Μεταβάλλεται άρδην η εικόνα της κατανάλωσης και ο χάρτης εισαγωγής-εξαγωγής του αερίου στη χώρα μας.
Η μελέτη-ακτινογραφία του ΔΕΣΦΑ για το Εθνικό Σύστημα (ΕΣΦΑ) αλλά και η 1η φάση του Market Test που διενήργησε ο ΔΕΣΦΑ, δείχνουν ότι η Ελλάδα έχει ανάγκη από επιπλέον πύλες εισόδου και εξόδου αερίου και προς τα εκεί πρέπει να κατευθυνθούν οι νέες υποδομές.
Έτσι όπως εξελίσσεται η αγορά φυσικού αερίου, τα επόμενα χρόνια το ΕΣΦΑ θα πρέπει να τροφοδοτεί με καύσιμο νέες οικιστικές περιοχές υψηλής κατανάλωσης (Δυτική Μακεδονία, Δυτική Ελλάδα) αλλά και να εξυπηρετεί νέες διασυνδέσεις με γειτονικές χώρες (Βόρεια Μακεδονία, Βουλγαρία και μέσω TAP προς Αλβανία και Ιταλία), ως προς τις οποίες είναι πιθανό η Ελλάδα να παραμείνει εξαγωγική.
Με δεδομένο πως θα συνεχιστούν οι δυσκολίες και τα εμπόδια στις εισαγωγές ρωσικού αερίου στην περιοχή, είναι πιθανό να διατηρηθεί η τροφοδοσία χωρών στα βόρεια σύνορα, με καύσιμο το οποίο θα καταφθάνει στη Ρεβυθούσα ή σε κάποια άλλη πύλη στο νότιο τμήμα του ΕΣΦΑ.
Παράλληλα, παρόλο που στον ΒΑ κλάδο του ΕΣΦΑ (Καρπερή-Κήποι) αυτή τη στιγμή επικρατούσα είναι η ροή από ανατολικά προς δυτικά, στο μέλλον αυτή η τάση μπορεί επίσης να αλλάξει σημαντικά.
Επίσης προχωρούν τα σχέδια ανάπτυξης νέων υποδομών εισαγωγής LNG (το FSRU της Gastrade στην Αλεξανδρούπολη βρίσκεται ήδη υπό κατασκευή), ενώ ο Διαχειριστής έχει δεχθεί αιτήματα σύνδεσης άλλων τεσσάρων ανάλογων υποδομών.
Παράλληλα, τη στιγμή που η ανάστροφη ροή στο Σιδηρόκαστρο χρησιμοποιείται σπάνια, από τις αρχές Απριλίου 2022 και μέχρι και τον Νοέμβριο, στο 50% και πλέον των ημερών το σημείο διασύνδεσης αξιοποιήθηκε σαν σημείο εξόδου αερίου.
Σύμφωνα με τη μελέτη του ΔΕΣΦΑ, θεωρείται δεδομένη η πρόκληση που θα αντιμετωπίσει το σύστημα μεταφοράς τα επόμενα χρόνια, κατά τη διακίνηση αυξημένων ποσοτήτων αερίου από υπάρχουσες αλλά και νέες «πύλες» εισόδου, σε νέους καταναλωτές φυσικού αερίου.
Ο Διαχειριστής έχει προχωρήσει στη δημοσιοποίηση της σύνοψης της μελέτης-ακτινογραφίας του ΕΣΦΑ, δηλαδή της Μελέτης Επάρκειας του Συστήματος («system adequacy study»), ώστε αυτή να αποτελέσει πυξίδα για την υποβολή των μη δεσμευτικών προσφορών από τους συμμετέχοντες.
Επίσης οι καινούριες διασυνδέσεις με συστήματα μεταφοράς όμορων χωρών, σε συνδυασμό με νέους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής, θα τροποποιήσουν τον εγχώριο «χάρτη» κατανάλωσης φυσικού αερίου.
Ωστόσο, χωρίς καμία περαιτέρω αναβάθμιση, το ΕΣΦΑ δεν θα είναι σε θέση να εκπληρώσει αυτόν τον στόχο. Ως συνέπεια, για να μπορέσει να ανταποκριθεί στην προοπτική σημαντικής αύξησης των «πυλών» εισόδου – εξόδου καυσίμου, είναι απαραίτητο να αναβαθμιστούν συγκεκριμένα τμήματά του.
