Μπαρούτι μυρίζει η κατάσταση στη γειτονική χώρα, καθώς τα νοικοκυριά βιώνουν δραματική πτώση της αγοραστικής τους δύναμης, ως αποτέλεσμα του ανεξέλεγκτου πληθωρισμού. Ενδεικτικά ο κατώτατος μισθός που αντιστοιχούσε σε 380 δολάρια την 1η Ιανουάριου, σήμερα δεν αξίζει πάνω από 220.

Την ίδια ώρα η κυβέρνηση επιβάλλει περιορισμούς στην αγορά τροφίμων προκειμένου να εμποδίσει τη συσσώρεύσή τους και περαιτέρω εκτόξευση των τιμών. Ήδη τα βασικά αγαθά όπως ψωμί, αυγά και γάλα αυξάνονται με δραματικό ρυθμό.

Η κεντρική τράπεζα προχώρησε σε νέα μείωση των επιτοκίων κατά 100 μονάδες βάσης ή 1%, στο 14% από 15% εν μέσω των πιέσεων του προέδρου Ταγίπ Ερντογάν και παρά τον υψηλό πληθωρισμό που έχει ξεπεράσει το 21% και οδηγεί στη φτωχοποίηση εκατομμύρια Τούρκους πολίτες.

Σε ιστορικά χαμηλά η λίρα

Η λίρα δέχτηκε νέο ισχυρό πλήγμα, υποχωρώντας σε ιστορικά χαμηλά, με το ορόσημο των 15 λιρών ανά δολάριο να σπάει για πρώτη φορά. Αυτή τη στιγμή διαπραγματεύεται στις 15,5205 ανά δολάριο, με πτώση 5%.

Η αξία του δολαρίου έναντι της λίρας έχει υπερδιπλασιαστεί από την αρχή του έτους, κλονίζοντας την τουρκική οικονομία.

Το νόμισμα επλήγη επίσης από την επιθετική απόφαση της Fed να τερματίσει το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων τον Μάρτιο και να προβλέψει τρεις αυξήσεις επιτοκίων στις ΗΠΑ το επόμενο έτος για την αντιμετώπιση του υψηλού πληθωρισμού.

Δεδομένης της μεγάλης πτώσης της λίρας, οικονομολόγοι προβλέπουν ότι ο πληθωρισμός θα εκτοξευτεί σχεδόν στο 30% το επόμενο έτος λόγω κυρίως της αύξησης των τιμών των εισαγωγών.

Όπως αναφέρει η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας, «η TCMB θα συνεχίσει να χρησιμοποιεί όλα τα εργαλεία που έχει στη διάθεσή της με αποφασιστικότητα, έως ότου εμφανιστούν ισχυροί δείκτες που υποδηλώνουν μόνιμη πτώση του πληθωρισμού και επιτευχθεί ο μεσοπρόθεσμος στόχος του 5%, σύμφωνα με τον κύριο στόχο της σταθερότητας των τιμών.

Η σταθερότητα που θα επιτευχθεί στο γενικό επίπεδο των τιμών θα επηρεάσει θετικά τη μακροοικονομική σταθερότητα και τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα μέσω της μείωσης των ασφαλίστρων κινδύνου χώρας, της συνέχισης της αντιστροφής του νομίσματος και της ανοδικής τάσης των συναλλαγματικών αποθεμάτων και της μόνιμης μείωσης του κόστους χρηματοδότησης».

Tο πείραμα Ερντογάν

Από τον Σεπτέμβριο η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας έχει μειώσει το επιτόκιο κατά 400 μονάδες βάσης.

Από τις αρχές του 20212 η λίρα έχει χάσει το 40% της αξίας της, καταγράφοντας μακράν τις μεγαλύτερες απώλειες μεταξύ των νομισμάτων στις αναδυόμενες αγορές. «Γίνεται ένα πείραμα και ο Erdogan είναι υπεύθυνος γι αυτό.

Τα επιτόκια θα μειωθούν όσο περισσότερο γίνεται», σχολιάζει στο Reuters ο οικονομολόγος Guldem Atabay της Istanbul Analytics.

To σχέδιο Ερντογάν είναι να δοθεί προτεραιότητα στις εξαγωγές και τον δανεισμό, παρά το ότι οικονομολόγοι και βουλευτές της αντιπολίτευσης έχουν επικρίνει την πολιτική αυτή ως απερίσκεπτη.

Η τράπεζα έχει επίσης παρέμβει στην αγορά συναλλάγματος τέσσερις φορές τις τελευταίες δύο εβδομάδες, πουλώντας δολάρια για να επιβραδύνει το sell-off της τουρκικής λίρας.

