Ελλάδα, Ιταλία, Πολωνία και άλλα 7 κράτη μέλη της ΕΕ αντιτίθενται κατηγορηματικά στην επιβολή πλαφόν στο ρωσικό αέριο που προτείνει η Κομισιόν, όπως γράφουν οι Financial Times και επιβεβαιώνεται από πηγές των Βρυξελλών.

Κατά της επιβολής πλαφόν στο ρωσικό αέριο, θα ταχθεί σίγουρα και η Ουγγαρία, ο στενότερος σύμμαχος της Μόσχας, ενώ στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και η Σλοβακία. Κοινοτικές πηγές λένε πως ακόμη και η Γερμανία θα δηλώσει «επιφυλακτική» στο πλαφόν.

Παράλληλα όλοι όσοι αντιτίθενται στο πλαφόν θα ζητήσουν από τη Κομισιόν παρεμβάσεις στο θέμα του TTF και ένα νέο αντιπροσωπευτικό ευρωπαϊκό benchmark φυσικού αερίου που ουσιαστικά θα καταργεί τον αμφιλεγόμενο κόμβο καθορισμού της τιμής του φ.α. της Ολλανδίας.

Το πλαφόν στο ρωσικό αέριο θα είχε αξία και θα έριχνε τη χονδρεμπορική τιμή στην οποία εισάγει η Ευρώπη, μόνο εφόσον η Μόσχα συνεχίσει να τροφοδοτεί την Ευρώπη με αέριο. Τι νόημα έχει το πλαφόν εάν διακοπούν πλήρως οι ρωσικές εξαγωγές αερίου και η Μόσχα κλείσει τις κάνουλες; αναρωτιέται κυβερνητικό στέλεχος στην Αθήνα.

Συνεπώς και κάτω από αυτές τις συνθήκες, το Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας θα λάβει αποφάσεις και κάθε κράτος-μέλος θα καταθέσει τις δικές του προτάσεις, με την ελπίδα να υπάρξει συμφωνία σε επόμενη φάση, μέχρι τις 24 Σεπτεμβρίου.

Η γενικότερη ατμόσφαιρα πάντως δεν δείχνει να είμαστε κοντά σε κάποια σύγκλιση απόψεων, ικανή να οδηγήσει τους 27 σε συμφωνία, γύρω από τα σκληρά μέτρα ρήξης με τη Μόσχα που προτείνει η Κομισιόν. Σε άλλα θέματα όπως η ενίσχυση ρευστότητας για τους ενεργειακούς παρόχους και η εξοικονόμηση ενέργειας υπάρχει κατ’αρχάς συμφωνία αφού όλα τα κράτη -μέλη δέχονται την πρόταση της Κομισιόν για παροχή πιστώσεων στις εταιρείες κοινής ωφελείας, ώστε να αποφευχθούν χρεοκοπίες μας λέει έμπειρος Έλληνας των Βρυξελλών.

Όλες οι (σωστές αλλά και άστοχες) προτάσεις της Κομισιόν

Σε έγγραφο υπό τη μορφή non paper που μοίρασε η κα Φον Ντερ Λάιεν στους 27 υπουργούς Ενέργειας περιλαμβάνονται πέντε βασικές προτάσεις, από τις οποίες ως το τέλος του μήνα, άλλες θα γίνουν αποδεκτές και άλλες όχι.

Οι προτάσεις είναι:

Α) Πλαφόν στο ρωσικό αέριο – Να παραμείνει ως έχει ο TTF

Πρόκειται για την πλέον αμφιλεγόμενη πρόταση η οποία προκάλεσε και τις πιο ισχυρές αντιδράσεις σε μέλη της ΕΕ.

Η Κομισιόν εξηγεί γιατί δεν πρέπει να μπει ανώτατο όριο τιμής στο LNG, (υπονοώντας στην ουσία να μη γίνει παρέμβαση στον δείκτη TTF), αλλά μόνο στο ρωσικό αέριο.

