Με αιχμή του δόρατος για τους καταναλωτές το Πρόγραμμα «Εξοικονομώ-Αυτονομώ» το ΥΠΕΚΑ, το ΥΠΟΙΚ  και γενικότερα η κυβέρνηση ετοιμάζονται να υποβάλλουν το τελικό σχέδιο χρηματοδότησης για τα έργα ενεργειακής ανασυγκρότησης της χώρας στο Ταμείο Ανάκαμψης με στόχο η χρηματοδότηση να  φτάσει τα 7 δις.

Το πρόγραμμα «Εξοικονομώ -Αυτονομώ» είναι μέχρι στιγμής το ένα και μοναδικό που έχει υποστηριχθεί και κατ’ αρχάς εγκριθεί αβλεπί από τις Βρυξέλλες.

Το κυβερνητικό επιτελείο υποβάλλοντας το Πρόγραμμα αυτό θα ξεκινήσει από «ένα σίγουρο» όπως λένε αφού για όλα τα υπόλοιπα προγράμματα όπως έχουμε γράψει αναλυτικά  θα υπάρξουν ενστάσεις, συζητήσεις και διορθώσεις μέχρι να εγκριθούν τελικά.

Το συνολικό ποσόν που θα διατεθεί για το Πρόγραμμα φτάνει και ξεπερνά τα 3,5 δισ. ευρώ (με στόχο τη χρηματοδότηση από το Ταμείο τουλάχιστον κατά το ήμισυ) τα επόμενα χρόνια για την ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών και επιχειρήσεων αλλά διαθέτοντας και «πολιτιστικό κομμάτι» με την αναβάθμιση διατηρητέων ή προς χαρακτηρισμό κτισμάτων.

Σκληρή μάχη θα δοθεί και για την ενίσχυση του Ειδικού Λογαριασμού για τις ΑΠΕ του λεγόμενου Ε.Λ. Α.Π.Ε. που «μαζεύει» χρήματα με ειδική εισφορά για την ενίσχυση αιολικών, φωτοβολταϊκών και άλλων ήπιων ενεργειακών μορφών.

Το έλλειμμα το λογαριασμού έχει φτάσει και λόγω πανδημίας σε δυσθεώρητα ύψη και η κυβέρνηση διεκδικεί τουλάχιστον  200-250  εκατομμύρια   ευρώ για την ενίσχυσή του διαφορετικά κινδυνεύει με κατάρρευση. Στο ΥΠΕΚΑ μας έλεγαν πως «η μπίλια θα καθίσει στα 200 εκατομμύρια και οι Βρυξέλλες ουσιαστικά το έχουν αποδεχτεί».

ΕΝΑ ΔΙΣ ΘΕΛΕΙ Ο ΔΕΔΔΗΕ!

Χρηματοδότηση έργων ύψους ενός δις ευρώ θέλει και ο  ΔΕΔΔΗΕ! Το υψηλότερο κονδύλι που διεκδικεί ο Διαχειριστής Διανομής Ηλεκτρισμού που είναι θυγατρική της ΔΕΗ αφορά στο μεγάλο και επί χρόνια «καθυστερημένο» πρόγραμμα   ψηφιακών  μετρητών.

Το τελικό σχέδιο του ΔΕΔΔΗΕ αφορά σε όλους τους μετρητές που διαθέτει που είναι 7,5 εκατομμύρια αλλά θα ξεκινήσει από αυτούς της Αττικής και της Θεσσαλονίκης που φτάνουν τα 4,5 εκατομμύρια  φιλοδοξώντας να χρηματοδοτήσει  ένα κονδύλι περί τα 600 εκατομμύρια ευρώ.

Για να χρηματοδοτήσει το Ταμείο το 50% του έργου πρέπει να πειστεί πως δεν υπάρχει θέμα κρατικής επιδότησης και οι διαπραγματεύσεις θα είναι σκληρές.

Ο ΔΕΔΔΗΕ θέλει ακόμη  330 εκατομμύρια  ευρώ για υπογειοποιήσεις και αναβαθμίσεις του δικτύου διανομής στη μέση τάση και σε  δασικές περιοχές κυρίως.

