Ο διοικητής της Τσεχικής Κεντρικής Τράπεζας εξήρε τα πλεονεκτήματα του νομίσματος της χώρας του, λέγοντας ότι η κορόνα την τοποθετεί σε καλύτερη θέση για να μετριάσει την αύξηση των τιμών σε σύγκριση με το ευρώ.
«Χάρη στην ανεξάρτητη νομισματική πολιτική μας, είμαστε σε θέση να διατηρούμε πολύ χαμηλό πληθωρισμό για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα», δήλωσε ο Αλές Μιχλ σε εκδήλωση που διοργάνωσε το Bloomberg στην Πράγα την Τρίτη. Η κορόνα έχει εξυπηρετήσει καλά την τσεχική οικονομία και, ως ισχυρό νόμισμα, διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στον έλεγχο της αύξησης των τιμών, προσέθεσε.
Το ευρώ δυσκολεύεται να κερδίσει έδαφος στην Τσεχική Δημοκρατία, μία από τις μεγαλύτερες χώρες που βρίσκονται στα πρόθυρα της ένταξης στην Ευρωζώνη, ακόμη και καθώς η περιοχή επεκτείνεται σταδιακά προς τα ανατολικά με την υπόσχεση σταθερότητας και τόνωσης της οικονομικής ανάπτυξης.
Η Βουλγαρία έλαβε την περασμένη εβδομάδα το πράσινο φως για τη μετάβαση στο ευρώ το 2026, ένα σημαντικό ορόσημο για τη φτωχότερη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η χώρα, η οποία άρχισε να εργάζεται για την υιοθέτηση του ευρώ πριν από σχεδόν δύο δεκαετίες, αναμένεται να ακολουθήσει την Κροατία και άλλα μικρότερα κράτη-μέλη, όπως οι χώρες της Βαλτικής και η Σλοβακία.
Η βιασύνη της Βουλγαρίας να υιοθετήσει το κοινό νόμισμα αποτελεί πλέον περισσότερο εξαίρεση παρά κανόνα στην ανατολική ΕΕ, όπου όλες οι χώρες είναι υποχρεωμένες να υιοθετήσουν τελικά το ευρώ. Οι τέσσερις μεγαλύτερες από αυτές — η Πολωνία, η Ρουμανία, η Τσεχική Δημοκρατία και η Ουγγαρία — είτε αγωνίζονται να πληρούν τις προϋποθέσεις ένταξης, είτε στερούνται της πολιτικής βούλησης να ενταχθούν, είτε και τα δύο.
Ορισμένοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι βλέπουν την απειλή παγκόσμιων εμπορικών πολέμων ως ευκαιρία για την ενίσχυση του διεθνούς ρόλου του ευρώ, αλλά οι χαλαρές δημοσιονομικές πολιτικές και οι μνήμες της ελληνικής κρίσης χρέους καθιστούν ορισμένα μέρη της ανατολικής ΕΕ ανίκανα ή απρόθυμα να εγκαταλείψουν τα εθνικά τους νομίσματα.
Οι Τσέχοι ξεχωρίζουν στην ομάδα αυτή, καθώς οι βασικοί κλάδοι της οικονομίας τους είναι ήδη σε μεγάλο βαθμό ενσωματωμένοι στην Eυρωζώνη και βρίσκονται σε καλό δρόμο για να πληρούν τα περισσότερα κριτήρια. Η χώρα εξάγει τα δύο τρίτα των εξαγωγών της στην Eυρωζώνη, έχει ένα από τα χαμηλότερα επίπεδα χρέους της ΕΕ σε σχέση με το μέγεθος της οικονομίας της, το δημοσιονομικό της έλλειμμα είναι κάτω από το όριο της Eυρωζώνης και ο πληθωρισμός της είναι κοντά στον στόχο του 2%.
Ωστόσο, παρά την αντίθεση των κύριων πολιτικών κομμάτων, η κεντρική τράπεζα είναι επίσης μεταξύ εκείνων που αντιτίθενται στην εγκατάλειψη της κορόνας και των νομισματικών εξουσιών που αυτή συνεπάγεται, τουλάχιστον προς το παρόν.
Αξιωματούχοι υποστηρίζουν ότι το ευρώ δεν αποτελεί αυτόματη ώθηση για την ανάπτυξη και ότι η ύπαρξη ανεξάρτητης νομισματικής πολιτικής λειτουργεί ως ασπίδα έναντι των παγκόσμιων κλυδωνισμών. Αυτό επισκιάζει τα πιθανά οφέλη, όπως η εξάλειψη του κόστους μετατροπής ή των συναλλαγματικών κινδύνων για τις επιχειρήσεις.
«Στόχος μας είναι η σταθερότητα των τιμών, όχι να βοηθήσουμε τους εξαγωγείς, να βοηθήσουμε τους επενδυτές, να έχουμε φθηνά δάνεια», δήλωσε ο Mιχλ. «Θα ήθελα να υποστηρίξω τους αποταμιευτές».
Η Κροατία και η Βουλγαρία βρίσκονται σε διαφορετική θέση. Η Κροατία εξαρτάται περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο κράτος της ΕΕ από τον τουρισμό και έχει επωφεληθεί από την κατάργηση της συναλλαγματικής ισοτιμίας. Oι περισσότερες ιδιωτικές και εταιρικές τραπεζικές καταθέσεις, εν τω μεταξύ, ήταν σε ευρώ ακόμη και πριν από την ένταξη, μαζί με περισσότερα από τα δύο τρίτα του χρέους.