«Η επιβολή ενός αυστηρού ανώτατου ορίου τιμών για το LNG ενέχει κινδύνους για την ασφάλεια του εφοδιασμού, εκτρέποντας τις παραδόσεις σε άλλες περιοχές», αναφέρεται χαρακτηριστικά. Στον αντίποδα, η επιβολή πλαφόν στο ρωσικό αέριο, υπό τις παρούσες συνθήκες, αύξησης των πηγών διαφοροποίησης και με τις ευρωπαϊκές αποθήκες στο 80%, δύο μήνες νωρίτερα του στόχου, είναι πλέον εφικτή.

Η μειωμένη έκθεση της ΕΕ στο ρωσικό αέριο, καθιστά την επιβολή ανώτατου ορίου τιμής για τις εισαγωγές φυσικού αερίου μέσω αγωγών πιο εφικτή επιλογή. Είναι επίσης επιτακτική ανάγκη, καθώς οι εξαιρετικά υψηλές τιμές αερίου, έχουν επιτρέψει στη Ρωσία να διατηρήσει τα έσοδα, παρά τις σκόπιμες μειώσεις των ποσοτήτων. Το ρωσικό αέριο μέσω αγωγών δεν μπορεί εύκολα να εκτραπεί σε τρίτες χώρες.

Ένα ανώτατο όριο τιμής για το φυσικό αέριο μέσω ρωσικών αγωγών θα επέτρεπε την αγορά τέτοιου αερίου, εφόσον η τιμή δεν υπερβαίνει ένα προκαθορισμένο όριο. Το ανώτατο όριο τιμής θα ισχύει από τη στιγμή της εισαγωγής του αερίου στην ΕΕ, αφήνοντας ανεπηρέαστη τη διαμόρφωση της τιμής για την πώληση αερίου στην εσωτερική αγορά», αναφέρει το έγγραφο.

Δεν παραλείπει να επισημάνει πάντως τον κίνδυνο από ρωσικά αντίποινα, ωστόσο τονίζει ότι η ΕΕ είναι πιο θωρακισμένη απ’ ότι στο πρόσφατο παρελθόν. «Το μέτρο μπορεί κάλλιστα να χρησιμοποιηθεί από τη Ρωσία για να δικαιολογήσει περαιτέρω διακοπές στο πλαίσιο των υφιστάμενων συμβάσεων. Χάρη στη διαφοροποίηση, την εξοικονόμηση και την αποθήκευση, η ΕΕ είναι πλέον καλύτερα προετοιμασμένη γι’ αυτό το σενάριο».

Β) Πλαφόν στα «υπερέσοδα» των ηλεκτροπαραγωγών

Η πρόταση αφορά ένα ευρωπαϊκό πλαφόν τιμής για τεχνολογίες παραγωγής ηλεκτρισμού φθηνότερες από εκείνες που καθορίζουν την Οριακή Τιμή δηλαδή του φυσικού αερίου.

Σύμφωνα με το κοινοτικό έγγραφο, αυτές οι τεχνολογίες απέφεραν απροσδόκητα υψηλά κέρδη στους παραγωγούς, καθώς αμείβονται στην Οριακή Τιμή, όταν το λειτουργικό τους κόστος είναι χαμηλό. Το ανώτατο όριο θα τεθεί, διασφαλίζοντας την κάλυψη του κόστους για τις ΑΠΕ και τις μονάδες άνθρακα. Το τίμημα θα καθοριστεί κατά τέτοιο τρόπο ώστε να διασφαλίζει πως παραμένουν επαρκή επενδυτικά κίνητρα.

Τα επιπλέον έσοδα θα καταλήγουν σε ευάλωτα νοικοκυριά και επιχειρήσεις εκτεθειμένες στην κρίση. Το έγγραφο αναφέρεται μόνο σε ευάλωτα νοικοκυριά, όχι σε όλα ανεξαιρέτως, όπως γίνεται σήμερα στην Ελλάδα, δείγμα ίσως των αλλαγών που έρχονται.

«Η διαφορά μεταξύ του πλαφόν και της τιμής της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας θα δημιουργήσει επιπλέον οικονομικά έσοδα. Αυτά θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν για την υποστήριξη των καταναλωτών που έχουν ανάγκη, τόσο των νοικοκυριών όσο και των επιχειρήσεων, και για να βοηθήσουν τον ενεργειακό μετασχηματισμό», επισημαίνεται χαρακτηριστικά.