Τέλος η εταιρία που είναι θυγατρική της ΔΕΗ και πωλεί  το 49% σε ιδιώτη  θέλει να εκσυγχρονίσει 25 βασικούς υποσταθμούς που είναι συνδεδεμένοι με αντίστοιχα ΚΥΤ του ΑΔΜΗΕ ώστε η δυναμικότητα και η συμβατότητά τους να αποτρέπουν βλάβες και κυρίως να μπορούν να απορροφούν ενέργεια που προέρχεται από  μονάδες ΑΠΕ. Το κονδύλια αυτό θα φθάσει τα 100 εκατομμύρια ευρώ, υπό την πάγια προϋπόθεση ότι δεν πρόκειται για κρατική ενίσχυση.

Μιας και αναφερθήκαμε στον ΑΔΜΗΕ να τονίσουμε πως και ο Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας διεκδικεί ένα διόλου ευκαταφρόνητο κονδύλι  από το Ταμείο που προσεγγίζει τα 800 εκατομμύρια.

Το βασικό έργο που θέλει να χρηματοδοτήσει ο ΑΔΜΗΕ είναι η ηλεκτρική διασύνδεση Αττικής-Κρήτης που θα κοστίσει σχεδόν ένα δις και ο Διαχειριστής ζητά το 50% από το Ταμείο δηλαδή 500 εκατομμύρια.

Υπάρχει σε εξέλιξη και το φιλόδοξο έργο που σχηματικά ονομάζεται «δαχτυλίδι των Κυκλάδων» δηλαδή η  διασύνδεση Λαυρίου με Σέριφο- Σαντορίνη- Μήλο- Φολέγανδρο. 

Ιδιαίτερα η διασύνδεση της Σαντορίνης έχει και μεγάλο επιχειρηματικό παρασκήνιο με εμπλοκή τριών μεγάλων ελληνικών Ομίλων αλλά και των Κινέζων που «ξέρουν να περιμένουν γνωρίζοντας πως διαθέτουν πολλά λεφτά» όπως λέει παράγων του Υπουργείου.

Φυσικά για τον ΑΔΜΗΕ προτεραιότητα έχει και η πλήρης ανακατασκευή  του Κέντρου Υπερυψηλής Τάσης Κουμουνδούρου στον Ασπρόπυργο μετά τη μεγάλη ζημιά προ μηνών που βύθισε τη μισή Αττική στο σκοτάδι αλλά και η αναβάθμιση τουλάχιστον άλλων 2 ΚΥΤ.

ΔΥΝΑΜΙΚΑ ΚΑΙ Η ΔΕΗ ΣΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ –ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΜΕ ΤΟΝ ΑΓΩΓΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

Στο παιχνίδι της ενίσχυσης μπαίνει δυναμικά και η  ΔΕΗ, στο πλαίσιο του προγράμματος απολιγνιτοποίησης.

Η ΔΕΗ αντικαθιστά λιγνιτικές στη Δυτική Μακεδονία μεταξύ άλλων με νέα, δεύτερη μονάδα φυσικού αερίου στην Κομοτηνή.

Το πρόβλημα είναι πως οι Βρυξέλλες προσανατολίζονται πλέον στην απόφαση πως το φυσικό αέριο γενικότερα δεν είναι «καθαρό καύσιμο» αλλά στο πλαίσιο απολιγνιτοποίησης μπορούν να γίνουν εξαιρέσεις.

Αλλωστε στην Ελλάδα βρίσκονται σε διαφορετικές φάσεις ωρίμανσης (από σχεδιασμό στα χαρτιά μέχρι «χτίσιμο») πέντε μονάδες φυσικού αερίου!

Η  μονάδα της ΔΕΗ στην Κομοτηνή που πήρε αρχική άδεια από τη ΡΑΕ θα έχει δυναμικότητα 665 MW (αεροστροβιλική των 450 MW συν  ατμοστροβιλική των 215 MW) με υπολογιζόμενη λειτουργία το 2025. Το βασικό κομμάτι κατασκευής θα διαρκέσει περίπου 3 χρόνια. Εναλλακτικά θα λειτουργεί και  με ντίζελ για τουλάχιστον 5 ημέρες σε πλήρες φορτίο.

