Ήταν Μάρτιος του 2013 όταν το Eurogroup αποφάσιζε για πρώτη φορά στην ιστορία της Ευρωζώνης καταθέτες να συμμετάσχουν σε σχήμα διάσωσης προβληματικών τραπεζών.
Ο λόγος φυσικά γίνεται για τον τραπεζικό κλάδο της Κύπρου, που κινδύνευσε με κατάρρευση στις αρχές της περασμένης δεκαετίας, ελλείψει κεφαλαίων και ρευστότητας.
Είχε προηγηθεί λίγους μήνες νωρίτερα η καταγραφή άνευ προηγουμένου ζημιών λόγω της αναδιάρθρωσης του ελληνικού δημόσιου χρέους, στο οποίο ήταν εκτεθειμένος σε δυσανάλογο για τα μεγέθη του βαθμό.
Επιπλέον, μετά από μία πολυετή περίοδο ανάπτυξης το τραπεζικό σύστημα στη Μεγαλόνησο είχε αποκτήσει εκτόπισμα μεγαλύτερο ακόμη και από το κυπριακό ΑΕΠ.
Όταν λοιπόν, κλήθηκε η τότε νεοεκλεγείσα κυβέρνηση του Νίκου Αναστασιάδη να αντιμετωπίσει το πρόβλημα, τα νούμερα για την διαφύλαξη της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας δεν έβγαιναν.
Τα ποσά που χρειάζονταν για τη σταθεροποίηση του τομέα ήταν υπέρογκα για τα μεγέθη του κυπριακού δημοσίου. Ως αποτέλεσμα, κρίθηκε απαραίτητη η συνεισφορά και των αποταμιευτών.
Το κούρεμα
Το πρώτο σχέδιο χρηματοδότησης του πλάνου εξυγίανσης του κλάδου, το οποίο συμφωνείται στις 16 Μαρτίου 2013, προέβλεπε κούρεμα των καταθέσεων σε όλες τις τράπεζες που δραστηριοποιούνταν στο νησί κατά 6,7% για ποσά έως 100.000 ευρώ και κατά 9,9% για μεγαλύτερα υπόλοιπα.
Με τον τρόπο αυτό θα αντλούνταν 5,8 δισ. ευρώ, τα οποία μαζί με το δανεισμό από την τρόικα θα αποτελούσαν τους πόρους για την εφαρμογή ενός μνημονίου που θα έβγαζε την Κύπρο από τη δημοσιονομική κρίση, την οποία είχαν προκαλέσει τα προβλήματα του τραπεζικού κλάδου.
Άμεσα επιβάλλονται capital controls, για την ανακοπή των εκροών καταθέσεων που θα προκαλούσε η εξέλιξη αυτή.
Το αρχικό αυτό σχέδιο ωστόσο απορρίπτεται από το κυπριακό κοινοβούλιο και το τριήμερο της 25ης Μαρτίου που ακολουθεί, λαμβάνονται οι οριστικές αποφάσεις.
Στο συμβούλιο των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης αποφασίζεται το βάρος της σταθεροποίησης της κατάστασης να αναλάβουν μέτοχοι, ομολογιούχοι και καταθέτες των δύο πιο ιστορικών τραπεζών, της Κύπρου και της Λαϊκής.
Στη δεύτερη μπαίνει οριστικό λουκέτο και χάνεται το σύνολο των καταθέσεων άνω των 100.000 ευρώ. Από την άλλη, το Συγκρότημα, όπως αποκαλείται η Κύπρου, παραμένει στη ζωή, αναλαμβάνοντας ωστόσο βαριές υποχρεώσεις.
Σε αυτήν μεταφέρονται οι ασφαλισμένες καταθέσεις και η πλειοψηφία των περιουσιακών στοιχείων και δανείων της Λαϊκής, συμπεριλαμβανομένης της έκτακτης ρευστότητας που είχε λάβει από το Ευρωσύστημα (ELA), συνολικού ύψους 9 δισ. ευρώ.
Από την άλλη, οι πελάτες της Τράπεζας Κύπρου χάνουν το 47,5% των καταθέσεών τους που υπερβαίνουν τις 100.000 ευρώ.
Την ίδια στιγμή, προστατεύεται το σύνολο των καταθέσεων των κυπριακών τραπεζών, θυγατρικών και υποκαταστημάτων στην Ελλάδα, με τη μεταφορά τους στην Τράπεζα Πειραιώς.
