Το 2026 θα είναι κατά πιθανότητα η χρονιά κατά την οποία οι χώρες της Ευρωζώνης θα υποδεχθούν το ψηφιακό ευρώ καθώς τότε, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, θα έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία διερεύνησης των λεπτομερειών εφαρμογής του ψηφιακού νομίσματος, μετά την ανάλυση των αποτελεσμάτων δημόσιας διαβούλευσης που δόθηκε πρόσφατα στη δημοσιότητα.

Γράφει ο Γεράσιμος Ζωτός

Σύμφωνα με την ΕΚΤ, το ψηφιακό ευρώ δεν θα έχει καμία σχέση με τα γνωστά κρυπτονομίσματα, όπως το Bitcoin. Αντίθετα, θα είναι όπως το «παραδοσιακό», γνωστό σε όλους μας ευρώ, αλλά σε ηλεκτρονική μορφή.

Η συγκεκριμένη μορφή θα εκδίδεται από το Ευρωσύστημα –που αποτελείται από την ΕΚΤ και τις εθνικές κεντρικές τράπεζες, όπως την Τράπεζα της Ελλάδος– και θα διατίθεται σε όλους τους πολίτες και τις επιχειρήσεις.

Σε αντίθεση με τα κρυπτονομίσματα, που οι τιμές τους είναι ασταθείς, δεν υπάρχει θεσμικό όργανο που να τις στηρίζει και χαρακτηρίζονται ως μια «δραστηριότητα κερδοσκοπικού χαρακτήρα», το ψηφιακό ευρώ θα υποστηρίζεται και θα ρυθμίζεται του την ΕΚΤ.

Οι  λόγοι, για τους οποίους εξετάζεται η έκδοση ενός ψηφιακού νομίσματος που θα ρυθμίζεται από την κεντρική τράπεζα, στην προκειμένη περίπτωση την ΕΚΤ, αφορούν, κυρίως, στη στήριξη του ψηφιακού μετασχηματισμού της οικονομίας και της στρατηγικής ανεξαρτησίας της Ε.Ε.

Σε πρώτη φάση, σύμφωνα με τις μελέτες που έχει κάνει η ΕΚΤ, θα  πρέπει να αποφευχθεί η υπερβολική χρήση του ψηφιακού ευρώ ως μια μορφή  επενδύσεων αλλά και ο σχετικός κίνδυνος αιφνίδιας μεγάλης μεταστροφής από τις τραπεζικές καταθέσεις στο ψηφιακό ευρώ.

Αυτό σημαίνει στην πράξη ότι όσοι διατηρούν καταθέσεις μπορεί να δουν περισσότερα οφέλη στην κατοχή ψηφιακών ευρώ από την κατάθεση των χρημάτων τους σε τράπεζες. Η μείωση των εσόδων, όμως, από τις καταθέσεις θα μπορούσε να οδηγήσει τις τράπεζες να αυξήσουν τις χρεώσεις αλλού, όπως στα δάνεια.

Πως θα το χρησιμοποιούμε

Ο τρόπος λειτουργίας του ψηφιακού ευρώ ενδέχεται να μην διαφέρει με αυτό που συμβαίνει σήμερα, όπου μπορεί κανείς να ανοίξει την online εφαρμογή ή «πλατφόρμα» της τράπεζάς του και να έχει άμεση πρόσβαση στον λογαριασμό του.

Μια παρόμοια εφαρμογή θα μπορούσε να διατίθεται από τους διάφορους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς, μέσω της οποίας ο χρήστης θα βλέπει τα ψηφιακά ευρώ που έχει στο «πορτοφόλι» του. Εκείνο που θα μπορούσε να διαφέρει είναι η υποδομή «πίσω» από τη δεύτερη περίπτωση και ο τρόπος λειτουργίας.

