Παραδοσιακά, σε μια ύφεση, καταγράφεται αποπληθωρισμός, δηλαδή πτώση αξιών.
Είναι το “βραβείο παρηγοριάς” του καπιταλισμού.
Σκάνε φούσκες (πχ. ακινήτων), πέφτουν χρηματιστήρια κι αποτιμήσεις, τα νοικοκυριά γίνονται πιο σφιχτά και καταναλώνουν λιγότερο.
Όπως πιο σφιχτή γίνεται και η νομισματική πολιτική των κεντρικών τραπεζών, η οποία συνήθως είναι και η ίδια που πυροδότησε την ύφεση.
Έτσι είναι ο καπιταλισμός, γεννά δουλειές, αγαθά και ιδέες, αλλά κάθε τόσο γεννά και κρίσεις.
Ενέργεια που φουσκώνει και ξεφουσκώνει.
Δεν είναι το τέλειο σύστημα, αλλά δε μπορεί να υπάρξει τέλειο.
Η περιστασιακή βαθιά ύφεση είναι το τίμημα μιας μακράς περιόδου ευημερίας.
Ποια ευημερία (;) θα πει κανείς, αφού τις τελευταίες δύο δεκαετίες φαίνεται να βρισκόμαστε σε μια “ουδέν μονιμότερου του προσωρινού” μη βιώσιμη κατάσταση μιζέριας;!
Πράγματι, αλλά όσο κι αν ακούγεται παράδοξο ή και προκλητικό σε πολλούς, το πρόβλημα δεν είναι η περισσότερη απληστία (όπως σας θέλουν να νομίζετε), ο “περισσότερος” καπιταλισμός. Αλλά ο λιγότερος.
Δυστυχώς φτάσαμε σε μια τρελή εποχή που οι ίδιοι οι παγκόσμιοι οργανισμοί, οι οποίοι θα έλεγε κανείς πως είναι οι πατέρες του καπιταλισμού κι ό,τι κακού πρεσβεύει (ας πούμε απληστία, αν και διαφωνώ) – οι συνήθεις ύποπτοι, ΔΝΤ, καπιταλισμός, κεντρικές τράπεζες, BIS, Παγκόσμια Τράπεζα, ΟΗΕ και λοιποί παγκόσμιοι νταβατζήδες – φτάσαμε στην εποχή που αυτοί οι οργανισμοί βγαίνουν και λένε πως για τα δεινά μας φταίει η εταιρική απληστία!
Πως για τον πληθωρισμό φταίει ο πονηρός ψιλικατζής που θέλει να σου πουλήσει το κωλόχαρτο €5/κιλό και οι θρασύτατες αυτοκινητοβιομηχανίες που αποφάσισαν ξαφνικά να κάνουν απλησίαστα τα οχήματά τους, πυροβολώντας τα ίδια τους τα πόδια αφού οι πωλήσεις έχουν πέσει κατακόρυφα!
Οι αυτοκινητοβιομηχανίες, όπως και η κάθε επιχείρηση, να πουλάνε θέλουν.
Όσο το δυνατόν περισσότερο, με το μέγιστο κέρδος που τους επιτρέπουν οι δυνάμεις προσφοράς και ζήτησης, το αόρατο χέρι της αγοράς που διαρκώς εξισορροπεί τις τιμές.
Με εξαίρεση τα καρτέλ, σε έναν όσο γίνεται υγιή ανταγωνισμό, οι τιμές διαρκώς αυτορυθμίζονται προς τα ΚΑΤΩ, δηλαδή οι εταιρίες καπελώνουν η μία την άλλη, στη διαρκή προσπάθεια να γίνονται πιο ανταγωνιστικές.
Με άλλα λόγια, οι δυνάμεις της αγοράς (εταιρίες-καταναλωτές) δρουν σχεδόν ΠΑΝΤΑ αποπληθωριστικά σε μια οικονομία, δηλαδή οι τιμές αν μη τι άλλο έχουν την τάση να μειώνονται.
Ο ψιλικατζής μπορεί να είναι πονηρός, και καλά θα κάνει να είναι, ωστόσο όσο και να θέλει να πουλάει ακριβότερα το χαρτί υγείας και οτιδήποτε, δε μπορεί να το κάνει, διότι θα το κλείσει το μαγαζάκι του.
Νιώθω πως υποτιμώ τη νοημοσύνη μου καθώς και του αναγνώστη, με το να αναλώνω χώρο για να εξηγώ κάτι τόσο βασικό που όλοι γνωρίζουν.