Το μεγάλο πρόβλημα χρηματοδότησης από το Ταμείο Ανάκαμψης πάντως παραμένει ο αγωγός φυσικού αερίου υψηλής πίεσης προς  Δυτική Μακεδονία που θέλει ο ΔΕΣΦΑ.

Οι Κοινοτικοί έχουν ανάψει κόκκινο» αλλά το  ΥΠΕΝ να το έχει στην επίσημη λίστα προς το Ταμείο Ανάκαμψης θεωρώντας πως θα δοθεί «πολιτική λύση»

Το λεγόμενο  Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Ελλάδας αλλά και όλων των κοινοτικών κρατών θα αποσταλεί στις Βρυξέλες έως τα μέσα Απριλίου και η διαπραγμάτευση εκτός από τεχνοκρατική θα είναι και πολιτική οπότε υπάρχουν ελπίδες. Το ΥΠΕΝ θέλει  να εντάξει το έργο για χρηματοδότηση έστω και αν χρειαστεί να αποσπάσει χρήματα από το κονδύλι  300-400  εκατομμυρίων ευρώ για την αποκατάσταση των εδαφών στα παλιά λιγνιτωρυχεία της ΔΕΗ.

«Ο  αγωγός υψηλής πίεσης στη Δυτική Μακεδονία, εντάσσεται υποχρεωτικά στο πλαίσιο της απολιγνιτοποίησης, με σκοπό να στηριχθεί το νέο παραγωγικό μοντέλο που επιχειρείται να δημιουργηθεί στη Δυτική Μακεδονία, για την αναπτυξιακή μετάβαση της περιοχής με το λιγότερο κοινωνικό κόστος» λένε με έμφαση στο ΥΠΕΚΑ.

Από τον ΔΕΣΦΑ πάντως μας έλεγαν πως είναι αποφασισμένοι να υλοποιήσουν το έργο, προϋπολογισμού 110 εκατ. ευρώ, έστω και χωρίς το Ταμείο με συνδυαστική πηγή χρηματοδότησης το νέο ΕΣΠΑ, τα ίδια κεφάλαια της εταιρίας και τον τραπεζικό δανεισμό.

Για να μην υπάρξει σημαντική επιβάρυνση στα τιμολόγια χρήσης  που θα πληρώσουν οι καταναλωτές από ένα «ακριβό αγωγό», θα πρέπει να εξασφαλιστεί  υψηλή  κατανάλωση αερίου στην περιοχή.

Αυτό θα γίνει σίγουρα εάν η  λιγνιτική «Πτολεμαΐδα -5» της ΔΕΗ μετατραπεί   σε μονάδα φυσικού αερίου.

Ο  ΔΕΣΦΑ θέλει να εντάξει επίσης στο πρόγραμμα την αναβάθμιση της  Ρεβυθούσας, και τους σταθμούς συμπίεσης στη Θεσσαλονίκη  (Ν. Μεσήμβρια)  και στους Κήπους Έβρου με  συνολικό κόστος ενίσχυσης των  έργων του ΔΕΣΦΑ γύρω στα 100 εκατομμύρια.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΕΡΙΒΟΗΤΟ RRF ΠΟΥ ΜΠΑΙΝΕΙ ΣΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ

Όπως ισχύει για όλες  προτάσεις του ΥΠΕΝ και της κυβέρνησης γενικότερα, κατά τις επαφές με τα τεχνικά κλιμάκια αξιολόγησης του RFF το προηγούμενο χρονικό διάστημα, τα στελέχη του υπουργείου εξήγησαν την αναγκαιότητα στήριξης μέσω του Ταμείου  όλων των ενεργειακών προγραμμάτων.

Τι είναι όμως το περιβόητο  RRF που μπήκε για τα καλά στη ζωή μας; RRF είναι το  Recovery and Resilience Facility ελληνιστί «Διευκόλυνση Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας».