Όταν πραγματοποιείται σήμερα μια ηλεκτρονική μεταφορά χρημάτων, η τράπεζα του αποστολέα μεταδίδει ένα μήνυμα σε έναν διαμεσολαβητή, ζητώντας του να μεταφέρει τα χρήματα στον λογαριασμό του παραλήπτη.

Η λειτουργία εκκαθάρισης πρέπει να επαληθεύσει τα στοιχεία και στη συνέχεια να κανονίσει την χρέωση του λογαριασμού του αποστολέα στην ΕΚΤ και την πίστωση του λογαριασμού του παραλήπτη. Οι συγκεκριμένες ενέργειες ενδέχεται να διαρκέσουν ακόμη και δύο ημέρες, έως ότου τα χρήματα φτάσουν στον λογαριασμό του παραλήπτη.

Το ψηφιακό ευρώ θα μπορούσε θεωρητικά να βελτιώσει την παραπάνω διαδικασία, με χαμηλότερο κόστος. Η ΕΚΤ θα μπορούσε ακόμη και να θέτει κανόνες για τη λειτουργία ενός κατανεμημένου καθολικού, σε ένα αποκεντρωμένο σύστημα, παρόμοιο με το κατανεμημένο καθολικό για το Bitcoin, το οποίο καταγράφει κάθε συναλλαγή κάνοντας χρήση της τεχνολογίας blockchain. Σε κάθε περίπτωση, «η υποδομή θα πρέπει να ελέγχεται από την κεντρική τράπεζα».

Το ψηφιακό ευρώ δεν θα καταργήσει το «παραδοσιακό» ευρώ. Σε πρώτη φάση θα λειτουργεί συμπληρωματικά με τα μετρητά. Μάλιστα οι δύο αυτές μορφές του ευρώ θα εξασφάλιζαν πρόσβαση σε απλούς, ανέξοδους τρόπους πληρωμής. Μπορεί, επίσης, να σχεδιασθεί, έτσι ώστε να λειτουργεί μαζί με ιδιωτικές λύσεις πληρωμής, διευκολύνοντας την παροχή πανευρωπαϊκών λύσεων και πρόσθετων υπηρεσιών στους καταναλωτές.

«Η προστασία της ιδιωτικής ζωής θα είναι επίσης βασική προτεραιότητα, ούτως ώστε το ψηφιακό ευρώ να μπορεί να συμβάλει στη διατήρηση της εμπιστοσύνης στις πληρωμές στην ψηφιακή εποχή» όπως είχε αναφέρει και ο Fabio Panetta, μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΕΚΤ σε  πρόσφατη μελέτη του.

Παράλληλα και ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας σε πρόσφατη τοποθέτησή του για το ψηφιακό ευρώ στο τελευταίο, άτυπο Eurogroup/Ecofin είχε αναφέρει ότι «η ενδεχόμενη κυκλοφορία ψηφιακού ευρώ μπορεί να αποφέρει οφέλη, αλλά ενέχει και προκλήσεις.

Γιαυτό, η θέση της χώρας μας είναι ότι απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή στον σχεδιασμό του εγχειρήματος και ότι πιθανή ψηφιοποίηση του ευρώ θα πρέπει να συμβαδίζει με τη νομισματική πολιτική και τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα της Ε.Ε. και να διατηρεί την αξιοπιστία του ενιαίου νομίσματος».

Τι δείχνει η δημόσια διαβούλευση

Η δημόσια διαβούλευση για το ψηφιακό ευρώ ξεκίνησε στις 12 Οκτωβρίου 2020 και ολοκληρώθηκε στις 12 Ιανουαρίου 2021 και έλαβε περισσότερες από 8.200 απαντήσεις. Ο αριθμός αυτός  αποτελεί και συμμετοχή ρεκόρ για δημόσια διαβούλευση της ΕΚΤ.

Η μεγάλη πλειονότητα των ερωτηθέντων ήταν ιδιώτες (94%). Οι υπόλοιποι συμμετέχοντες ήταν επαγγελματίες, όπως τράπεζες, πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών, έμποροι και εταιρίες τεχνολογίας. Οι περισσότερες απαντήσεις προήλθαν από τη Γερμανία (47%), την Ιταλία (15%) και τη Γαλλία (11%).

