«Μπαίνεις τσαφφφφ, βγαίνεις τσαφφφ» έλεγε ο Βασίλης Λογοθετίδης σε μια ελληνική κωμωδία του ’50 («Ένα βότσαλο στη λίμνη») προτρέποντας την Ίλυα Λιβυκού να σβήνει το φώς όταν βγαίνει από το δωμάτιο.

Αυτή η ρήση του αξέχαστου κωμικού, ήρθε η ώρα να εφαρμοστεί στη ζωή μας λόγω της μεγάλης ενεργειακής κρίσης.

Συνεπώς, ‘ερχονται ‘κόφτες’ στα κλιματιστικά και στην Ελλάδα για εξοικονόμηση ενέργειας, αλλά και αυστηρές συστάσεις για οικονομία κατ’ οίκον.

Το σχέδιο του ΥΠΕΝ είναι σχεδόν έτοιμο στα πρότυπα της Ισπανίας.

Στο δημόσιο τα μέτρα θα είναι υποχρεωτικά.

Στα νοικοκυριά και τις ιδιωτικές επιχειρήσεις θα είναι προαιρετικά αλλά με ‘πέναλτι΄ ενώ θα ενισχύονται και από χρηματοδοτικά προγράμματα.

Το σχέδιο εξοικονόμησης στη χώρα μας υπήρχε από παλιά αλλά δεν χρειάστηκε να μπει σε εφαρμογή.

Την περίοδο των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 όταν το ηλεκτρικό σύστημα της χώρας αντιμετώπιζε προβλήματα ευστάθειας, είχαν οριστεί σε κάθε Δημόσια Υπηρεσία ‘επόπτες εξοικονόμησης ενέργειας’.

Ευτυχώς όμως τότε η Ελλάδα είχε κάνει σύμφωνα με το Ζακ Ρογκ τη λεγόμενη ‘φωτεινή Ολυμπιάδα’ και δεν υπήρξε κανένα πρόβλημα.

Το βασικό σχέδιο προβλέπει δράσεις εξοικονόμησης ενέργειας σε υπουργεία και κτίρια του στενού και ευρύτερου δημόσιου τομέα.

Θα υπάρχει ρύθμιση των κλιματιστικών στους 26 βαθμούς Κελσίου το καλοκαίρι ώστε να μην κατεβαίνει η θερμοκρασία κάτω από αυτό το όριο και στους 19 το χειμώνα.

Προβλέπονται επίσης μαζικές αντικαταστάσεις λαμπτήρων με άλλους σύγχρονους ενεργειακά αποδοτικούς, ενώ θα είναι υποχρεωτικό και το σβήσιμο των φώτων μετά το τέλος κάθε εργασίας, όπου αυτά δεν είναι απαραίτητα, με ειδικό αρμόδιο για αυτή τη δράση σε κάθε υπηρεσία.

Ενημέρωση και συστάσεις στους πολίτες

Το επικοινωνιακό πακέτο προς τους πολίτες θα περιλαμβάνει τις εξής συστάσεις:

• Μείωση της θερμοκρασίας του λέβητα θέρμανσης
• Κλείσιμο θέρμανσης σε κλειστά δωμάτια.
• Κλείσιμο φωτισμού σε χώρους που δεν χρησιμοποιούνται
• Αποτελεσματικότερη οδήγηση εμπορευματικών οχημάτων
• Αποφυγή της κατανάλωσης ρεύματος σε ώρες αιχμής.
• Περπάτημα για μικρές αποστάσεις όπου αυτό είναι εφικτό.
• Χρήση ποδηλάτου
• Οδήγηση με μειωμένη ταχύτητα
• Μία ημέρα (Κυριακή) το μήνα χωρίς αυτοκίνητο
• Οικονομία ρεύματος στα καταστήματα λιανικής

Τα προγράμματα του ΥΠΕΝ

Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας δρομολογεί προγράμματα που επιδοτούν ή και παρέχουν κίνητρα για την εξοικονόμηση ενέργειας.
Πρόκειται για δράσεις, οι οποίες δεν επιχορηγούν απευθείας τους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων απέναντι στις αυξήσεις των τιμών αλλά δίνουν την ευκαιρία στους καταναλωτές να πετυχαίνουν σε μακροχρόνια βάση τη μείωση των δαπανών

για την κατανάλωση ενέργειας.

Το πακέτο περιλαμβάνει:

1. Πρόγραμμα «Ηλέκτρα».

Θα είναι η μεγαλύτερη δράση ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων της δημόσιας διοίκησης, με τον συνολικό προϋπολογισμό της να ανέρχεται σε 640 εκατ. ευρώ. Τα 470 εκατ. ευρώ θα προέλθουν μέσω επενδυτικού δανείου από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και τα υπόλοιπα 170 εκατ. ευρώ, από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, «Ελλάδα 2.0.».