Πρόκειται για τον Κοινοτικό μηχανισμό, που θα διαχειριστεί 672,5 δισ. Ευρώ και αποτελεί το βασικό  πυρήνα του Ταμείου Ανάκαμψης των 750 δισ. ευρώ (ή NextGeneration EU) και προστίθεται στους όρους με τους οποίους πρέπει να εξοικειωθούμε τα επόμενα 5-6 χρόνια, μια και γύρω από αυτούς θα κινηθεί η ευρωπαϊκή επικαιρότητα στη μετά πανδημία εποχή.

Όπως την προηγούμενη μνημονιακή περίοδο  εξοικειωθήκαμε μέχρις εξαντλήσεως με όρους όπως ESM, EFSF, EFSM, Τρόικα ή «Θεσμοί», επιτήρηση, ενισχυμένη εποπτεία.

Το RRF των 672,5 δισ. ευρώ χωρίζεται σε 360 δισ. δανείων και 312,5 δισ. επιχορηγήσεων. Τη διετία 2021-2022 θα δοθεί το 70% των επιχορηγήσεων (περίπου 234 δισ.) και η κατανομή τους θα γίνει με κριτήρια τη μέση ανεργία 2015-2019, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ και τον πληθυσμό, ενώ το 30% (93 δισ.) θα δοθεί το 2023 με βασικά κριτήρια την πτώση του πραγματικού ΑΕΠ φέτος και τη συνολική τη διετία 2020-2021.

Με βάση την πρόταση στην οποία κατέληξε το αρμόδιο κοινοτικό όργανο, το λεγόμενο Coreper, το μέγιστο που αντιστοιχεί στην Ελλάδα από τις επιχορηγήσεις της πρώτης διετίας είναι 5,77% ή 13,5 δισ. ευρώ (έναντι 48 δισ. της Ιταλίας, 46,6 δις της Ισπανίας, 24,3 δις της Γαλλίας και  20 δις της Πολωνίας).

Μέχρι και τις 30 Απριλίου 2021 τα κράτη πρέπει να υποβάλουν τα «εθνικά σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας» για χρηματοδότηση από το RRF, ενώ τα αιτήματα για δανεισμό μπορούν να υποβάλλονται μέχρι και τον Αύγουστο του 2023.

Τουλάχιστον το 37% των πόρων πρέπει να κατευθύνεται στην πράσινη μετάβαση και 20% στον ψηφιακό μετασχηματισμό

Κάθε εθνικό σχέδιο πρέπει να περιλαμβάνει επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις σε 8 τομείς: συνδεσιμότητα, καθαρές τεχνολογίες, ενεργειακή αποτελεσματικότητα, υγεία, εργασία-κατάρτιση-δεξιότητες, έρευνα-καινοτομία, ψηφιακές υπηρεσίες, έξυπνες μεταφορές, ενώ τα δάνεια μπορεί να συνοδεύονται με πρόσθετα ορόσημα και δεσμεύσεις.

Η διαδικασία  επιτήρησης περιλαμβάνει τα εξής: η Κομισιόν αξιολογεί κάθε εθνικό σχέδιο και το διαβιβάζει για έγκριση στο Συμβούλιο και το Ευρωκοινοβούλιο. Το Συμβούλιο αξιολογεί και υιοθετεί κάθε εθνικό σχέδιο βάσει εισήγησης της Κομισιόν, αλλά μπορεί να ανακαλέσει την έγκρισή του ή τις πληρωμές σε περίπτωση αξιοσημείωτης μη συμμόρφωσης του σχεδίου στους στόχους του RRF

Κάθε κράτος-μέλος υποβάλλει δύο φορές τον χρόνο έκθεση προόδου, ενώ η Κομισιόν θα υποβάλλει μια συνολική έκθεση κάθε χρόνο για τις 27 χώρες στο Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο. Μια ανεξάρτητη αξιολόγηση του RRF θα γίνει το 2023.

Κάθε κράτος-μέλος πρέπει να έχει διεκπεραιώσει το σύνολο των επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων για τις οποίες χρηματοδοτείται μέχρι το 2026, ενώ αμέσως μετά την έγκριση του μηχανισμού κάθε κράτος μπορεί να ζητήσει προκαταβολή ίση με το 10% των επιχορηγήσεων και το 10% των δανείων που του αναλογούν από το RRF, που για την Ελλάδα σημαίνει περίπου 3-3,5 δισ. ευρώ.