Νέο άδειασμα της Λιβύης στην Ελλάδα καθώς με μία ακόμα Ρηματική Διακοίνωση που κατέθεσε στις 27 Μαΐου στον ΟΗΕ και δημοσιεύθηκε ως επίσημο έγγραφο την 1η Ιουλίου (την δεύτερη μέσα σε τρία εικοσιτετράωρα) επιχειρεί να επιβάλει τετελεσμένα με βάση το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο, εις βάρος κυρίως της Ελλάδας, αλλά και της Αιγύπτου, καθοδηγούμενη ευθέως από την Τουρκία.
Με την Ρηματική Διακοίνωση η Λιβύη κατέθεσε και νέο χάρτη με εξωτερικά όρια υφαλοκρηπίδας έως την Κρήτη. Καλεί δε Αθήνα και Κάιρο να ακυρώσουν έρευνες και διαγωνισμούς.
Πρόκειται για μία ακόμα αποτυχία της Κυβέρνησης και του Ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών που δέχεται ένα ακόμα ηχηρό διπλωματικό και πολιτικό ράπισμα, από την διαλυμένη από τον εμφύλιο Λιβύη που ακόμα στην Τρίπολη υπάρχουν συγκρούσεις ένοπλων πολιτοφυλακών. Να σημειωθεί ότι ο Υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης ήταν στην Τρίπολη την Τρίτη 15 Ιουλίου για συνομιλίες με την διεθνώς αναγνωρισμένη Κυβέρνηση της Λιβύης.
Και αυτές οι συναντήσεις στην Τρίπολη προφανώς έγιναν στην σκιά και της δεύτερης και πολύ πιο ακανθώδους Ρηματικής Διακοίνωσης της Λιβύης στον ΟΗΕ, η οποία είχε κατατεθεί στις 27 Μαΐου και δημοσιεύθηκε ως επίσημο έγγραφο του ΟΗΕ την 1η Ιουλίου.
Αν ο Υπουργός Εξωτερικών δεν γνώριζε αυτή την εξέλιξη (που είναι μάλλον απίθανο αφού ήταν επίσημο έγγραφο του ΟΗΕ από την 1η Ιουλίου) είναι πολύ σοβαρή παράλειψη για Υπουργό Εξωτερικών, και αν το γνώριζε, που είναι το πιο λογικό (όπως γνώριζε και την πρώτη Ρηματική Διακοίνωση που δημοσιοποιήθηκε την περασμένη Κυριακή), δείχνει ξεκάθαρα πως δεν υπήρχε η παραμικρή προετοιμασία και απολύτως κανένα σχέδιο για να «παγώσει» έστω και προσωρινά, ώστε να δοθεί λίγος χρόνος για συνομιλίες.
Στο μάτι του κυκλώνα τα κυριαρχικά δικαιώματα
Υπό το βάρος αυτών των εξελίξεων είναι στον αέρα κυριαρχικά δικαιώματα και κυριαρχία της Ελλάδας καθώς αμφισβητούνται ανοιχτά και από την Λιβύη (ανοικτά της Κρήτης και στο Ιόνιο), τις ίδιες ώρες που η Τουρκία με την αναθεωρητική πολιτική της αμφισβητεί ανοιχτά κυριαρχία και κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας στο Αιγαίο.
Το εύλογο ερώτημα που τίθεται είναι το γιατί την Τρίτη 15 Ιουλίου ο Υπουργός Εξωτερικών μετά τις επαφές του στην Τρίπολη επιχείρησε να δημιουργήσει εντυπώσεις με τις δηλώσεις του πως οι συνομιλίες πήγαν καλά, πως υπάρχει σταθερή φιλία ανάμεσα σε Ελλάδα και Λιβύη και πως δεν υπάρχει πρόβλημα να μη λύνεται με διάλογο.