Με την υλοποίηση του προγράμματος αναμένεται να κινητοποιηθούν συνολικά κεφάλαια πάνω από 900 εκατ. ευρώ και να δημιουργηθούν πολλές νέες θέσεις εργασίας στον κατασκευαστικό κλάδο. Τα οφέλη για το ελληνικό Δημόσιο από την εξοικονόμηση ενέργειας θα ξεπεράσουν τα 95 εκ. ευρώ το χρόνο.

Θα ανακαινιστούν ενεργειακά τουλάχιστον 500 κτίρια που στεγάζουν υπηρεσίες του ευρύτερου δημόσιου τομέα (περί τα 2.5 εκατ. τ.μ.). Η εξοικονόμηση που θα προκύψει θα συμβάλλει σημαντικά στην επίτευξη του στόχου του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), ο οποίος προβλέπει ετήσια ενεργειακή ανακαίνιση του 3% του συνολικού εμβαδού των κτιρίων της Κεντρικής Δημόσιας Διοίκησης έως το έτος 2030.

Οι παρεμβάσεις θα αφορούν σε κτίρια της Κεντρικής Δημόσιας Διοίκησης, των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης και των Ν.Π.Δ.Δ., νοσοκομεία, κέντρα υγείας, γηροκομεία, ΑΕΙ, σχολεία, γραφεία καθώς και σε λοιπές χρήσεις κτιρίων, που εντάσσονται στο Μητρώο Φορέων της Γενικής Κυβέρνησης, ή είναι Ν.Π.Δ.Δ. (κλειστές αθλητικές εγκαταστάσεις, χώροι μουσείων, εκκλησιαστικών ιδρυμάτων, πολιτιστικών εκδηλώσεων).

Όλα τα κτίρια θα πρέπει να εξασφαλίζουν εξοικονόμηση ετήσιας πρωτογενούς ενέργειας, τουλάχιστον, κατά 30% και παράλληλη μείωση των εκπομπών CO2.

Η εξοικονόμηση ενέργειας μετά την ολοκλήρωση του «Ηλέκτρα» θα ανέλθει σε 600 εκ. kWh ετησίως, ενώ οι εκπομπές CO2 στην ατμόσφαιρα που θα μειωθούν θα αγγίξουν τους 360.000 τόνους τον χρόνο. Αυτό ισοδυναμεί με 36 πύργους του Άιφελ σε ρύπους CO2 κάθε χρόνο.

Στο πρόγραμμα θα εφαρμοστούν τα πιο αποδοτικά τεχνικά συστήματα για θέρμανση και ψύξη χώρων, φωτισμό, καθώς και για την παραγωγή ζεστού νερού χρήσης, με την αξιοποίηση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) για παραγωγή ενέργειας.

Για τη μεγαλύτερη εξοικονόμηση ενέργειας, θα εφαρμοστούν καινοτόμες τεχνολογίες για τους αυτοματισμούς και τον έλεγχο λειτουργίας του κτιρίου

2. Αντικατάσταση παλαιών ηλεκτρικών οικιακών συσκευών

Θα αντικατασταθούν και θα ανακυκλωθούν περισσότερες από 400.000 ενεργοβόρες συσκευές.

Στόχος η μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα έως και 126.000 τόνους ετησίως.

Από την εξοικονόμηση αυτή, εκτιμάται ότι οι πολίτες θα δουν μείωση στους λογαριασμούς ρεύματος των νοικοκυριών τους από 150 έως 300 ευρώ τον χρόνο.

Το πρόγραμμα ύψους 150 εκ. ευρώ θα επιχορηγήσει κατά 35% έως 50% τις δαπάνες περίπου 350.000 νοικοκυριών προκειμένου να αντικαταστήσουν έως και τρεις ηλεκτρικές συσκευές, ψυγεία, καταψύκτες και κλιματιστικά με σύγχρονες πιο ενεργειακά αποδοτικές.

Η διαδικασία θα ολοκληρώνεται με τη χρήση ψηφιακής πλατφόρμας, στην οποία οι ενδιαφερόμενοι πολίτες θα υποβάλουν τις αιτήσεις τους και θα ενημερώνονται για τις αγορές και την επιδότηση που δικαιούνται. Για την αξιολόγηση των αιτήσεων θα ισχύσουν εισοδηματικά και κοινωνικά κριτήρια.

Το πρόγραμμα, θα προκηρυχθεί στο δεύτερο δεκαπενθήμερο του Ιουνίου.

Η μέση εξοικονόμηση ενέργειας που θα έχει το κάθε νοικοκυριό εκτιμάται στις 1.000 KWh τον χρόνο.