Ανασχηματισμός του οικονομικού επιτελείου

Tην παραμονή της απόφασης, ο Ερντογάν προχώρησε σε ανασχηματισμό των αναπληρωτών υπουργών Οικονομικών της κυβέρνησης με διάταγμα που δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης το βράδυ της Τετάρτης.

Δύο εβδομάδες νωρίτερα, ο Τούρκος πρόεδρος διόρισε υπουργό Οικονομικών τον Nureddin Nebati,, πρώην βουλευτή του κυβερνώντος κόμματος που υποστηρίζει την πολιτική χαμηλών επιτοκίων του προέδρου.

Περιορισμός στις αγορές τροφίμων!

Η τουρκική λίρα καταρρέει σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, ως συνέπεια της νομισματικής πολιτικής που εφαρμόζει ο πρόεδρος Ερντογάν που υπεραμύνεται της μείωσης των επιτοκίων παρά τον πληθωρισμό που καλπάζει και την αντίθεση των αγορών.

Η κατάρρευση της τουρκικής λίρας οδηγεί πολλούς από τους πολίτες να προχωρούν σε αγορές τροφίμων έτσι ώστε να αντιμετωπίσουν την οικονομική κρίση, τροφοδοτώντας έτσι περαιτέρω το σπιράλ του πληθωρισμού.

Σύμφωνα με τουρκικά ΜΜΕ, βουλευτές από το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) της Τουρκίας παρουσίασαν στη Βουλή πρόταση για νέο νομοσχέδιο που ζητά αυξημένα πρόστιμα κατά της συσσώρευσης τροφίμων και άλλων αγαθών.

Η πρόταση των οκτώ άρθρων απαιτεί κυρώσεις που κυμαίνονται μεταξύ 100.000 – 2 εκατομμυρίων τουρκικών λιρών (περίπου 7.000 δολάρια – 144.000 δολάρια).

Το νομοσχέδιο αναφέρεται σε «πρακτικές των παραγωγών, προμηθευτών και λιανοπωλητών που οδηγούν σε συμφόρηση, ανισορροπία στην αγορά», καθώς και σε «δραστηριότητες που αλλοιώνουν τον ελεύθερο ανταγωνισμό», ζητώντας αυξημένες κυρώσεις που θα χρησιμεύσουν ως μεγαλύτερη αποτρεπτικό σε τέτοιες κινήσεις.

Το νόμισμα έχει χάσει πάνω από το 43% της αξίας του έναντι του δολαρίου από τις αρχές του 2021 και οι παρατηρητές φοβούνται ότι η πτώση μπορεί να συνεχιστεί.

«Ο κίνδυνος είναι ότι η λίρα θα υποστεί νέες βίαιες πτώσεις και θα προκαλέσει προβλήματα στον τραπεζικό κλάδο. Μια πιστωτική κρίση μπορεί να ακολουθήσει και θα αυτό θα βαρύνει σημαντικά στην οικονομική δραστηριότητα», είπε ο J. Tavei, αναλυτής της Capital Economics.

Η πτώση της λίρας τροφοδοτεί επίσης τον πληθωρισμό, με την Τουρκία να εξαρτάται ιδιαίτερα από τις εισαγωγές, κυρίως για την ενέργεια και τις πρώτες ύλες.

Ο επίσημος ετήσιος πληθωρισμός διαμορφώθηκε στο 19,89% τον Οκτώβριο, ένα επίπεδο τέσσερις φορές υψηλότερο από τον αρχικό στόχο της κυβέρνησης.Ορισμένοι ειδικοί εκτιμούν ότι ο πρόεδρος επιδιώκει έτσι να ενισχύσει την ελκυστικότητα της Τουρκίας και να ενθαρρύνει τις ξένες εταιρίες να μεταφέρουν την παραγωγή τους στη χώρα, λόγω του χαμηλού εργατικού κόστους.

Ο κατώτατος καθαρός μηνιαίος μισθός στην Τουρκία (2.825,90 λίρες) ισοδυναμούσε την 1η Ιανουαρίου με περίπου 380 δολάρια. Σήμερα δεν άξιζε πάνω από 222.

O πληθωρισμός στη χώρα καλπάζει, στέλνοντας στα ύψη τις τιμές βασικών προϊόντων, όπως ψωμί, γάλα, αυγά, λάδι, φρέσκα φρούτα και λαχανικά.Σε ορισμένα προϊόντα οι τιμές έχουν ανέβει έως και κατά 25% τις τελευταίες μόνο εβδομάδες και ειδικά στα φρούτα και τα λαχανικά ο πληθωρισμός αγγίζει τιμές – ρεκόρ της τάξης του 33,9%!

Σύμφωνα με την ΜΚΟ «Deep Poverty Network», η κρίση στα ταμεία των νοικοκυριών δεν ήταν ποτέ τόσο έντονη στη σύγχρονη ιστορία της Τουρκίας.