Ο Γολγοθάς
Αφού βρέθηκαν οι πόροι για την υλοποίηση του σχεδίου επαναφοράς στην κανονικότητα, η Κύπρου καλείται να ανέβει ένα Γολγοθά.
Το πλάνο μετασχηματισμού της πάντως εφαρμόζεται με ταχείς ρυθμούς. Η τράπεζα προχωρά στη ρευστοποίηση του συνόλου των θυγατρικών και των συμμετοχών της στο εξωτερικό και το 2014 υλοποιείται αύξηση κεφαλαίου, ύψους 1 δισ. ευρώ, με τη συμμετοχή ξένων επενδυτών.
Πρόκειται για τη μεγαλύτερη ενιαία επένδυση στην ιστορία του χρηματοοικονομικού συστήματος της Κύπρου. Ακολούθως, το 2015 ξεκινά με την πλήρη άρση των capital controls.
Στην Ελλάδα ωστόσο την ίδια περίοδο η οικονομία εισέρχεται σε νέα κρίση μετά την πολιτική αλλαγή της ίδιας χρονιάς.
Λόγω λοιπόν αυτών των προβληματικών συνθηκών, το 2016 η διοίκηση της Κύπρου αποφασίζει την απόσυρση των μετοχών της από το ελληνικό χρηματιστήριο, για να ακολουθήσει η εισαγωγή τους την επόμενη χρονιά στην αγορά του Λονδίνου.
Τα επιτεύγματα
Μέσα σε μία τετραετία το Συγκρότημα επιτυγχάνει την πλήρη αποπληρωμή του ELA, τη μείωση των δεικτών καθυστερήσεων και την επανασύνδεση με τις διεθνείς αγορές.
Πλέον η Τράπεζα Κύπρου έχει εισέλθει σε μία νέα εποχή κατά την οποία τα προβλήματα του παρελθόντος έχουν ξεπεραστεί επιτυχώς.
Το 2023 μάλιστα, διανέμει για πρώτη φορά μετά την κρίση μέρισμα στους μετόχους της, εξασφαλίζοντας το σχετικό πράσινο φως από τον επόπτη, ένα χρόνο νωρίτερα σε σχέση με τις ελληνικές τράπεζες.
Ακολούθησε η επιβράβευση των μετόχων της και εφέτος, για δεύτερη σερί χρονιά, με τη διανομή επί των κερδών της να φτάνει το 30%.
Μάλιστα, κατά την πρόσφατη παρουσίαση των αποτελεσμάτων του α΄ εξαμήνου 2024 ο CEO της τράπεζας Πανίκος Νικολάου ανακοίνωσε την αναθεώρηση των στόχων για το 2024 και 2025.
Συγκεκριμένα, πλέον αναμένεται απόδοση ενσώματων ιδίων κεφαλαίων (ROTE) μεγαλύτερη από 19% για εφέτος και σε επίπεδα mid-teens για το 2025, με ισχυρή ετήσια δημιουργία κεφαλαίων (CET1) πριν την αφαίρεση των διανομών, άνω των 300 μονάδων βάσης.
Η εισαγωγή στο ΧΑ
Έχοντας αυτές τις πολύ ισχυρές οικονομικές επιδόσεις, αποφασίστηκε η επανεισαγωγή των μετοχών της στην Κύρια Αγορά του Χρηματιστηρίου Αθηνών μετά από επτά χρόνια απουσίας από το εγχώριο ταμπλό.
Αυτή ολοκληρώθηκε χθες, με τη διοίκηση του Συγκροτήματος να χτυπά το καμπανάκι της έναρξης της συνεδρίασης.
Μιλώντας στην ειδική εκδήλωση που πάντα πραγματοποιείται στο ΧΑ όταν εισάγονται νέες μετοχές, ο πρόεδρος της Τράπεζας Κύπρου Τάκης Αράπογλου, τόνισε μεταξύ άλλων πως αυτή η απόφαση ελήφθη με στόχο την αύξηση της εμπορευσιμότητας της μετοχής.
Κι αυτό διότι όπως είπε, «θα τύχει της προσοχής περισσότερων αναλυτών και επενδυτών, καθιστώντας την πιο άμεσα συγκρίσιμη με τράπεζες που έχουν όμοιο επιχειρηματικό μοντέλο με εμάς στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης».