Αυτό σημαίνει πως ένα νοικοκυριό με μεσαία κατανάλωση, έως και 5.000 KWh τον χρόνο, αναμένεται να πετύχει έως και 25% εξοικονόμηση ενέργειας.

Στις περιπτώσεις μεγαλύτερης χρήσης, το ποσοστό μπορεί να ξεπεράσει ακόμα και το 40%.

3. «Εξοικονομώ για επιχειρήσεις»

Η ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας έχει αναγγείλει επίσης και το πρόγραμμα ενεργειακής αναβάθμισης επιχειρήσεων, το οποίο θα χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας με 450 εκατ. ευρώ.

Συνολικά θα κινητοποιηθούν κεφάλαια πάνω από 950 εκατ. ευρώ για την ενεργειακή αναβάθμιση χιλιάδων επιχειρήσεων, με έμφαση στις μικρομεσαίες.

Το νέο πρόγραμμα θα περιλαμβάνει ξεχωριστό προϋπολογισμό ύψους 100 εκατ. ευρώ για την εξοικονόμηση ενέργειας στον τουριστικό κλάδο.

Η δράση θα προβλέπει και την επιδότηση για την αντικατάσταση παλαιών ενεργοβόρων συσκευών.

4. Φωτοβολταϊκά στη στέγη

Αφορά αποκλειστικά σε οικιακά φωτοβολταϊκά συστήματα για παραγωγή ενέργειας που εγχέεται στο δίκτυο, συνδεδεμένα σε αντίστοιχη παροχή οικιακής χρήσης και με μέγιστη διάρκεια σύμβασης 20 ετών.

Τα φωτοβολταϊκά συστήματα μπορούν να εγκατασταθούν είτε πάνω σε κτίρια, όπως στο δώμα ή τη στέγη του κτιρίου (συμπεριλαμβανομένων των στεγάστρων βεραντών, προσόψεων και σκιάστρων, καθώς και βοηθητικών χώρων του κτιρίου), είτε στο έδαφος.

Ως μέγιστη ισχύς των φωτοβολταϊκών συστημάτων ανά εγκατάσταση, ορίζονται για την ηπειρωτική χώρα, τα διασυνδεδεμένα με το Σύστημα νησιά και την Κρήτη τα 6 kWp και για τα μη διασυνδεδεμένα νησιά τα 3 kWp.

Δικαίωμα ένταξης στο πρόγραμμα έχουν μόνο φυσικά πρόσωπα που είτε είναι ιδιοκτήτες του χώρου εγκατάστασης του σταθμού παραγωγής, είτε διαθέτουν τη νόμιμη χρήση του.

Σε περίπτωση που το φωτοβολταϊκό σύστημα πρόκειται να εγκατασταθεί σε κοινόχρηστο ή κοινόκτητο χώρο, επιτρέπεται η εγκατάσταση ενός ή και περισσοτέρων συστημάτων, με την προϋπόθεση της έγγραφης συναίνεσης του συνόλου των ιδιοκτητών.

Στο πλαίσιο παροχής οικονομικών κινήτρων για τους πολίτες, το ποσό αμοιβής για την παραγόμενη ηλεκτροπαραγωγή θα είναι 87 ευρώ ανά Μεγαβατώρα ή 0,087 ευρώ ανά Κιλοβατώρα, ενώ τα έσοδα από τη διάθεση της ενέργειας στο δίκτυο θα είναι αφορολόγητα.

5. Φωτοβολταϊκά σε επιχειρήσεις-Ενεργειακός συμψηφισμός – net metering

Για τη μείωση του κόστους ενέργειας των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων μακροπρόθεσμα, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας προωθεί την αυτοπαραγωγή με ενεργειακό συμψηφισμό.

Για τον σκοπό αυτόν ο ΔΕΔΔΗΕ θα υλοποιήσει μελέτη για να βρεθεί και να δεσμευτεί χώρος στο δίκτυο διανομής.

Ο χώρος θα επιμεριστεί σε τέσσερις κατηγορίες: Ανεξάρτητους παραγωγούς, μεταποίηση και βιομηχανία, νοικοκυριά και αγρότες.

Εκείνοι που επιθυμούν να εγκαταστήσουν φωτοβολταϊκά για ενεργειακό συμψηφισμό θα μπορούν να το κάνουν εύκολα και γρήγορα μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας που θα δημιουργήσει ο ΔΕΔΔΗΕ.

Τέλος θα τρέξει πρόγραμμα επιδότησης με 40% για τις επιχειρήσεις προκειμένου να εγκαταστήσουν φωτοβολταϊκά στις στέγες ή σε άλλους χώρους.