Η Τουρκία νικά κατά κράτος τον υπόλοιπο κόσμο σε ετήσια παγκόσμια κατάταξη του πλούτου κι αυτό είναι ένα αποτέλεσμα που μπορεί να εκπλήσσει, δεδομένων των υψηλών επιπέδων πληθωρισμού της χώρας.
«Η Τουρκία ξεχωρίζει με μια εκπληκτική αύξηση πάνω από 157% στον πλούτο ανά ενήλικα μεταξύ 2022 και 2023, αφήνοντας όλα τα άλλα έθνη πολύ πίσω», έγραψε η ελβετική τράπεζα UBS στην Παγκόσμια Έκθεση Πλούτου 2024, χρησιμοποιώντας την τοπική ορθογραφία του ονόματος της χώρας (Türkiye).
Οι επόμενες χώρες με τη μεγαλύτερη μέση αύξηση του πλούτου ανά ενήλικα ήταν η Ρωσία και το Κατάρ με σχεδόν 20% και η Νότια Αφρική με λίγο πάνω από 16%. Στις ΗΠΑ, ο μέσος πλούτος ανά ενήλικα αυξήθηκε κατά σχεδόν 2,5%.
Ο πληθωρισμός στην Τουρκία ανέρχεται σε σχεδόν 72%, για τα 85 εκατομμύρια κατοίκους της χώρας, πολλοί από τους οποίους έχουν δει δραματική μείωση της αγοραστικής τους δύναμης τα τελευταία χρόνια. Τα τελευταία πέντε χρόνια, η τουρκική λίρα έχει χάσει σχεδόν το 83% της αξίας της έναντι του δολαρίου, και το νόμισμα διαπραγματεύεται στις 33 λίρες ανά δολάριο σήμερα Τετάρτη.
Αλλά για τους Τούρκους που έχουν περιουσιακά στοιχεία όπως σπίτια, ο πλούτος έχει αυξηθεί, καθώς ο πληθωρισμός ανεβάζει το κόστος αυτών των περιουσιακών στοιχείων.
Η έκθεση της UBS ορίζει την καθαρή αξία ή τον «πλούτο» ως «την αξία των χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων συν τα πραγματικά περιουσιακά στοιχεία (κυρίως κατοικίες) που κατέχουν τα νοικοκυριά, μείον τα χρέη τους». Σε μια κλήση με δημοσιογράφους, ορισμένοι από τους συντάκτες της έκθεσης ανέπτυξαν τη σχέση μεταξύ πληθωρισμού και αύξησης του πλούτου στην Τουρκία.
«Κατά κάποιο τρόπο, ο υψηλός ρυθμός του πληθωρισμού βοηθά επίσης να εξηγηθεί γιατί ο πλούτος έχει αυξηθεί πολύ πολύ περισσότερο σε όρους τοπικού νομίσματος, τουλάχιστον [περισσότερο] από ό,τι σε άλλες χώρες, επειδή αξίζει να έχουμε κατά νου ότι ο πλούτος μετράται σε ονομαστικούς όρους», δήλωσε στο CNBC ο Σάμιουελ Ανταμς, οικονομολόγος της UBS Global Wealth Management.
«Εάν ο πληθωρισμός είναι πολύ υψηλός, αυτό που τείνει να συμβεί είναι ότι εάν έχετε ένα πραγματικό περιουσιακό στοιχείο όπως η κατοικία, οι τιμές των κατοικιών τείνουν να αυξάνονται σύμφωνα με τον πληθωρισμό, αν όχι ακόμη πιο γρήγορα», είπε. «Έτσι, οι άνθρωποι που έχουν ιδιόκτητες κατοικίες ή που έχουν μετοχές, οι οποίες επίσης τείνουν να αποδίδουν αρκετά καλά σε αυτά τα περιβάλλοντα, τείνουν να βλέπουν τον πλούτο τους να συσσωρεύεται λίγο πιο γρήγορα.
«Φυσικά, αυτό δεν σημαίνει ότι όλοι επωφελούνται στον ίδιο βαθμό», πρόσθεσε ο Ανταμς. «Αν δεν ‘εχετε αυτά τα περιουσιακά στοιχεία, αν οι αυξήσεις των μισθών σας δεν συμβαδίζουν με τον πληθωρισμό, τότε, φυσικά, θα επηρεαστεί αρκετά αρνητικά».
Η έκθεση σημείωσε επίσης το «νομισματικό αποτέλεσμα», το οποίο είναι αυτό που μεταβάλλει περισσότερο την αύξηση του πλούτου – τα στοιχεία αύξησης του πλούτου σε τοπικό νόμισμα είναι συχνά σημαντικά διαφορετικά από εκείνα σε όρους δολαρίου.
«Η ήδη εξαιρετική ανάπτυξη της Τουρκίας που ξεπερνά το 63% σε δολάρια ΗΠΑ … υπερδιπλασιάζεται σε σχεδόν 158% σε τουρκικές λίρες», αναφέρεται. Άλλα παραδείγματα στην έκθεση περιλαμβάνουν την Ιαπωνία, η οποία σε όρους δολαρίου είδε λιγότερο από 2% μέση αύξηση του πλούτου ανά ενήλικα σε όρους δολαρίου ΗΠΑ μεταξύ 2022-23, αλλά σε τοπικό νόμισμα η αύξηση αυτή ήταν 9%.
Αξιολογώντας τη μέση αύξηση του πλούτου των χωρών μεταξύ των ετών 2008 και 2023, «η πιο δραματική εξέλιξη έλαβε χώρα στην Τουρκία», έγραψε η UBS, «όπου ο μέσος πλούτος ανά ενήλικα σε αυτή την περίοδο εκτοξεύτηκε κατά 1708% σε τοπικό νόμισμα».
Ο επικεφαλής οικονομολόγος της UBS Global Wealth Management, Πολ Ντόνοβαν, επεσήμανε ότι το να είσαι πλούσιος σε περιουσιακά στοιχεία δεν σημαίνει απαραίτητα ότι είσαι πλούσιος σε μετρητά – στην Τουρκία, αυτό θα μπορούσε στην πραγματικότητα να είναι το αντίθετο.
«Όσον αφορά το βιοτικό επίπεδο και όχι τον πλούτο, είναι επίσης σημαντικό να θυμόμαστε ότι αν έχετε ένα σπίτι, η αξία του σπιτιού σας έχει αυξηθεί, αλλά ο πραγματικός σας μισθός μπορεί να είναι αρνητικός την ίδια στιγμή. Έτσι, μπορεί να είστε … πλούσιος σε περιουσιακά στοιχεία και φτωχός σε μετρητά», δήλωσε ο Ντόνοβαν την περασμένη εβδομάδα.
«Αυτό είναι σίγουρα μια πιθανότητα, όπου πολλές από τις πιέσεις που έχουν προκύψει στην τουρκική οικονομία τα τελευταία χρόνια έχουν προέλθει λόγω του αρνητικού πραγματικού εισοδήματος«, πρόσθεσε, “όχι κατ ανάγκη από αυτό που συμβαίνει στα περιουσιακά στοιχεία».