Η πορεία των μάρκετ τεστ – που βαδίζει η εγχώρια κατανάλωση
Το Market Test γίνεται από το ΔΕΣΦΑ με στόχο τον αποτελεσματικό σχεδιασμό έργων ικανών να καλύψουν τις ανάγκες των υφιστάμενων και μελλοντικών χρηστών του συστήματος, καθώς η σημερινή δυναμικότητα του συστήματος υπολείπεται σημαντικά της ζήτησης.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Δοκιμή Αγοράς θα αποτυπώσει το ενδιαφέρον διεθνών και εγχώριων «παικτών» για την ακόμη μεγαλύτερη διακίνηση αερίου εντός και εκτός των ελληνικών συνόρων.
Η πρώτη φάση της διαδικασίας ολοκληρώνεται οσονούπω χωρίς εκτός απροόπτου να δοθεί παράταση.
Στη συνέχεια, ο ΔΕΣΦΑ θα προχωρήσει στην αξιολόγηση των προσφορών που υποβλήθηκαν, ώστε περί τον Σεπτέμβριο να ξεκινήσει η δεύτερη δεσμευτική φάση της διαδικασίας, η οποία αναμένεται να διαρκέσει περίπου μέχρι τα τέλη της άνοιξης του 2024.
Όσον αφορά τη εικόνα της εγχώριας κατανάλωσης, η οποία αυτή τη στιγμή εντοπίζεται κατά κύριο λόγο στις νότιες περιοχές, μία σημαντική αλλαγή θα προέλθει από τη σχεδιαζόμενη εγκατάσταση νέων μονάδων αερίου – οι οποίες είναι μεγάλης ισχύος και κατά κύριο λόγο προορίζονται για εγκατάσταση στα βόρεια της χώρας.
Σύμφωνα με τον ΔΕΣΦΑ, εξελίξεις όπως αυτές δείχνουν πως το ΕΣΦΑ θα κληθεί να μετασχηματιστεί.
Τα νέα σημεία εξόδου με σημαντική κατανάλωση φυσικού αερίου, όπως θα είναι οι νέοι σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής με αέριο, θα αλλάξουν παράλληλα το υφιστάμενο προφίλ κατανάλωσης αερίου, το οποίο θα επηρεαστεί επίσης από την αυξανόμενη διείσδυση ΑΠΕ.
Το μερίδιο LNG στον εφοδιασμό φυσικού αερίου αναμένεται να αυξηθεί, η πρόσβαση των γειτονικών χωρών στους υπάρχοντες αλλά και σε νέους ελληνικούς τερματικούς σταθμούς LNG, θα αυξήσει τη συνολική διακίνηση από το ΕΣΦΑ.
Την ίδια ώρα που η είσοδος ανανεώσιμων αερίων στο ΕΣΦΑ (όπως υδρογόνου) στο ΕΣΜΦΑ και η μεταφορά του θα αποτελέσει μια ακόμη πρόκληση.
Οι παράμετροι και οι περιορισμοί αξιολόγησης της μελέτης
Οι περιορισμοί του ΕΣΦΑ, από τεχνική-μηχανολογική σκοπιά, οφείλονται στο γεγονός ότι τα σημεία εισόδου αερίου (στα βόρεια της χώρας) βρίσκονται μακριά από τα σημεία κατανάλωσης (στα νότια τμήματα).
Ως συνέπεια, σε περίπτωση μεταφοράς αερίου από Βορρά προς Νότο, εμφανίζονται φυσικοί περιορισμοί στη διακίνηση μέσω του κεντρικού αγωγού του ΕΣΦΑ από τη Νέα Μεσημβρία έως το Πάτημα. Σε περίπτωση αντίστροφης ροής, εμφανίζονται ανάλογα τεχνικά όρια.
Για την ποσοτικοποίηση αυτών των ορίων, ο Διαχειριστής προχώρησε σε υδραυλικές προσομοιώσεις μελετώντας μία σειρά «χειρότερων σεναρίων», λαμβάνοντας υπόψη του συγκεκριμένες γεωγραφικές ανισορροπίες στην τροφοδοσία και ζήτηση για αέριο.
Έτσι, στην περίπτωση ροών από Βορρά προς Νότο μέσω του κεντρικού αγωγού, μελετήθηκε το σενάριο υψηλής κατανάλωσης στον Νότο, με μικρή ζήτηση στον Βορρά (συμπεριλαμβάνοντας τις εξαγωγές).
Σε αυτό το σενάριο, προκύπτει ότι η συνολική αδιάλειπτη δυναμικότητα δεν θα μπορεί να υπερβεί τα 8.1 mill.Nm3/ημέρα, ακόμη και με την εγκατάσταση του μετρητικού σταθμού στην Κομοτηνή.
Στην περίπτωση ανάστροφης ροής μέσω του κεντρικού αγωγού, το χειρότερο σενάριο προβλέπει τη μέγιστη έγχυση από τις νότιες «πύλες» εισόδου (Ρεβυθούσα), με μικρή κατανάλωση στον Νότο.
Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, η αδιάλειπτη δυναμικότητα από το νότιο τμήμα του ΕΣΦΑ δεν μπορεί να υπερβεί σημαντικά της υφιστάμενη δυναμικότητα της Ρεβυθούσας (19.15 mill.Nm3/ημέρα).
Όσον αφορά τον ΒΑ κλάδο του ΕΣΦΑ (Καρπερή-Κήποι) στο χειρότερο σενάριο ροών από Δυτικά προς Ανατολικά, με τον υφιστάμενο αγωγό 24΄΄ μετά βίας μπορεί να καλυφθεί η ζήτηση του υφιστάμενου σταθμού ηλεκτροπαραγωγής της ΔΕΗ (476 MW) στην Κομοτηνή, συν έναν νέο σταθμό ηλεκτροπαραγωγής με ονομαστική δυναμικότητα περίπου 850 MW.
Επομένως, χωρίς καμία επένδυση στον υφιστάμενο αγωγό 24” δεν θα υπάρχει αδιάλειπτη δυνατότητα τροφοδοσίας οποιουδήποτε άλλου σημείου εξόδου στην περιοχή ανατολικά της Καρπερής.
Η διασύνδεση με τον IGB στην Κομοτηνή, νέοι σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής στην περιοχή, αλλά και η πιθανή διασύνδεση με την αποθήκη αερίου στην περιοχή της Καβάλας, απαιτούν την αναβάθμιση του αγωγού 24” (είτε μέσω ενός παράλληλου αγωγού, είτε μέσω μετρητικού σταθμού).
Πιο συγκεκριμένα, η εγκατάσταση ενός νέου αγωγού 30΄΄ θα επαρκούσε για να καλυφθεί κάποιο νέος σταθμός ηλεκτροπαραγωγής ή να διασφαλισθούν σημαντικές εξαγωγικές δυνατότητες μέσω του IGB.
Στην Ελευσίνα μια φορά: συνεχίζεται το τοπικό βέτο για LNG στο λιμάνι
Συνεχίζεται στην Ελευσίνα το «δημοτικό βέτο»για την λειτουργία της υποδομής μεταφοράς LNG με φορτηγά αναζητά ο ΔΕΣΦΑ. Οι Δήμαρχοι δεν θέλουν να αξιοποιηθούν οι προβλήτες Κρόνος και Πέραμα Μεγαρίδας που προέβλεπε το αρχικό σχέδιο μεταφοράς.
Στην Ελευσίνα έχει γίνει και εγκαινιαστεί το LNG Truck Loading, που συνδέεται με την τροφοδοσία απομακρυσμένων από το δίκτυο φυσικού αερίου περιοχών και βιομηχανιών.
Παρά το γεγονός ότι η έναρξη της υπηρεσίας είχε ανακοινωθεί από το Φθινόπωρο του 2022 δεν έχει λειτουργήσει κατόπιν οξύτατων τοπικών αντιδράσεων.
Ο Δήμαρχος Ελευσίνας αρνείται στο ΔΕΣΦΑ τη λειτουργία. Βέβαιον είναι πως θα ζητηθούν αποζημιώσεις από τους πελάτες που έχουν υπογράψει συμβάσεις τροφοδοσίας όπως Motor Oil, ΔΕΠΑ Εμπορίας και Blue Grid, με την πρώτη να έχει προσφύγει και στην ΡΑΑΕΥ.
Η Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων Ενέργειας και Υδάτων είχε ζητήσει από τον ΔΕΣΦΑ να υποβάλλει εναλλακτικό σχέδιο αλλά λόγω εκλογών ουδείς γνωρίζει τι έχει συμβεί.
«Προσανατολιζόμαστε να μεταφερθούμε στο Ικόνιο στο Κερατσίνι καθώς είναι το μόνο λιμάνι που μπορεί να εξυπηρετήσει έστω και προσωρινά το LNG Track Loading για την μεταφορά των Φορτηγών υγροποιημένου φυσικού αερίου προς και από τη Ρεβυθούσα. Όμως λόγω της μακρινής απόστασης του προβλήτα, η υπηρεσία έχει αυξημένο κόστος» μας λέει κορυφαίο στέλεχος του ΔΕΣΦΑ.
Η λύση του Ικονίου είχε επιλεγεί και παλαιότερα καθώς ο Οργανισμός Λιμένος Ελευσίνας (ΟΛΕ) αρνήθηκε να δώσει δικαίωμα κατάπλου στο πλοίο που ναύλωσε ο ΔΕΣΦΑ για την μεταφορά των φορτηγών στην προβλήτα ‘Κρόνος’, με την επίκληση αρνητικού ψηφίσματος από το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Ελευσίνας.
