Προς βίαια ωρίμαση παρά το όποιο κόστος προκύψει για πολιτικούς και οικονομικούς παράγοντες αλλά και το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας οδηγείται η χώρα.
Όσα με καταιγιστικό ρυθμό καταγράφηκαν κατά τους τελευταίους μήνες σε όλα τα επίπεδα δείχνουν πως πλέον γίνεται συνείδηση το γεγονός ότι «δεν πάει άλλο» με την μέχρι πρότινος επικρατούσα κατάσταση.
Έστω και σε πρωτόλεια μορφή κάτι φαίνεται να αλλάζει σε όλα τα επίπεδα και ο μέσος πολίτης αρχίζει να συνειδητοποιεί ότι δεν πρέπει να βασίζεται σε επαναλαμβανόμενες διαβεβαιώσεις και μηδέποτε εμφανισθείσες εγγυήσεις, αλλά σε ουσιαστική και σε βάθος προσαρμογή στις νέες συνθήκες.
Αυτό αποκαλύπτουν οι πρόσφατες δημοσκοπήσεις, που αν και δεν κομίζουν νέα στοιχεία επιβεβαιώνουν την εκτίμηση ότι η χώρα βρίσκεται σε μεταβατικό στάδιο, από το οποίο μπορούν να προκύψουν τα καλύτερα και τα χειρότερα να μείνουν πίσω κλείνοντας οριστικά τους λογαριασμούς με το πολλαπλώς επιβαρυμένο παρελθόν.
Πρόωρη γήρανση;
Σε λιγότερες από εκατό μέρες μετά τις εκλογές της 25ης Ιουνίου η κυβέρνηση αρχίζει να μετρά τα πρώτα -σοβαρά- τραύματα από τις μέχρι σήμερα επιδόσεις της, έστω και αν αυτό δεν αντανακλάται στα ποσοστά των κομμάτων της αντιπολίτευσης, και αν εξαιρεθούν κάποιες επιμέρους οριακές ανοδικές τάσεις του ΚΚΕ και της Ελληνικής Λύσης η εικόνα παραμένει σχεδόν αναλλοίωτη.
Είναι έτσι; Όχι, αποφαίνεται η πλειοψηφία των ειδικών των εταιριών του κλάδου.
Όσα αποκαλύπτουν οι πρώτες μετά τις εκλογές δημοσκοπήσεις ένα πράγμα δείχνουν: Η χώρα εισήλθε σε μια μεταβατική φάση η διάρκεια της οποίας εξαρτάται από πολλούς και διαφορετικούς εξωτερικούς παράγοντες.
Επομένως, δεν πρέπει να αποπροσανατολίζει η εκλογικών επιδόσεων χαοτική διαφορά μεταξύ της Ν.Δ. και του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά αντίθετα πρέπει να προβληματίζει η μετακίνηση μεγάλου ποσοστού ψηφοφόρων (σε ορισμένα γκάλοπ αγγίζουν το 20%) στην κατηγορία των αναποφάσιστων.
Ωστόσο, τα επιμέρους στοιχεία επιβαρύνουν σημαντικά την εικόνα της κυβέρνησης.
Οι πολίτες βγάζουν κόκκινη κάρτα στην κυβέρνηση για μια σειρά θέματα, όπως η ακρίβεια, η εγκληματικότητα, η αντιμετώπιση του πληθωρισμού και η διαχείριση των φυσικών καταστροφών, με την απαισιοδοξία για το μέλλον να φθάνει σχεδόν στο 65%.
Υπό «νέα διεύθυνση»;
Από την άλλη πλευρά, οι πρώτες αντιδράσεις για την εκλογή του Στέφανου Κασσελάκη στον ΣΥΡΙΖΑ διακρίνονται από άκρα επιφυλακτικότητα.
Σε αυτό συντείνουν η προϊστορία του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης αλλά και το γεγονός ότι ο νέος πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ ήταν πλήρως άγνωστος μέχρι τα τέλη Αυγούστου οπότε κατέθεσε την υποψηφιότητά του.
Είναι φανερό ότι υπάρχει ενδιαφέρον για τις θέσεις του, έστω και αν αυτές είναι σχετικά ανεπεξέργαστες ή χάνονται μέσα στις lifestyle πρώτες εμφανίσεις του.
Πάντως, ο Στέφανος Κασσελάκης φαίνεται να έχει κάνει ήδη το πρώτο ουσιαστικό βήμα για το κόμμα του: Μετά από πολλά χρόνια ο ΣΥΡΙΖΑ ακούγεται και πάλι από τον μέσο ψηφοφόρο.
Πού θα καταλήξει αυτό δεν εξαρτάται μόνο από τον ίδιο και τις θέσεις που αργά ή γρήγορα θα καταθέσει στον δημόσιο διάλογο, από το περιρρέον πολιτικό κλίμα, αλλά και από τις πολλές τάσεις στο εσωτερικό του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Λάθη επί λαθών
Υπό αυτή την οπτική η κυβέρνηση δεν μπορεί να νιώθει άνετα, ούτε να αισθάνεται κυρίαρχη.
Το πολυπρόσωπο κυβερνητικό σχήμα που παρουσιάστηκε ως κάτι νέο και ικανό να οδηγήσει τη χώρα στην νέα τετραετία μοιάζει να κουράστηκε και να απορρυθμίστηκε από τις πρώτες κιόλας μέρες λειτουργίας του, και αυτό δεν το θεραπεύει η άφθονη «χρυσόσκονη» που εκπέμπεται από το Μέγαρο Μαξίμου.
