO στο λιμάνι στον Πειραιά αφορά στη μεταφορά των προϊόντων της στην ευρωπαϊκή αγορά, αλλά ταυτόχρονα και την ευρύτερη σχέση του Πεκίνου με την ενωμένη Ευρώπη.

Την κινεζική παρουσία στην Ελλάδα δεν είδε ποτέ θετικά η Ουάσινγκτον.

Κατά συνέπεια, η διήμερη παρουσία δεκάδων Αμερικανών αξιωματούχων στο Ζάππειο στη διήμερη Σύνοδο με επίκεντρο τον τομέα της ενέργειας, συνιστά την απάντηση των ΗΠΑ, στο σύνθετο αυτό γεωπολιτικό και γεωστρατηγικό παιχνίδι.

Η συμφωνία

Επιστέγασμα της ενεργειακής αναβάθμισης από τις ΗΠΑ της Ελλάδας είναι η πολύ σημαντική συμφωνία που υπογράφηκε στη Σύνοδο ανάμεσα στον αμερικανικό ενεργειακό κολοσσό της Exxon Mobil και της Energean και HELLENiQ Energy για έρευνα και εξόρυξη υδρογονανθράκων στο Block 2 που βρίσκεται στο Βορειοδυτικό Ιόνιο σε περιοχή ιδιαίτερου γεωλογικού ενδιαφέροντος και γειτνιάζει με την ΑΟΖ της Ιταλίας.

Με βάση τη συμφωνία:

• Η Exxon Mobil αποκτά 60% της παραχώρησης.
• Η Energean διατηρεί συμμετοχή 30%, από αρχικά 75%.
• Η HELLENiQ Energy διατηρεί συμμετοχή 10%, από αρχικά 25%.
• Η Energean θα παραμείνει Διαχειριστής (Operator) κατά τη φάση της έρευνας.

Σε περίπτωση ανακάλυψης κοιτάσματος υδρογονανθράκων, η Exxon Mobil θα αναλάβει τη διαχείριση (operatorship) κατά τη φάση ανάπτυξης.

Το Block 2 αποτελεί την πιο ώριμη παραχώρηση στην Ελλάδα ως προς την ετοιμότητα για ερευνητική γεώτρηση. Η σχετική απόφαση για τη διεξαγωγή γεώτρησης θα ληφθεί από την κοινοπραξία στο προσεχές διάστημα.

Η ερευνητική γεώτρηση αναμένεται να πραγματοποιηθεί στα τέλη του 2026 ή στις αρχές του 2027, εφόσον εξασφαλιστούν εγκαίρως όλες οι απαραίτητες άδειες και εγκρίσεις από τις αρμόδιες αρχές και παραταθεί η φάση έρευνας ώστε να διασφαλιστεί η ολοκλήρωση του έργου εντός του προβλεπόμενου χρονοδιαγράμματος.

Αυτή θα είναι η πρώτη υπεράκτια ερευνητική γεώτρηση στην Ελλάδα από το 1981, όταν ολοκληρώθηκε η γεώτρηση που οδήγησε στην ανακάλυψη του κοιτάσματος Κατάκολου.

Τα τελευταία είκοσι χρόνια οι μόνες υπεράκτιες γεωτρήσεις που έχουν πραγματοποιηθεί είναι παραγωγικές γεωτρήσεις στον Πρίνο, από την Energean.

Στο μεταξύ αναθερμάνθηκε στο περιθώριο της Συνόδου και η συμφωνία 3+1 (Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ και Ηνωμένες Πολιτείες), η οποία υπήρχε από το παρελθόν και είχε απενεργοποιηθεί,

Αν και μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές δεν υπήρχε το τελικό κείμενο της διακήρυξης, ωστόσο πρόκειται για περιφερειακή συνεργασία σε ενεργειακά ζητήματα. Η δε αμερικανική πλευρά επεξεργάζεται το τελικό κείμενο.

Από την πλευρά του ο υπουργός Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου γνωστοποίησε ότι στο πρώτο εξάμηνο του 2026 θα υπάρξει νέα συνάντηση στην Ουάσινγκτον για αυτή τη συμμαχία.

Ενεργειακή διασύνδεση και αναθέρμανση του 3+1

Πάντως ο Ισραηλινός υπουργός Ενέργειας (που μετείχε στη συνάντηση 3+1 στην Αθήνα) επεσήμανε ότι είναι στο προσκήνιο ξανά ο αγωγός φυσικού αερίου από το Ισραήλ στην Ευρώπη μέσω Ελλάδας.