Οι απαντήσεις δεν είναι απαραίτητα αντιπροσωπευτικές των απόψεων του πληθυσμού της Ε.Ε., καθώς η διαβούλευση ήταν ανοιχτή σε όλους και οι ερωτηθέντες συμμετείχαν με δική τους πρωτοβουλία. Ωστόσο, παρέχουν σημαντική συμβολή στην αναλυτική και πειραματική εργασία της ΕΚΤ και στην επικείμενη απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου σχετικά με το εάν θα ξεκινήσει μια επίσημη φάση έρευνας εν όψει της πιθανής έκδοσης ενός ψηφιακού ευρώ.

Σύμφωνα με τα στοιχεία, που προκύπτουν από τη διαβούλευση, πρωτεύοντα χαρακτηριστικά στη δημιουργία του ψηφιακού ευρώ πρέπει να είναι η προστασία της ιδιωτικής ζωής, η ασφάλεια των συναλλαγών, η ικανότητα πληρωμής σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ χωρίς επιπλέον κόστος και η δυνατότητα χρήσης εκτός σύνδεσης. 

Το απόρρητο των συναλλαγών  προέχει ως το πιο σημαντικό χαρακτηριστικό ενός ψηφιακού ευρώ τόσο για το κοινό όσο και για τους επαγγελματίες, ειδικά για τους εμπόρους και άλλες εταιρίες σύμφωνα με την ανάλυση των δεδομένων της έρευνας. Και οι δύο ομάδες τονίζουν την ανάγκη δημιουργίας ασφαλιστικών δικλείδων για την αποφυγή παράνομων δραστηριοτήτων, με λιγότερες από μία στις δέκα απαντήσεις από τους ερωτηθέντες του κοινού να δείχνουν υποστήριξη για πλήρη ανωνυμία.

Πάνω από τα δύο τρίτα των ερωτηθέντων αναγνωρίζουν επίσης τη σημασία των διαμεσολαβητών που παρέχουν καινοτόμες υπηρεσίες που επιτρέπουν την πρόσβαση σε ένα ψηφιακό ευρώ και υποδεικνύουν ότι αυτό θα πρέπει να ενσωματωθεί στα υπάρχοντα τραπεζικά και συστήματα πληρωμών, ενώ θα ήθελαν πρόσθετες υπηρεσίες που παρέχονται πέρα ​​απο τις βασικές ψηφιακές πληρωμές σε ευρώ.

Περίπου το ένα τέταρτο των ερωτηθέντων πιστεύουν ότι ένα ψηφιακό ευρώ πρέπει να κάνει τις διασυνοριακές πληρωμές γρηγορότερες και φθηνότερες, ενώ θέλουν το ψηφιακό ευρώ να μπορεί να χρησιμοποιηθεί εκτός της ζώνης του ευρώ, αν και με όρια.

Κατά την δημόσια διαβούλευση η ΕΚΤ έλαβε επίσης πολλές τεχνικές προτάσεις από τους ερωτηθέντες. Το ένα τέταρτο των ερωτηθέντων θα προτιμούσαν οι λύσεις τελικού χρήστη που περιλαμβάνουν έξυπνες κάρτες ή ένα ασφαλές στοιχείο σε smartphone να διευκολύνονται οι λειτουργίες που μοιάζουν με μετρητά.

Παράλληλα σχεδόν οι μισοί των ερωτηθέντων ανέφεραν την ανάγκη διατήρησης ορίων, κλιμακωτών αποδοχών ή συνδυασμού των δύο, για τη διαχείριση του ποσού του ψηφιακού ευρώ που κυκλοφορεί.

Δείτε όλες τις  τελευταίες Ειδήσεις από την  Ελλάδα  και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο  Radar.gr.