Οι αρρυθμίες είναι πολλές και καθημερινά πολλαπλασιάζονται.
Μόλις την τελευταία εβδομάδα το πρωθυπουργικό γραφείο αναγκάστηκε να ανακαλέσει στην τάξη δύο φερέλπιδες υπουργούς για εξαγγελίες τους οι οποίες ως φαίνεται είτε δεν είχαν την έγκριση του πρωθυπουργού είτε «μετρήθηκαν» και διαπιστώθηκε ότι κάνουν ζημιά στην κυβέρνηση.
Η εξαγγελία του υπουργού Μετανάστευσης Δημήτρη Καιρίδη περί αξιοποίησης ως εργατικών χεριών 300.000 παράτυπων μεταναστών με «αντάλλαγμα» την νομιμοποίησή τους, και η απόσυρση των ανακοινώσεων του αρμόδιου για θέματα φορολογίας, Χάρη Θεοχάρη, που απεφάνθη πως «η συνολική φορολογική επιβάρυνση των ατομικών επιχειρήσεων πρέπει να ανέβει», μπορούν να εκληφθούν ως πρώτα σημεία μιας πρόωρης φθοράς.
Θα κρατήσουν οι 1200 μονάδες;
Ακολουθώντας την παράδοση, ο Σεπτέμβριος δεν ήταν καλός μήνας για τις αγορές. Πέραν όμως των εξωγενών παραγόντων το ελληνικό χρηματιστήριο επηρεάστηκε από το εγχώριο πολιτικό και οικονομικό πλαίσιο.
Είναι δεδομένο ότι οι καταστροφικές πυρκαγιές του καλοκαιρού και οι μεγάλες πλημμύρες που ακολούθησαν αφήνουν βαρύ το αποτύπωμά τους στη χώρα και πλήττουν άμεσα την καθημερινότητα των πολιτών, διότι πέραν του τεράστιου οικονομικού κόστους αποκαλύπτουν τη γύμνια του ελληνικού κρατικού μηχανισμού, ο οποίος δείχνει εξαιρετικά ανεπαρκής να προστατεύσει το βιός των Ελλήνων και περιορίζει το όποιο αίσθημα ασφάλειας υπήρχε ως τώρα.
Με βάση αυτά τα δεδομένα είναι πολύ δύσκολο να εκτιμηθεί τι πρόκειται να συμβεί στο μέλλον στο ελληνικό χρηματιστήριο.
Οι 1.200 μονάδες μπορούν να θεωρηθούν καλό επίπεδο για τις τρέχουσες συνθήκες, αλλά τυχόν επιδείνωση της κατάστασης ίσως να επηρεάσει την πορεία των δεικτών σε αρνητική τροχιά, αφού προς το παρόν τουλάχιστον έχουν εξαντληθεί οι καλές ειδήσεις.
Παράλληλα, η αγορά και μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του IPO της Optima Bank δεν φαίνεται να έχει τις δυνάμεις να τροφοδοτήσει ανοδικές τάσεις για το επόμενο τρίμηνο, παρότι αυτές μπορούν να προκύψουν εξωγενώς λόγω ανοδικών τάσεων από τις αγορές διεθνώς.
Ζοφερές προβλέψεις
Προς το παρόν αυτό δεν διακρίνεται, αν και την Πέμπτη η Wall Street κατάφερε να ανακτήσει ένα μέρος από το χαμένο έδαφος του Σεπτεμβρίου, ο οποίος αναμένεται να κλείσει με απώλειες για τους δείκτες σε επίπεδο μήνα, αλλά και γ’ τριμήνου.
Το επενδυτικό κλίμα στη Wall Street εξακολουθεί να επιβαρύνεται από την προοπτική διατήρησης των επιτοκίων σε υψηλά επίπεδα (5,25% – 5,5%) για μεγάλο χρονικό διάστημα, ωστόσο ενισχύθηκε από τη μικρή υποχώρηση των ομολογιακών αποδόσεων.
Η προσοχή των επενδυτών είναι στραμμένη στην Γουάσινγκτον, και στις ελπίδες ότι το αργότερο έως την 1η Οκτωβρίου θα επιτευχθεί συμφωνία για το ύψος των κρατικών δαπανών, προκειμένου να αποτραπεί το προσωρινό «κλείσιμο» της κυβέρνησης.
Υπενθυμίζεται ότι στην περίπτωση που δεν υπάρξει «λευκός καπνός», η λειτουργία του Δημοσίου θα ανασταλεί εν μέρει, λόγω των αυτόματων περικοπών στα έξοδά του.
Μια ακόμη ψηφίδα στον προβληματισμό για τις αγορές πρόσφερε η τελευταία προειδοποίηση προς τον χρηματοπιστωτικό κλάδο στις ΗΠΑ από τους Moody’s.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τους αναλυτές του οργανισμού τόσο οι τράπεζες όσο και τα private credit funds έχουν επιδοθεί σε έναν πρωτόγνωρο αγώνα πιστωτικής επέκτασης, χρηματοδοτώντας ριψοκίνδυνες εξαγορές και εκτοξεύοντας τη μόχλευση στα ύψη, γεγονός το οποίο αυξάνει τον συστημικό κίνδυνο σε ολόκληρο το χρηματοπιστωτικό σύστημα των ΗΠΑ.
Ως γνωστόν, όταν η αμερικανική οικονομία βήχει, ο κόσμος παθαίνει πνευμονία…