Ο στόχος, όπως είπε, είναι να κατασκευαστεί ένας διάδρομος υποδομών που θα προσφέρει μια εναλλακτική λύση στη ρωσική ενεργειακή διαδρομή και θα παρακάμπτει τους Χούθι.

Σε δηλώσεις του (το βράδυ της Πέμπτης) στην Jerusalem Post και μετά από συνάντηση των υπουργών Ενέργειας της Ελλάδας, της Κύπρου, των Ηνωμένων Πολιτειών και του Ισραήλ, ο Ισραηλινός υπουργός επεσήμανε πως η ιδέα της κατασκευής ενός αγωγού φυσικού αερίου από το Ισραήλ προς την Ευρώπη επανέρχεται στο προσκήνιο.

«Έχει σημειωθεί πολύ σημαντική πρόοδος όσον αφορά στη δυνατότητα κατασκευής ενός αγωγού φυσικού αερίου», σημείωσε ο κ. Κοέν.

«Πρόκειται για μια ιδέα που είχε συζητηθεί στο παρελθόν και τώρα επανέρχεται στο προσκήνιο. Οι Αμερικανοί είναι πλέον πρόθυμοι να αναλάβουν σημαντικό ρόλο», τόνισε.

Η πιθανότητα κατασκευής αγωγού για τη μεταφορά φυσικού αερίου από τα κοιτάσματα του Ισραήλ μέσω της Ελλάδας και της Κύπρου έχει γίνει αντικείμενο συζήτησης ουκ ολίγες φορές τα τελευταία χρόνια.

Η κατασκευή έχει πάρει αναβολή λόγω του υψηλού κόστους ή των τεχνικών προκλήσεων. Ωστόσο, για την κυβέρνηση Tραμπ, η ενέργεια θεωρείται θέμα εθνικής ασφάλειας, γεγονός που αυξάνει την πιθανότητα να προχωρήσει το έργο.

«Ο στόχος είναι να κατασκευαστεί ένας διάδρομος υποδομών που θα προσφέρει μια εναλλακτική λύση στη ρωσική ενεργειακή διαδρομή και θα παρακάμπτει επίσης τους Χούθι. Για τους Ευρωπαίους, ο στόχος είναι, φυσικά, η μείωση των τιμών», πρόσθεσε ο κ. Κοέν

Η συζήτηση πραγματοποιήθηκε μεταξύ του Κοέν, του υπουργού Ενέργειας των ΗΠΑ Κρις Ράιτ, του Έλληνα υπουργού Ενέργειας Σταύρου Παπασταύρου και του Κύπριου Γιώργου Παπαναστασίου. Στη συνάντηση συμμετείχε επίσης ο υπουργός Εσωτερικών των ΗΠΑ, Νταγκ Μπέργκαμ.

Οι υπουργοί συζήτησαν, μεταξύ άλλων, την προώθηση των περιφερειακών συμφερόντων, τα κοινά ενεργειακά έργα, τη δημιουργία ενός διαδρόμου υποδομών από τη Μέση Ανατολή προς την Ευρώπη μέσω του Κόλπου και του Ισραήλ, καθώς και την ανάπτυξη χερσαίων συνδέσεων μεταξύ του Ισραήλ και της Ευρώπης μέσω ηλεκτρικού καλωδίου και αγωγών φυσικού αερίου.

Δεν είναι όμως όλες οι χώρες της περιοχής ευπρόσδεκτες για να συμμετέχουν στο έργο του αγωγού.

Η Τουρκία αποκλείστηκε ως πιθανή συμμέτοχος στο έργο, καθώς το Ισραήλ, η Ελλάδα και η Κύπρος δεν την επιθυμούν.

Διαβάστε ακόμη:

• Ποιοι δρόμοι κλείνουν στην Αθήνα μέχρι την Κυριακή λόγω Μαραθωνίου
• Υπερταμείο: Αυτές είναι οι προτεραιότητες για τα ΕΛΤΑ
• Τι θα συμβεί στο σώμα μας αν πίνουμε ζεστό νερό για μία εβδομάδα – Δείτε βίντεο
  
• «Πού το πάει» η UniCredit με την Alpha Bank – Τι κρίνει την υποβολή ή όχι Δημόσιας Πρότασης