Επιπλέον άφησε αναπάντητη μέχρι και σήμερα την πρώτη Ρηματική Διακοίνωση της Λιβύης (που δημοσιοποιήθηκε την Κυριακή) και το περιεχόμενο και την ύπαρξή της την γνώριζε πολύ νωρίτερα. Αν και την Κυριακή με την δημοσιοποίηση της πρώτης Ρηματικής Διακοίνωσης της Λιβύης στον ΟΗΕ πηγές του ΥΠ.ΕΞ. έλεγαν ότι αυτή θα απαντηθεί γραπτώς στον ΟΗΕ.
Προβληματίζει δε και το γεγονός ότι και την Κυριακή και χθες όταν δημοσιοποιήθηκαν διαδοχικά οι Ρηματικές Διακοινώσεις της Λιβύης επίσημα το Υπουργείο Εξωτερικών δεν προέβη σε καμία ανακοίνωση ή σχόλιο.
Αντί μιας επίσημης και τεκμηριωμένης απάντησης υπήρξαν κάποιες διαρροές που «αναμασούσαν» τα ίδια και τα ίδια περί ανυπόστατου Τουρκολυβικού Μνημονίου που δεν παράγει έννομα αποτελέσματα και πως η Ελλάδα μένει σταθερά προσηλωμένη στον δρόμο του διαλόγου κ.λ.π.
«Δάκτυλος» της Άγκυρας
Η νέα Ρηματική Διακοίνωση που είναι προφανέστατα καθοδηγούμενη από την Άγκυρα και η επιχειρηματολογία της βασίζεται στην επιχειρηματολογία του Τουρκικού Υπουργείου Εξωτερικών συνοδεύεται και με χάρτη (που κατατέθηκε και αυτός στον ΟΗΕ και συμπεριλαμβάνεται στο επίσημο έγγραφο του Οργανισμού) με συντεταγμένες και τα εξωτερικά όρια της υφαλοκρηπίδας της Λιβύης.
Πρόκειται για μια προσπάθεια να επιβάλει τετελεσμένα και να κατοχυρώσει τα «οφέλη» που της προσφέρει η Τουρκία με το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο, εις βάρος κυρίως της Ελλάδας, αλλά και της Αιγύπτου.
Η κίνηση αυτή της Λιβύης ακολουθεί τις κινήσεις που έκανε η Τουρκία το 2020, καταθέτοντας και αυτή μονομερώς και αυθαίρετα στον ΟΗΕ τα εξωτερικά όρια της υφαλοκρηπίδας της, βάσει του Τουρκολιβυκού Μνημονίου, αγνοώντας εντελώς τα δικαιώματα της Ελλάδας και της Κύπρου στην υφαλοκρηπίδα της Ανατολικής Μεσογείου.
Η Λιβύη μάλιστα χαρακτηρίζει παράνομη την Ελληνοαιγυπτιακή Συμφωνία, την ανακήρυξη της Ελληνικής ΑΟΖ στο Ιόνιο, αλλά και τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό, σε μια προσπάθεια γενικευμένης αμφισβήτησης των ελληνικών θαλασσίων ζωνών, ακόμη και εκεί που δεν μπορεί να το πράξει λόγω γεωγραφίας η Τουρκία, δηλαδή στο Ιόνιο και νοτίως της Κρήτης.
Παράλογες και παράνομες απαιτήσεις
Η Λιβύη επικαλείται, όπως και η Τουρκία, το επιχείρημα ότι η μέση γραμμή πρέπει να οριστεί μεταξύ των ηπειρωτικών ακτών με την Ελλάδα και ότι τα νησιά δεν έχουν αυτομάτως πλήρη επήρεια σε θαλάσσιες ζώνες, και βάσει της νομολογίας είτε πρέπει να αγνοηθούν είτε να έχουν μειωμένη επήρεια, ανάλογα με τις συνθήκες.
Με την νέα Ρηματική Διακοίνωση χαρακτηρίζει παράνομη την ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία για μερική οριοθέτηση ΑΟΖ, υποστηρίζοντας ότι παραβιάζει τη λιβυκή υφαλοκρηπίδα.