Το έγγραφο μιλά για στοχευμένη στήριξη σε καταναλωτές και εταιρείες, σε συμμόρφωση με το πλαίσιο των κρατικών ενισχύσεων, προκειμένου να αποφευχθούν στρεβλώσεις.

«Τα έσοδα θα χρησιμοποιούνται για μείωση των λογαριασμών ηλεκτρικής ενέργειας στα ευάλωτα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις με προϋποθέσεις μείωσης της ζήτησης», όπως αναφέρεται.

Το μέτρο θα καθιερώσει την ίδια ανώτατη αμοιβή σε όλη την ΕΕ. Τα κράτη μέλη θα μπορούν να συνεχίζουν να εφαρμόζουν τα υφιστάμενα εθνικά μέτρα ή και να θεσπίσουν ακόμη πιο αυστηρά από τα προτεινόμενα.

Γ) Πακέτο εξοικονόμησης ρεύματος

Στο μέτωπο της μείωσης της κατανάλωσης σε ώρες αιχμής, η Κομισιόν θα θέσει δεσμευτικούς στόχους για όλα τα κράτη μέλη. Τα κράτη μέλη θα προσδιορίσουν τα εργαλεία για την επίτευξή των στόχων.

Τέτοιο είναι για παράδειγμα οι δημοπρασίες για συγκεκριμένες κατηγορίες καταναλωτών (π.χ. βιομηχανικοί καταναλωτές) οι οποίοι θα υποβάλλουν προσφορές για το ποσό της οικονομικής αποζημίωσης που απαιτείται για να μειώσουν την κατανάλωση.

«Μια μείωση της ζήτησης μέσω τέτοιων διαγωνισμών έχει κόστος για τους εθνικούς προϋπολογισμούς, καθώς απαιτεί αποζημίωση, η οποία θα χρηματοδοτείται με έσοδα που παράγονται μέσω άλλων μέτρων του πακέτου», όπως αναφέρεται.

Αναφορικά με τη συνολική μείωση της κατανάλωσης, εναπόκειται στα κράτη μέλη να προσδιορίσουν τα καλύτερα εργαλεία για την επίτευξη του σκοπού. Τα μέτρα θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους καταναλωτές που δεν έχουν εγκαταστήσει έξυπνους μετρητές και επομένως δεν μπορούν να αντιδράσουν ειδικά στις αιχμές.

Δ) Ενίσχυση ρευστότητας για τους ενεργειακούς παρόχους

Η πρόταση αφορά στη στήριξη των παρόχων ενέργειας για να αντιμετωπίσουν την αστάθεια των αγορών. Απαιτείται να βρίσκουν, προκειμένου να συνεχίσουν τη δράση τους, πολύ μεγάλα ποσά κεφαλαίων. Η ανησυχία για χρεοκοπίες στον κλάδο, έντονη.

Στο έγγραφο επισημαίνεται ότι αρκετές ενεργειακές εταιρείες αντιμετωπίζουν δυσκολίες στη χρηματοδότηση των margin calls λόγω έλλειψης μετρητών και ορισμένες από αυτές έχουν ζητήσει κρατικές ενισχύσεις από τις κυβερνήσεις τους.

Η Κομισιόν πρόκειται να συνεργαστεί με τις αρμόδιες ρυθμιστικές αρχές, προκειμένου να διερευνήσει τρόπους που θα επιτρέψουν στις ενεργειακές εταιρείες να βρουν εξασφαλίσεις (collateral) για να καλύψουν τις ανάγκες τους.

Ταυτόχρονα, όπου απαιτείται κρατική στήριξη, η ΕΕ θα ξεκινήσει τις επόμενες ημέρες έρευνα για να συζητήσει τις απόψεις των κρατών μελών πάνω σε πιθανές αλλαγές στο σημερινό πλαίσιο. Τέτοια θα μπορούσε να είναι η παράταση του προσωρινού πλαισίου για τις κρατικές ενισχύσεις για την αντιμετώπιση κρίσεων.

