Σύμφωνα με την σχετική ανάλυση της Alpha Bank, στον πρώτο Πυλώνα του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, δηλαδή στην Πράσινη Μετάβαση, θα κατευθυνθούν κεφάλαια ύψους με τη μορφή επιδοτήσεων Ευρώ 6.026 εκατ.

Ταυτόχρονα, αναμένεται να κινητοποιηθούν επιπλέον πόροι ύψους Ευρώ 4.368 εκατ. με τη στήριξη μεταξύ άλλων και του τραπεζικού συστήματος. Οι συνολικοί επενδυτικοί πόροι που κινητοποιούνται στον Πρώτο Πυλώνα αναμένεται να φθάσουν τα Ευρώ 10.395 εκατ. Ο Πυλώνας της Πράσινης Μετάβασης εξειδικεύεται σε 4 επιμέρους άξονες:

α) μετάβαση σε νέο ενεργειακό μοντέλο φιλικό στο περιβάλλον,

β) ενεργειακή αναβάθμιση του κτιριακού αποθέματος της χώρας, γ) μετάβαση σε ένα πράσινο και βιώσιμο σύστημα μεταφορών,

δ) αειφόρο χρήση των πόρων, ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή και διατήρηση της βιοποικιλότητας.

Από αυτούς τους άξονες, στους τρεις πρώτους οι οποίοι είναι άμεσα συνδεδεμένοι με την ενέργεια και τις ΑΠΕ, θα κατευθυνθεί το 71% των συνολικών κεφαλαίων του συγκεκριμένου πυλώνα (20% στον πρώτο άξονα, 42% στο δεύτερο άξονα, 9% στον τρίτο άξονα) ενώ το υπόλοιπο 29% θα κατευθυνθεί προς τον τέταρτο άξονα, ο οποίος συνδέεται με περιβαλλοντικές δράσεις .

Οι άξονες περιλαμβάνουν 34 επιμέρους δράσεις, οι οποίες αφορούν τόσο σε επενδύσεις (26 δράσεις) όσο και σε μεταρρυθμίσεις (6 δράσεις), με τις περισσότερες από τις μεταρρυθμίσεις να μην απορροφούν κεφάλαια καθώς είναι διαρθρωτικές και κατά συνέπεια μηδενικού κόστους.

Οι στόχοι και οι δράσεις του Πυλώνα της Πράσινης Μετάβασης συνδέονται άρρηκτα με τους στόχους που έχουν τεθεί στο ελληνικό Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) για το 2030, με τα κεφάλαια που απαιτούνται για την υλοποίησή του από ενωσιακές εθνικές και ιδιωτικές πηγές χρηματοδότησης συμπεριλαμβανομένων των χρηματοοικονομικών εργαλείων, να φθάνουν στα Ευρώ 43,8 δισ.

Το ΕΣΕΚ έχει θέσει τους ακόλουθους στόχους για το 2030:

• Μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά 40% τουλάχιστον σε σχέση με το 1990.
• Μερίδιο των ΑΠΕ στην κατανάλωση ενέργειας της τάξης του 35% τουλάχιστον.
• Μερίδιο των ΑΠΕ στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας της τάξης του 61%.
• Μερίδιο ενέργειας από ΑΠΕ στον τομέα των μεταφορών της τάξης του 19%.
• Προώθηση της ηλεκτροκίνησης (μερίδιο ηλεκτρικών επιβατικών οχημάτων στις νέες ταξινομήσεις της τάξης του 30% – τρέχον μερίδιο: 0,33%).
• Η τελική κατανάλωση ενέργειας να είναι χαμηλότερη το 2030 από εκείνη το 2017.
• Πλήρης κατάργηση της χρήσης του λιγνίτη για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας έως το 2028.
• Συνδεσιμότητα ηλεκτρικής ενέργειας κατά 21% (δίκτυα για νησιά και απομακρυσμένες περιοχές).
• Βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης στην κατανάλωση ενέργειας κατά 38%, με έμφαση στα κτίρια και τις μεταφορές.
• Ενίσχυση ενεργειακής ασφάλειας ώστε να κατοχυρωθεί η ασφάλεια του εφοδιασμού – π.χ. εξάλειψη ενεργειακής απομόνωσης νησιών μέσω της διασύνδεσής τους με την ηπειρωτική χώρα, δημιουργία αυτόνομων, καινοτόμων και υβριδικών συστημάτων παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ, συνδυασμένη παραγωγή ενέργειας από 2 ή περισσότερες ΑΠΕ- και η περαιτέρω ανάπτυξη της εγχώριας παραγωγής, με στόχο ο δείκτης ενεργειακής εξάρτησης να φθάσει στο 70% (από 78%).
• Νέο μοντέλο λειτουργίας της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
• Ανάπτυξη στρατηγικών έργων για την αποθήκευση ενέργειας.
• Ψηφιοποίηση και ανάπτυξη έξυπνων δικτύων ενέργειας.
• Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, καθώς και της έρευνας και της καινοτομίας για την ανάπτυξη τεχνολογιών που αφορούν στην ενεργειακή απόδοση των κτιρίων, τις τεχνολογίες ΑΠΕ, τα ενεργειακά δίκτυα, την ψηφιοποίηση και την ανάπτυξη έξυπνων δικτύων.
• Μείωση της ενεργειακής φτώχειας (2019: 16,7% του πληθυσμού, 2014: 32,9% του πληθυσμού).