Επίσης, χαρακτηρίζει παράνομη και την ανακήρυξη ΑΟΖ από την Ελλάδα στο Ιόνιο (δημοσιεύθηκε σε ΦΕΚ στις 18 Απριλίου 2025), υποστηρίζοντας ότι παραβιάζει τη λιβυκή υφαλοκρηπίδα και τις βασικές αρχές του Δικαίου της Θάλασσας.
Επίσης στη Διακοίνωση δηλώνεται ότι η Λιβύη «απορρίπτει πλήρως τις παράνομες και μαξιμαλιστικές διεκδικήσεις θαλάσσιων συνόρων της Ελλάδας και της Αιγύπτου, καθώς και τις υπεράκτιες παραχωρήσεις τους στη Μεσόγειο Θάλασσα που βασίζονται σε αυτές τις διεκδικήσεις».
Παράλληλα, απορρίπτει και τον Ελληνικό Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό, υποστηρίζοντας ότι παραβιάζει τις θαλάσσιες δικαιοδοσίες της Λιβύης στη Μεσόγειο και την υφαλοκρηπίδα της.
Επίσης με την νέα Ρηματική τη Διακοίνωση η Λιβύη δηλώνει ότι για τον καθορισμό της μέσης γραμμής θα πρέπει να ληφθεί υπόψη η λιβυκή νομοθεσία (χωρικά ύδατα, συνορεύουσα και αλιευτική ζώνη, που στηρίζονται στο «κλείσιμο» του Κόλπου της Σύρτης και στην αγνόηση των νησιών) αλλά και το Τουρκολυβικό Μνημόνιο, και εκφράζει προθυμία για διάλογο και διαπραγματεύσεις, στο πλαίσιο που προβλέπει το άρθρο 33 του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ για την ειρηνική επίλυση διαφορών, το οποίο περιλαμβάνει μεταξύ άλλων και το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.
Με την δήλωσή της αυτή πρακτικά η Λιβύη «τορπιλίζει» τον διάλογο, καθώς είναι προφανές ότι θέλει το συνυποσχετικό για παραπομπή στην Χάγη να περιλαμβάνει και αποδοχή του Τουρκολιβυκού Μνημονίου.
Καταγγέλλοντας επίσης τις έρευνες που έχουν διεξαχθεί από ξένες εταιρείες στα ελληνικά Οικόπεδα νοτιοανατολικά της Κρήτης και τον διαγωνισμό για τα Οικόπεδα νότια της Κρήτης, αλλά και αντίστοιχες δραστηριότητες της Αιγύπτου, η Λιβύη καλεί την Ελλάδα και την Αίγυπτο να ανακαλέσουν όλες τις δραστηριότητες και έρευνες για υδρογονάνθρακες, μέχρις ότου επιλυθούν όλες οι διαφορές.
Με τη μονομερή κατάθεση εκ μέρους της Λιβύης των εξωτερικών ορίων της υφαλοκρηπίδας της, ανοίγει ένα νέο, σοβαρό διπλωματικό μέτωπο για την Ελλάδα, καθώς επιχειρείται από Τουρκία και Λιβύη ο εγκλωβισμός της χώρας μας σε μια «τανάλια» που θα την περιορίσει σε θαλάσσιες ζώνες οι οποίες ελάχιστα θα εκτείνονται εκτός των χωρικών υδάτων των 6 ναυτικών μιλίων.
Ταυτόχρονα, η επίσημη πλέον τοποθέτηση ότι για κάθε συνομιλία θα πρέπει να ληφθεί υπόψη το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο περιορίζει τις δυνατότητες ουσιαστικού και αποδοτικού διαλόγου.
Ωστόσο, η εξέλιξη αυτή αναδεικνύει την ανάγκη στενής συνεργασίας με την Αίγυπτο, η οποία μπαίνει στο στόχαστρο της Λιβύης (καθοδηγούμενης από την Τουρκία), έστω και για πολύ μικρότερη θαλάσσια ζώνη απ’ ό,τι η Ελλάδα.