Το γεγονός όμως ότι το κάνω αποτελεί αυταπόδειξη πως ζούμε σε μια ανάποδη εποχή, όπου το άσπρο είναι μαύρο, το παράλογο ορθό, ο άντρας γυναίκα, και πρέπει να εξηγούνται τα αυτονόητα.
Όσο έξυπνα είναι τα κινητά στην τσέπη μας, τόσο χαζότεροι γινόμαστε εμείς.
Ζούμε πραγματικά σε ένα σύγχρονο Μεσαίωνα και θλίβομαι απεριόριστα γι’ αυτό.
Και φυσικά εξοργίζομαι όταν ακούω τους κάθε Λαγκάρντ και Πάουελ να τα ρίχνουν στον επιχειρηματία για το τεράστιο ΜΠΑΧΑΛΟ που οι ίδιοι δημιούργησαν.
Κι ακόμη περισσότερο εξοργίζομαι που καταφέρνουν κιόλας να πείσουν τις μάζες περί αυτού!
Αμ σας κλέβουν, αμ σας λένε “εκείνος το έκανε”. Χειρότερα, “μόνοι σας το κάνατε, με την απληστία σας”.
Το πρόβλημα δεν είναι ο περισσότερος καπιταλισμός, αλλά ο λιγότερος!
Η απληστία ως αιτία της κατάντιας της Δύσης αποτελεί ανόητο επιχείρημα, διότι η απληστία αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό όλων των ανθρώπων, λίγο πολύ.
Αποτελεί την οικονομική έκφραση των βασικών ενστίκτων επιβίωσης και αναπαραγωγής μας.
Η ανάγκη να παρέχουμε περισσότερα, για εμάς και την οικογένειά μας.
Πάντα είχαμε, πάντα θα έχουμε απληστία, αυτή μας κινεί, αυτή ωθεί τον ανθρώπινο πολιτισμό σε μεγαλεία, αλλά και τις περιστασιακές κρίσεις, που είναι μέσα στο παιχνίδι.
Το να τη χρησιμοποιούμε ως επιχείρημα είναι τόσο γελοίο όσο να λέμε ότι ο άνθρωπος είναι κακός επειδή καταναλώνει κρέας, άρα ένα άλλο έβιο ον πρέπει να πεθάνει προκειμένου να ζήσει αυτός.
Είναι απλά φύση, ο κύκλος της ζωής.
Στην εποχή μας βέβαια κάθετι φυσιολογικό το έχουμε βαφτίσει απάνθρωπο, κι έτσι κάνουμε ό,τι μπορούμε για να εξαφανιστεί εντελώς η κατανάλωση κρέατος (και μαζί της τα οικόσιτα ζώα, αλλά αυτό δεν το λέμε).
Ποιος ξέρει, αργότερα ίσως βαφτίσουμε δολοφονία και την κατανάλωση πρασινάδας, αφού κι αυτή ζωντανός οργανισμός είναι!
Ίσως καταλήξουμε να τρώμε χάπια και ψευτική τρόφη, μέχρι που θα εξαφανιστούμε μόνοι μας.
Πίσω στο θέμα μας, το νέο αφήγημα περί πληθωρισμού λόγω εταιρικής απληστίας, δεν είναι απλώς οικονομικά ανυπόστατο, αλλά κρύβει μια βαθιά ύπουλη σκοπιμότητα.
Την γενικευμένη προσπάθεια (εδώ και δεκαετίες) των παγκόσμιων οργανισμών που κάνουν κουμάντο στον πλανήτη, να αλλάξουν την οικονομική τάξη πραγμάτων.
Να εξουδετερώσουν τον όποιο αγνό καπιταλισμό υπήρξε ποτέ, και να εδραιώσουν ένα νεοφεουδαρχικό σοσιαλιστικό-κορπορατικό μόρφωμα.
Με άλλα λόγια να επαναφέρουν την “τάξη”, την τάξη που γνώριζαν και εφάρμοζαν από τις απαρχές της ανθρώπινης ιστορίας μέχρι σήμερα, τη φεουδαρχία.
Κι αν νομίζετε ότι ο “κακός καπιταλισμός” ήταν έτσι κι αλλιώς αυτό, δηλαδή το 1% να κυβερνά το 99%, τότε ετοιμαστείτε για μια πολύ χειρότερη αναλογία της τάξεως του 0,001% έναντι 99,999%.
Οι λίγοι πάντα έκαναν κουμάντο, και πάντα θα κάνουν (κι έτσι είναι η φύση μας, εδώ που τα λέμε), αλλά τουλάχιστον επί καπιταλισμού η συντριπτική πλειοψηφία της κοινωνίας πέρναγε καλά, κι ας πέρναγαν οι άλλοι καλύτερα.