Ο ΔΕΣΦΑ με την παρότρυνση του ΟΛΕ, αναζήτησε εναλλακτική λύση στο Δήμο Μεγαρέων για την χρήση της προβλήτας Περάματος, που όμως απορρίφθηκε με απόφαση έκτακτου δημοτικού συμβουλίου στις 14 Μαΐου.
Ως μόνιμος Λιμένας Εξυπηρέτησης, με βάση το Διαχειριστή θα χρησιμοποιείται η λιμενική εγκατάσταση ‘Αλμύρα’ που βρίσκεται πιο κοντά στη Ρεβυθούσα, έπειτα από την αναβάθμιση και την αδειοδότησή της, που βρίσκεται σε εξέλιξη και αναμένεται να είναι έτοιμη από το Φθινόπωρο.
Μπροστά στο αδιέξοδο που έχει δημιουργηθεί ο ΔΕΣΦΑ επανεξετάζει την περίπτωση του Ικονίου.
«Αν δεν δώσει λύση η κυβέρνηση, χρειάζεται επανασχεδιασμός του τέρμιναλ φόρτωσης LNG και ο επαναπροσδιορισμός μεταξύ άλλων, των τιμολογίων, καθώς και του πλήθους και της διάρκειας των χρονοθυρίδων φόρτωσης» λένε στο ΔΕΣΦΑ.
ΔΕΣΦΑ και Βουλγάροι μαζί για αγωγούς υδρογόνου στη χώρα μας
Την πρόταση των ΔΕΣΦΑ και Bulgartransgaz για Σύστημα Αγωγών Υδρογόνου με συνολικό μήκος 790 χλμ στην Ελλάδα παρουσίασαν οι δύο διοικήσεις από κοινού στις Βρυξέλλες.
Το έργο, υποψήφιο για ένταξη στη ευρωπαϊκή λίστα με τα έργα Κοινού Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος (PCI) παρουσίασε σε ειδική εκδήλωση του Climate for Gas, ο Επικεφαλής Ενεργειακής Μετάβασης του ΔΕΣΦΑ, Παναγιώτης Πανούσος, όπως αναφέρεται σε σχετική ανάρτηση του Διαχειριστή στο Linkedin.
Το έργο αποτελεί μέρος ακόμη πέντε έργων αντίστοιχου χαρακτήρα (υδρογόνο και ανανεώσιμα αέρια) σε ευρωπαϊκό επίπεδο που έχουν αιτηθεί για ένταξη στην έκτη λίστα των PCI που θα οριστικοποιηθεί το προσεχές φθινόπωρο.
Ο κύριος εγχώριος «κορμός» θα έχει μήκος 540 χιλιόμετρα, ξεκινώντας από το Πάτημα Ελευσίνας και καταλήγοντας στη Νέα Μεσημβρία.
Από εκεί, ένας κλάδος θα φτάνει στην Καβάλα και στο εξαντλημένο υπόγειο κοίτασμα αερίου που βρίσκεται στην περιοχή, με την προοπτική μετατροπής του σε υπόγεια αποθήκη υδρογόνου. Ένας δεύτερος κλάδος 250 χιλιομέτρων θα φτάνει στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα.
Όσον αφορά το δίκτυο στη γειτονική χώρα, ο εκεί κύριος «κορμός» θα διατρέχει τις δυτικές περιοχές της Βουλγαρίας, φτάνοντας στα σύνορα με τη Ρουμανία. Ένας κλάδος θα καταλήγει σε περιοχές της ενδοχώρας.
Το έργο έχει προϋπολογισμό περί το 1 δισεκατομμύριο ευρώ και ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2029. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα έργα που προβλέπει «συντονίζονται» με νέες εγχώριες επεκτάσεις του εθνικού συστήματος ή διασυνοριακές υποδομές, οι οποίες προβλέπεται να είναι «Hydrogen Ready».
Επομένως, με αυτόν τον τρόπο θα δημιουργηθεί ένα αρκετά εκτεταμένο δίκτυο για τη μεταφορά ανανεώσιμου αερίου στην περιοχή.
Η παρουσίαση των έργων έγινε στα πλαίσια μελέτης που έχει εκπονήσει η Gas for Climate τον περασμένο Μάρτιο και εξετάζει τα δυνητικά οφέλη από την δημιουργία ενός πανευρωπαϊκού δικτύου υδρογόνου με την δημιουργία μικρών cluster υδρογόνου.
«Μια πρώτη αξιολόγηση των προτεινόμενων έργων θα υπάρξει περί τα μέσα Ιουνίου με τον ΔΕΣΦΑ να αποκτά έτσι μια πρώτη εικόνα για το μέλλον, ενώ, η οριστικοποίηση της λίστας αναμένεται το φθινόπωρο» λένε στο ΔΕΣΦΑ.