«Φαίνεται λογικό να υιοθετήσουμε το ευρώ», δήλωσε ο επικεφαλής της Κεντρικής Τράπεζας της Κροατίας, Μπόρις Βούτσιτς, στην ίδια συζήτηση στην Πράγα. «Μας έχει εξυπηρετήσει καλά».
Η Βουλγαρία, από την άλλη πλευρά, βασίζεται σε ένα καθεστώς νομισματικής επιτροπής για σχεδόν τρεις δεκαετίες, με το λεβ να ήταν συνδεδεμένο αρχικά με το γερμανικό μάρκο και στη συνέχεια με το ευρώ. Μια θέση στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα δώσει στην πραγματικότητα στη χώρα μεγαλύτερη επιρροή στη νομισματική της πολιτική.
Παρά την αντίσταση των ηγετών της, το ενιαίο νόμισμα διαδραματίζει ήδη σημαντικό ρόλο και στην τσεχική οικονομία. Οι μεγαλύτερες εταιρείες λαμβάνουν όλο και περισσότερα δάνεια σε ευρώ για να μειώσουν τις πληρωμές τόκων, καθώς και για να αποφύγουν τις οικονομικές επιπτώσεις των διακυμάνσεων των συναλλαγματικών ισοτιμιών και των τελών συναλλάγματος.
Η Skoda Auto AS, ο μεγαλύτερος κατασκευαστής αυτοκινήτων της χώρας, μετέτρεψε τη λογιστική της στο κοινό νόμισμα το 2023, επειδή η μονάδα της Volkswagen AG πωλεί τα περισσότερα αυτοκίνητά της στη Δυτική Ευρώπη και πληρώνει πολλούς τοπικούς προμηθευτές σε ευρώ.
Τα νοικοκυριά και οι ιδιοκτήτες μικρών επιχειρήσεων δεν έχουν πρόσβαση σε φθηνά δάνεια σε ευρώ και πρέπει να μετατρέπουν τις κορόνες τους όταν ταξιδεύουν στο εξωτερικό. Οι τέσσερις πιο δημοφιλείς προορισμοί για τους Τσέχους τουρίστες είναι η Κροατία, η Σλοβακία, η Ιταλία και η Αυστρία, όλες χώρες της Ευρωζώνης.
Η ταλαιπωρία και οι αυξανόμενοι γεωπολιτικοί φόβοι μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022, κάνουν πλέον το κοινό νόμισμα πιο δημοφιλές στο κοινό. Περίπου το 80% των Τσέχων αντιτάχθηκε στην ένταξη στο ευρώ το 2013, κατά τη διάρκεια της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους. Πέρυσι, σύμφωνα με τις ετήσιες έρευνες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι απόψεις ήταν ακόμα διχασμένες.
Στην τελευταία κοινή έκθεσή τους σχετικά με την ετοιμότητα για την υιοθέτηση του ευρώ, το Υπουργείο Οικονομικών και η κεντρική τράπεζα συνέστησαν να μην τεθεί ημερομηνία-στόχος. Υπάρχει επίσης η προοπτική αλλαγής κυβέρνησης μετά τις εκλογές του Οκτωβρίου, με το κόμμα του πρωθυπουργού Πέτρ Φιάλα να υστερεί στις δημοσκοπήσεις έναντι του κόμματος ANO του λαϊκιστή δισεκατομμυριούχου Αντρέι Μπάμπις. Και οι δύο αντιτίθενται στην εγκατάλειψη της κορόνας.
«Δεν χρειαζόμαστε το ευρώ», δήλωσε ο Μπάμπις σε βίντεο που δημοσίευσε στον λογαριασμό του στο Facebook. «Χρειαζόμαστε την τσεχική κορόνα, που είναι ένα από τα καλύτερα νομίσματα στην Ευρώπη».
Οι υποστηρικτές της υιοθέτησης του ευρώ επισημαίνουν την αύξηση των τιμών καταναλωτή μετά την πανδημία, η οποία οδήγησε τον πληθωρισμό στην Τσεχία στο 18%, πολύ πάνω από το υψηλότερο επίπεδο της Ευρωζώνης. Οι αντίπαλοι μιας τέτοιας κίνησης υποστηρίζουν ότι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής στην Τσεχία μπόρεσαν να αρχίσουν να αυξάνουν τα επιτόκια πολύ νωρίτερα από τους ομολόγους τους στη Φρανκφούρτη, συμβάλοντας στην ταχύτερη επιστροφή του πληθωρισμού στο στόχο.
Ο Μιχλ δήλωσε ότι η κατάλληλη στιγμή για την ένταξη στο ευρώ θα είναι όταν τα οφέλη από την τσεχική νομισματική μονάδα θα έχουν εξασθενήσει. Αυτό θα μπορούσε να συμβεί όταν τα περισσότερα δάνεια θα είναι σε ευρώ και η νομισματική πολιτική θα έχει σταματήσει να λειτουργεί αποτελεσματικά, ή εάν η αποδυνάμωση της κορόνας οδηγήσει σε αύξηση του κόστους των εισαγωγών και τροφοδοτήσει τον πληθωρισμό.
«Αυτή τη στιγμή, έχουμε μια ισχυρή κορόνα και καταπολεμούμε τον πληθωρισμό», δήλωσε. «Αυτός ο μηχανισμός προσαρμογής φαίνεται να λειτουργεί ακόμα».