Υπήρχε ισχυρή μέση τάξη, ικανή να ταϊσει μια οικογένεια, ακόμη και να πάει τις διακοπές της.
Τα παγκόσμια ποσοστά φτώχειας σταδιακά συρρικνώθηκαν μετά τον Β’ΠΠ κι αυτό είναι αδιαμφισβήτητο.
Όταν θα έρθει η μέρα που μεγάλο μέρος της κοινωνίας θα τρέφεται με επιδόματα και η αξιοπρέπεια θα φτάσει στο ναδίρ, τότε ίσως συνειδητοποιήσουμε τι πραγματικά πήγε στραβά.
Ίσως κοιτάξουμε και πίσω και δούμε πως τις τελευταίες δεκαετίες αυτό που γιγαντώθηκε δυσανάλογα ήταν το κράτος.
Οι κρατικές δαπάνες, το εγκληματικό τύπωμα χρήματος των κεντρικών τραπεζών που έθρεψε έναν καταστροφικό πληθωρισμό, ο σοσιαλισμός.
Όσο ο ανταγωνισμός και οι δυνάμεις της αγοράς λειτουργούν διαρκώς προς όφελος του καταναλωτή, αποπληθωρίζοντας τις τιμές, οι ξεδιάντροποι κοπρίτες του κράτους και των κεντρικών τραπεζών πιέζουν αντίθετα, τυπώνουν, ακυρώνοντας την προσπάθειά μας.
Εξευτελίζουν την αγοραστική μας δύναμη με ρυθμό μεγαλύτερο από ό,τι μπορούμε να το σώσουμε.
Σα να κολυμπάς κόντρα στο ρεύμα. Και έχουν το θράσος να τα ρίχνουν σε εμάς.
Και επειδή πολλοί θα πουν πως όλα αυτά ισχύουν σε συνθήκες υγιούς ανταγωνισμού, κάτι που εμείς πλέον δεν έχουμε (και θα συμφωνήσω) αφού μια χούφτα κολοσσοί γιγαντώνονται σε βάρος των μικρών δημιουργώντας πρακτικά μονοπώλια, θα τους πω πως και γι’ αυτήν την κατάσταση ευθύνεται πάλι το κράτος, οι ίδιοι κοπρίτες, ο ίδιος καρκίνος.
Διότι μόνο μέσα από το μαφιόζικο κρατικό αλισβερίσι οι κολοσσοί αφήνονται να γίνουν άπιαστοι.
Το είδαμε πρόσφατα στην πανδημία, όταν τυπώθηκαν και μοιράστηκαν από το κράτος κολοσσιαία πακέτα τόνωσης (stimulus) σε αεροπορικές, τράπεζες και άλλες εταιρίες, οι οποίες σε έναν αληθινό καπιταλισμό θα αφήνονταν να “φάνε” τη ζημιά, ακόμη και να καταρρεύσουν.
Δεν είναι δική μας δουλειά να τις σώσουμε, αυτό είναι το ρίσκο που αναλαμβάνουν ως επιχειρήσεις.
Καμία πανδημία ή φυσική καταστροφή δεν είναι δικαιολογία.
Τυπώθηκε σε 3 μόλις χρόνια όσο χρήμα δεν είχε τυπωθεί ποτέ. Δεν υπάρχει κάτι άλλο να πούμε.
Και θα συνεχίσει να τυπώνεται, ειδικά τώρα που όλα θα είναι ψηφιακά νουμεράκια σε απόρρητες οθόνες, κι εμείς θα παίρνουμε το επίδομα και υα λέμε ευχαριστώ.
Επίδομα που θα πρέπει να καταναλώνεται γρήγορα, αλλιώς θα χάνει σύντομα την αξία του, σε έναν κόσμο όπου όλα θα είναι δανεικά (γιατί τα σκληρά ακίνητα θα τα έχουν πάρει άλλοι).
Η παγκόσμια οικονομική τάξη έχει ήδη αλλάξει, και μαζί της όποιες οικονομικές θεωρίες είχαμε ως δεδομένες.
Τα βιβλία πρέπει να ξαναγραφτούν.
Γι’ αυτό ξεχάστε ό,τι ξέρατε για τις υφέσεις, διότι τούτη εδώ δε θα είναι σαν τις άλλες. Θα είναι ύφεση χωρίς τα “καλά” της, χωρίς το βραβείο παρηγοριάς του αποπληθωρισμού που διορθώνει τις τιμές.
Θα είναι μια “πληθωριστική ύφεση”.
Τα τελευταία χρόνια οι κρατικές δαπάνες είναι που φουσκώνουν τα ΑΕΠ
Για εκείνους που θεωρούν την έννοια απαράδεκτη, θα μπορούσε να επαναδιατυπωθεί ως μια «εποχή ύφεσης εν μέσω υψηλού παγκόσμιου πληθωρισμού».
Γιατί; Διότι επί του παρόντος, η μεγαλύτερη πηγή ζήτησης προέρχεται από τις κυβερνήσεις!
Η ζήτηση από τους εργαζόμενους και την ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα βρίσκεται σε φθίνουσα πορεία.
Εάν αφαιρέσουμε τις δημόσιες δαπάνες κατά την πανδημία και μετά την πανδημια, το ΑΕΠ θα ήταν σε ελεύθερη πτώση!
Στο παρελθόν, οι περίοδοι πτώσης της οικονομικής δραστηριότητας είχαν γενικά αποπληθωρισμό καθώς οι χρεοκοπίες αυξάνονταν.
Αλλά αυτή τη φορά, εάν ο πληθωρισμός δεν υποχωρήσει, το αποτέλεσμα μπορεί να είναι πολύ διαφορετικό.
Μέρος αυτού έχει τις ρίζες του στο γεγονός ότι στο παρελθόν πολλά οικονομικά φιανόμενα έτειναν να είναι περιφερειακά και όχι παγκόσμια.
Σήμερα, οι οικονομίες έχουν γίνει πιο διασυνδεδεμένες, η συνεπακόλουθη συνεξάρτησή τους έχει ως αποτέλεσμα ένα πληθωριστικό πρόβλημα που υπάρχει σε μια περιοχή να απλώνεται πιο εύκολα σε όλο τον κόσμο.
Το πολύ, άφθονο και φθηνό χρήμα που έριξαν οι κεντρικές τράπεζες και οι κυβερνήσεις στην οικονομία έχει δημιουργήσει τη λεγόμενη «συμπιεσμένη ζήτηση» για την οποία έχουμε ακούσει τόσες φορές.
Έχουν επίσης οδηγήσει σε προβλέψεις για σταθερή αύξηση του ΑΕΠ.
Στην πραγματικότητα, όμως, η χρησιμοποίηση της παραγωγικής ικανότητας και η παραγωγικότητα μειώνονται ακόμη και όταν τρισεκατομμύρια νέα δολάρια εισρέουν στο σύστημα.
Αν αυτό το αντιληφθούμε, μπορούμε και πούμε ότι έχουμε μπροστά μας μια επικείμενη ύφεση.
Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούν οι κυβερνήσεις για να καθορίσουν το ΑΕΠ είναι τόσο σχηματικές που δεν έχουν πραγματική αξία.
Το να πληρώνεις κάποιον για να σκάψει μια τρύπα και μετά να την ξανακλείσει μπορεί να προσθέτει στο ΑΕΠ, αλλά δεν κάνει τίποτα για να αυξήσει την παραγωγικότητα.
Είναι κυρίως οι κρατικές δαπάνες που αυξάνουν το ΑΕΠ ενώ ταυτόχρονα μειώνουν την παραγωγικότητα.
Πρόσφατα εμφανίστηκαν αρκετά άρθρα που υποδεικνύουν ότι η μεγάλη ώθηση που γνώρισε η οικονομία της Κίνα μετά τον Covid-19 έφτασε στο τέλος της.
Η οικονομία της Κίνας ήταν η πρώτη που ανέκαμψε από την κατάρρευση του Covid-19 λόγω των τρισεκατομμυρίων πιστώσεων που διοχετεύθηκαν στο εσωτερικό καθώς και των Αμερικανών που έσπευσαν να αγοράσουν εισαγόμενα αγαθά χρησιμοποιώντας τα χρήματα από τα δημοσιονομικά πακέτα Μπάιντεν για τη στήριξη της οικονομίας.
Από την στιγμή που η οικονομία της Κίνας εμφανίζει σημάδια αδυναμίας, είναι πολύ πιθανό ότι χρειαζόμαστε όλο και μεγαλύτερα πακέτα δημοσιονομικών μέτρων τόνωσης της οικονομίας για να να δημιουργήσουμε το ίδιο οικονομικό αποτέλεσμα.
Θα είναι σα να μην έχουμε ύφεση, αλλά… θα έχουμε
Η αυξανόμενη ανησυχία για την υποβάθμιση των συμβατικών νομισμάτων που εκδίδονται από κράτη και κεντρικές τράπεζες ενισχύει τις προσδοκίες περί διατήρησης του πληθωρισμού σε υψηλά επίπεδα.