Ε) Εισφορά αλληλεγγύης στον κλάδο ορυκτών καυσίμων

Η επιβολή φόρου στον κλάδο των ορυκτών καυσίμων αφορά στα πολύ υψηλά κέρδη των εταιρειών του κλάδου και την επιβολή σε αυτές μιας εισφοράς αλληλεγγύης. Το μέτρο θα εφαρμοστεί σε όλες τις εταιρείες πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα. Ο σχεδιασμός επιβολής του εν λόγω φόρου είναι απλός. Αρκεί να χρησιμοποιηθούν ως βάση τα κέρδη προ φόρων των εταιρειών.

Τα έσοδα από την εισφορά θα χρηματοδοτούν τη μείωση των λογαριασμών ενέργειας για ευάλωτα νοικοκυριά και επιχειρήσεις ή και για την υποστήριξη μιας ταχύτερης μετάβασης στην πράσινη ενέργεια. Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει υποστήριξη σε εταιρείες, ιδίως σε τομείς εντάσεως ενέργειας, όπως για παράδειγμα τα λιπάσματα.

Ένα μέρος των παραγόμενων εσόδων θα μπορούσε επίσης να χρησιμοποιηθεί για χρηματοδότηση εθνικών σχεδίων REPowerEU.

Στο κάδρο των ξένων Ενέργεια, Τράπεζες, «βαριά χαρτιά»: Σε πρώτο πλάνο ΜΟΤΟΡ ΟΪΛ, Τέρνα Ενεργειακή, ΕΛ.ΠΕ., ΔΕΗ, ΟΤΕ, ΟΠΑΠ, ΟΛΠ, Μυτιληναίος

Το πλαφόν έφερε διχασμό στην Ε.Ε. αρα δεν θα εφαρμοστεί

«Οι Ρώσοι θα αντιδράσουν σε απόφαση για πλαφόν και δεν μας συμφέρει και άλλο λάδι στη φωτιά» λένε στο Μαξίμου και αυτή είναι και η ελληνική γραμμή στις Βρυξέλλες.
«Η Ευρώπη πρέπει να έχει ενιαία δυνατή φωνή και να επιβάλει λογική τιμή χωρίς πλαφόν», σχολίασε ο Ιταλός υπουργός ενέργειας, Ρομπέρτο Τσινγκολάνι, ο οποίος ομιλεί για «εν ανάγκη ενιαίο πλαφόν σε όλες τις εισαγωγές αερίου από όλες τις χώρες και όχι μόνο από τη Ρωσία».

«Η επιβολή πλαφόν στο ρωσικό αέριο θα απαιτούσε ομοφωνία από τα 27 κράτη-μέλη διότι θα αντιμετωπιζόταν ως μέτρο της Ε.Ε. κατά της Ρωσίας, ενώ ένα ενιαίο πλαφόν σε όλες τις εισαγωγές θα περνούσε με ειδική πλειοψηφία» λέει ο Έλληνας των Βρυξελλών και προβλέπει: «η μόνη πρόταση της Κομισιόν που θα προχωρήσει είναι αυτή για πλαφόν στα έσοδα των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας, πλην του αέριου, μια παραλλαγή του εφαρμοζόμενου ελληνικού μηχανισμού. Μάλλον θα την ανακοινώσει η Φον Ντερ Λάινεν στις 24 Σεπτεμβρίου».

Άλλωστε το κλίμα που επικρατεί μέσα στην ΕΕ αναδείχθηκε με μπαράζ δημοσιευμάτων για τις αντιρρήσεις πολλών κυβερνήσεων, μεταξύ των οποίων και της Αθήνας, για το πλαφόν στο ρωσικό αέριο. Αυτό το μπαράζ έστειλε σαφές μήνυμα ότι σχεδόν καμία χώρα της ΕΕ δεν θέλει να επισπεύσει τα ρωσικά αντίποινα.

Τέλος είναι ενδεικτική η χθεσινή αναφορά της Bank of America που χαρακτηρίζει τη διαρροή για πλαφόν των 200 ευρώ/ MWh, «πολύ καλό για να είναι αληθινό», όταν για παράδειγμα στην Γερμανία, η τρέχουσα τιμή χονδρικής κινείται πάνω από τα 500 ευρώ, άρα οι απώλειες της μεγαλύτερης ευρωπαϊκής οικονομίας θα είναι τεράστιες.

Διαβάστε ακόμη: