Με το 1 δισ. ευρώ επιπλέον τα οποία εισέπραξε χθες η χώρα ως 4η δόση επιχορηγήσεων από το Ταμείο Ανάκαμψης, τα ταμειακά της διαθέσιμα ξεπέρασαν πλέον και τα 45 δισ. ευρώ.
Ωστόσο σε δύο μήνες τα ταμειακά διαθέσιμα θα μειωθούν δραστικά, καθώς τον Δεκέμβριο θα διαθέσει 8 δισ. ευρώ για να εξοφλήσει πρόωρα δημόσιο χρέος του 2028. Η Αθήνα θα στείλει έτσι νέο μήνυμα σταθερότητας στις αγορές αλλά, ταυτόχρονα, θα περιορίσει τις ανάγκες για πληρωμές τόκων που έχουν εκτιναχθεί στα ύψη, λόγω της ανόδου των επιτοκίων διεθνώς.
Είναι ενδεικτικό ότι μέχρι το Σεπτέμβριο φέτος η χώρα επιβαρύνθηκε με 801 εκατομμύρια ευρώ επιπλέον από πέρυσι, μόνο και μόνο για επιπλέον τόκους! Το ποσό αυτό ισοδυναμεί με όλες τις αυξήσεις που δίνει το Κράτος στις συντάξεις στη διετία 2024 και 2025. Με την τάση αυτή, η επιβάρυνση θα φτάσει ή θα ξεπεράσει το 1 δισ. ευρώ, δηλαδή όσο κοστίζουν το χρόνο οι αυξήσεις μισθών που δόθηκαν φέτος στους δημοσίους υπαλλήλους.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα στοιχεία του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, οι δαπάνες για τόκους στο εννεάμηνο Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου πέρυσι ήταν 6,4 δισ. ευρώ. Για το αντίστοιχο διάστημα εφέτος προϋπολογίζονταν να αυξηθούν στα 6,740 δισ. ευρώ (+340 εκατ.) αλλά τελικά απαιτήθηκαν 7,201 δισ. ευρώ, δηλαδή 461 εκατ. ευρώ πάνω από το αναμενόμενο. Εξανεμίστηκαν έτσι και τα έσοδα τα οποία αναμένονται να εισπράξει το κράτος στη διετία 2024-2025 από την εισαγωγή του Τέλους Ανθεκτικότητας (αντί του Τέλους Διαμονής) σε ξενοδοχεία και Airbnb, αλλά και του τέλους Κρουαζιέρας (αθροιστικά 457 εκατομμύρια όλα μαζί).
«Μαξιλαράκι» 37 δισ. ευρώ
Σε εποχές μεγάλης δημοσιονομικής κρίσης στην Ευρώπη πάντως, το 2024 η Ελλάδα θα μειώσει το δημόσιο χρέος, καθώς τον Δεκέμβριο προχωρά σε πρόωρη εξόφληση τριών ακόμη δόσεων από το δάνειο που έλαβε η Ελλάδα στο πλαίσιο του α΄ μνημονίου, συνολικού ύψους 7,935 δισ. ευρώ. Το ποσό αυτό αφορά στις δόσεις για τα έτη 2026-2028. Τα 5 δισ. θα βγουν από το «σκληρό μαξιλάρι» των 15 δισ. που παραμένουν κλειδωμένα από το 2018.
Σύμφωνα με πληροφορίες, νέα πρόωρη αποπληρωμή σχεδιάζεται και εντός του 2025, για δόσεις του 2029 και 2030 συνολικού ύψους 5,2 δισ. ευρώ. Επιπλέον, και το 2025 θα μειωθεί το ύψος των εντόκων γραμματίων από τα 8,6 δισ. ευρώ που είναι φέτος, σε 8 δισ. στο τέλος του 2025.
«Μαξιλάρι» με μείωση αντί αύξηση χρέους
Με την πρόωρη αποπληρωμή των 8 δισ. τον Δεκέμβριο -αν δεν απαιτηθούν άλλες πληρωμές- θα απομένουν ταμειακά αποθέματα περίπου 37 δισ. ευρώ στο τέλος της χρονιάς, από τα 45 δισ. σήμερα.
Τα 37 δισ. ηχούν ίσως ίδια όπως το 2018, αλλά δεν είναι:
· το 2018 η χώρα έφτιαξε το περίφημο «μαξιλάρι» των 37 δισ. «φορτώνοντας» το δημόσιο χρέος της με ένα νέο δάνειο ύψους 9 δισ. ευρώ (και ένα “άτυπο” 4ο Μνημόνιο αντί “ανοιχτής προληπτικής γραμμής στήριξης”), το οποίο της έδωσε η ΕΕ για να τα έχει στην άκρη, για ώρα ανάγκης. Ουσιαστικά έλαβε «τα λεφτά μπροστά» αντί σε «δόσεις» κάθε τρίμηνο, για αποφυγή κινδύνου στάσης πληρωμών μετά το 3ο Μνημόνιο. Τα λεφτά αυτά δεν χρειάστηκαν από το 2019 και μετά, αλλά αύξησαν το δημόσιο χρέος.
· τον Δεκέμβριο του 2024 τα ταμειακά διαθέσιμα θα είναι και πάλι 37 δισ. αλλά η χώρα θα έχει μειώσει το χρέος, δίνοντας 8 δισ. ευρώ «μπροστά» για να αποπληρώσει πρόωρα δημόσιο χρέος… του 2028!
Αυτό που άλλαξε μετά το 2018, είναι ότι η χώρα δανείζεται αποκλειστικά από τις αγορές. Τελικώς η χώρα δεν χρειάστηκε ούτε το αποθεματικό ασφαλείας που επέλεξε η τότε κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, ούτε πιστωτική γραμμή ¨”δια παν ενδεχόμενον” όπως πρότεινε το 2018 η ΤτΕ.
Η διαφορά είναι όμως ότι η προληπτική γραμμή δεν θα κόστιζε τίποτα σε χρήματα και τόκους, εφόσον δε χρησιμοποιήθηκε. Αντιθέτως η χώρα δανείστηκε 9 δισ. ευρώ από τον ESM. Αυτά «κλείδωσαν», μαζί με άλλα 3 δισ. από τις αγορές από τις αγορές και άλλα 3,7 δισ. από υπερπλεόνασμα και υπερφορολόγηση (δηλαδή συνολικά 15,7 δισ.) σε έναν ειδικό «κλειστό» λογαριασμό για εξυπηρέτηση του χρέους σε ώρα ανάγκης (cash buffer account) χωρίς να επιτρέπεται να χρησιμοποιηθούν όλα αυτά τα χρόνια.
Αυτά ήταν το «σκληρό μαξιλάρι» που, μαζί και με όλα τα άλλα τρέχοντα ρευστά διαθέσιμα των κρατικών φορέων (ύψους 20-25 δισ. ευρώ διαχρονικά τα οποία πάντως βρίσκονταν ήδη στα «συρτάρια» τους σε ασφαλιστικά ταμεία, οργανισμούς ΝΠΔΔ κ.λπ.) συμπλήρωσαν το περίφημο «μαξιλαράκι» των 37 δισ. ευρώ της εποχής εκείνης.
1,5 δισ. κόστισε το “μαξιλάρι”
Ωστόσο για τα «κλειστά» λεφτά «τρέχουν» τόκους εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ όλα αυτά τα χρόνια, διότι τοκίζονται χωρίς να χρησιμοποιούνται (βάσει της συμφωνίας που προέβλεπε το «άτυπο» μνημόνιο του 2018) ενώ θα μπορούσαν να απαλλάξουν τη χώρα από βάρη και τόκους για χρέη 15,7 δισεκατομμυρίων ευρώ. Υπολογίζεται ότι το «σκληρό μαξιλάρι» κόστισε στη χώρα περίπου 1,5 δισ. ευρώ ως τώρα, μόνο και μόνο για τόκους.
Από τα 15,7 δισ. πάντως, ως το 2026 θα έχουν ξεκλειδώσει πάνω από 10 δισ. και θα απομένουν άλλα 5 για να κλείσει οριστικά το κεφάλαιο αυτό που άνοιξε το 2018.