Πολιτικές όπως αυτές που βλέπουμε σήμερα θα ήταν αδύνατες όταν το χρήμα ήταν συνδεδεμένο με τον χρυσό.
Καθώς οι επενδυτές μετατοπίζονται σε περιουσιακά στοιχεία που τα πηγαίνουν καλά σε περιόδους πληθωρισμού, είναι πιθανό να θέσουν σε κίνηση μηχανισμούς αυτοτροφοδότησης του πληθωρισμού σε υψηλά επίπεδα.
Όταν το πολύ και φτηνό χρήμα αρχίζει να ανταλλάσσεται με υλικά περιουσιακά στοιχεία που παρέχουν προστασία απο τον πληθωρισμό, έχει τη δυνατότητα να αντιστρέψει τη μακροχρόνια πτώση της ταχύτητας της κυκλοφορίας του χρήματος.
Τα χρήματα στα χέρια των πολύ πλούσιων ανθρώπων που αυτή την στιγμή κάθονται σε ένα μέρος και που έχουν καθίσει για χρόνια ακίνητα, μπορεί να αρχίσουν να κυκλοφορούν.
Παράλληλα, όμως με την ενίσχυση των πληθωριστικών προσδοκιών, ας μην ξεχνάμε ότι ο πληθωρισμός φέρνει μαζί του υψηλότερα επιτόκια που επηρεάζουν τους περισσότερους τομείς της οικονομίας.
Τα αυξημένα επιτόκια επιβραδύνουν την οικονομία και καθιστούν δύσκολο για τους ανθρώπους να πληρώσουν ή να χρηματοδοτήσουν αντικείμενα υψηλού κόστους. π.χ. αυτοκίνητα.
Εν ολίγοις, ο πληθωρισμός ασκεί μεγάλη πίεση στα περισσότερα μέρη της οικονομίας, συμπεριλαμβανομένων των κρατικών ελλειμμάτων που έχουν εκραγεί από την οικονομική κρίση του 2008.
Δύο παράγοντες που συχνά παραβλέπονται υποστηρίζουν την ιδέα ότι θα παραμείνουμε σε τροχιά πληθωρισμού, ακόμη και αν η οικονομία επιβραδύνει δραστικά.
Το ένα είναι ότι έχουν θεσπιστεί πολλοί νόμοι για την αύξηση του κατώτατου μισθού, άρα ο πληθωρισμός αναμένεται να τραφεί από την αύξηση των μισθών.
Το δεύτερο είναι το γεγονός ότι πάρα πολλοί Αμερικανοί εργάζονται για την κυβέρνηση, συγκεκριμένα 1 στους 6.
Οι άνθρωποι αυτοί έχουν καθεστώς πλήρους απασχόλησης και δεν απολύονται χωρίς αμοιβή.
Αυτό μας λέει ότι ο υπερμεγέθης ρόλος τους κράτους στη σημερινή οικονομία, που είναι πολύ μεγαλύτερος από ό,τι ήταν κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης και θέτει ένα δίχτυ ασφάλειας που επιβραδύνει την ταχύτητα πτώσης των τιμών.
Λέγεται συχνά ότι ο πληθωρισμός είναι μια αρρώστια που καταστρέφει την αγοραστική ισχύ των νομισμάτων, αλλά ο πληθωρισμός είναι κάτι χειρότερο.
Είναι μια μορφή κλέφτη που μεταφέρει πλούτο από το λαό και στα ταμεία των κυβερνήσεων.
Ενώ πολλοί επενδυτές επικεντρώνονται στις καμπύλες αποδόσεων, το bitcoin και τις αυξανόμενες αποτιμήσεις της αγοράς, το θεμέλιο του επιχειρήματος των κεντρικών τραπεζών ότι η ποσοτική χαλάρωση είναι δυνατή χωρίς πληθωρισμό μπορεί να καταρρέει.
Βλέπουμε τώρα ότι μεγάλοι τομείς της οικονομίας έχουν «σπάσει».
Οι προσδοκίες για τον πληθωρισμό συνεχίζουν να αυξάνονται και ο νόμος της φθίνουσας απόδοσης δημιουργεί όλεθρο όσο συνεχίζονται οι προσπάθειες των κεντρικών τραπεζών να θέσουν υπό έλεγχο τον πληθωρισμό, μέσω της αύξησης των επιτοκίων.
Αναμένουμε ότι όλο περισσότεροι επενδυτές να κινούνται σε περιουσιακά στοιχεία που θα τα πηγαίνουν καλά σε πληθωριστικό περιβάλλον, ενώ οι λαοί θα γονατίζουν.