Επομένως, σύμφωνα με την ανάλυση της Alpha Bank, ο Πυλώνας της Πράσινης Μετάβασης του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αντανακλά τους στόχους του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα και ενσωματώνει τις συστάσεις που συμπεριλήφθηκαν στην αξιολόγηση του ΕΣΕΚ από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Οκτώβριο του 2020 σχετικά με τη χρήση των κεφαλαίων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Οι στόχοι του ΕΣΕΚ συνδέονται άμεσα με τους στόχους που έχουν τεθεί από τους άξονες της Πράσινης Μετάβασης.

Στον πρώτο άξονα δίνεται έμφαση στην ενίσχυση της ηλεκτρικής συνδεσιμότητας με τα νησιά πέραν του περιορισμένου 9,3% στο οποίο βρίσκεται προς το παρόν, και στην επέκταση της διασύνδεσης των Κυκλάδων, με στόχο την περαιτέρω ανάπτυξη των ΑΠΕ.

Στους στόχους αυτού του άξονα άλλωστε είναι η πλήρης κατάργηση του λιγνίτη στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας έως το 2028 και η σταδιακή κατάργηση της χρήσης ορυκτών καυσίμων.

Στον δεύτερο άξονα περιλαμβάνεται το πρόγραμμα «Εξοικονομώ», το οποίο θα συμβάλει στην επίτευξη έως και του 15% του σχετικού στόχου του ΕΣΕΚ για την ενεργειακή αναβάθμιση των κατοικιών.

Στον τρίτο άξονα προωθείται η εγκατάσταση σημείων φόρτισης, προαπαιτούμενο για την επίτευξη των στόχων του ΕΣΕΚ για την ηλεκτροκίνηση, η οποία θα συμβάλει σημαντικά στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και στη διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό μίγμα.

Τέλος, ο τέταρτος άξονας συνδέεται με την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, τη μετάβαση σε μια κυκλική οικονομία, καθώς και την πρόληψη και τον έλεγχο της ρύπανσης.

Στην κατεύθυνση της αύξησης της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ και της κατασκευής υβριδικών σταθμών παραγωγής ενέργειας, καθώς και της διασυνδεσιμότητας της ηλεκτρικής ενέργειας, έχει ήδη πραγματοποιηθεί μια σειρά επενδύσεων στη χώρα.

Το πρόγραμμα «πρασινίσματος» των μη διασυνδεδεμένων νησιών έχει δρομολογηθεί από το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας, σε συνεργασία με άλλα υπουργεία, φορείς και ιδιωτικές εταιρείες και περιλαμβάνει την απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα μέσω της εγκατάστασης υβριδικού συστήματος παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ (μονάδες ηλιακής και αιολικής ενέργειας σε συνδυασμό με μπαταρίες για την αποθήκευση αποθέματος) και την ηλεκτροκίνηση όλων των οχημάτων.

Στο πλαίσιο αυτού του προγράμματος, η Αστυπάλαια έγινε πρόσφατα το πρώτο ενεργειακά «έξυπνο και πράσινο» νησί της Μεσογείου, ενώ θα ακολουθήσει η Χάλκη, με τη σχετική συμφωνία να αναμένεται να υπογραφεί εντός του Ιουνίου.

Παράλληλα, πρόσφατα ολοκληρώθηκε η ηλεκτρική διασύνδεση της Κρήτης με την Πελοπόννησο η οποία αποτελεί τη μεγαλύτερη σε μήκος διασύνδεση του είδους της (174 χλμ.).

Όταν ολοκληρωθεί το 2023, θα καλύπτει το 1/3 της ζήτησης για ηλεκτρική ενέργεια στην Κρήτη, επιτρέποντας τον τερματισμό λειτουργίας όλων των ρυπογόνων μονάδων παραγωγής της.

Επίσης, η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας πρόσφατα αδειοδότησε τη ΔΕΗ και άλλες 5 εταιρείες παραγωγής ενέργειας για την κατασκευή 16 μονάδων αποθήκευσης ενέργειας σε διάφορες περιοχές της ηπειρωτικής Ελλάδας.

Άλλες επενδύσεις που έχουν ήδη υλοποιηθεί αφορούν στην κατασκευή υβριδικού σταθμού παραγωγής ενέργειας στην Ικαρία από τη ΔΕΗ και στην Κάρπαθο από τη γερμανική εταιρεία Accusol.