Τι θα περιλαμβάνει το 12ετές εξοπλιστικό πρόγραμμα της Ελλάδας

Έστω και με «καθυστέρηση» περίπου ενός μήνα ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στη Βουλή και ο Νίκος Δένδιας στην αρμόδια επιτροπή αναμένεται την ερχόμενη Τετάρτη, να παρουσιάσουν το πολυαναμενόμενο εξοπλιστικό πρόγραμμα που θα ενισχύσει τις Ένοπλες Δυνάμεις και θα θωρακίσει τη χώρα για την επόμενη τουλάχιστον 12ετία εν μέσω μάλιστα καταιγιστικών γεωπολιτικών εξελίξεων.

Παρά το γεγονός των αλλεπάλληλων αναβολών η αλήθεια είναι ότι όλο το προηγούμενο διάστημα διαδραματίστηκαν μεγάλες εξελίξεις τόσο σε εθνικό επίπεδο όσο και σε ευρωπαϊκό.

Πρώτα και κύρια οι ευρωπαϊκές εξελίξεις και η πρόταση της Κομισιόν με το περιβόητο ReArm Europe των 800 δισ. ευρώ (650 δισ. από προϋπολογισμούς κρατών και 150 δισ. κοινό δανεισμό) και το πιο σημαντικό η ρήτρα διαφυγής ώστε να υπάρχει δημοσιονομικός χώρος για αύξηση των αμυντικών δαπανών.

Την ίδια στιγμή σε επίπεδο Ελλάδας δύο επιχειρηματικοί παράγοντες από το χώρο της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας έστειλαν ηχηρό μήνυμα στην κυβέρνηση στο νέο εξοπλιστικό πακέτο που υπολογίζεται στα 25 με 28 δισ. ευρώ να υπάρχει ελληνική συμμετοχή και επιστροφή 30% βιομηχανικού έργου.

Τόσο ο Ευάγγελος Μυτιληναίος επικεφαλής του ομίλου Metlen (ΜΕΤΚΑ) που πρόσφατα ανακοίνωσε επέκταση των εγκαταστάσεων του Βόλου και νέα αμυντικά projects αλλά και ο Τάσος Ροζολής πρόεδρος του Συνδέσμου Ελλήνων Κατασκευαστών Αμυντικού Υλικού (ΣΕΚΠΥ) που εκπροσωπεί πάνω από 230 ελληνικές εταιρείες ζήτησαν να μην επαναληφθούν τα λάθη του παρελθόντος με τη συμμετοχή της χώρας στα τελευταία εξοπλιστικά των περίπου 15 δισ. ευρώ να μη ξεπερνά το 2 με 3%.

Η κυβερνητική απάντηση δεν άργησε να έρθει με τον υπουργό Εθνικής Άμυνας Νίκο Δένδια να αποστέλλει επιστολή στη Γενική Διεύθυνση Αμυντικών Εξοπλισμών και Επενδύσεων (ΓΔΑΕΕ), ζητώντας να προβλέπεται ποσοστό ελληνικής συμμετοχής ύψους 25% σε όλα τα εξοπλιστικά προγράμματα της χώρας.

Η προτεραιοποίηση των 852 προγραμμάτων

Ο Μακροπρόθεσμος Προγραμματισμός Αμυντικών Εξοπλισμών (ΜΠΑΕ) που εντάχθηκε στη νέα Δομή Δυνάμεων και της συνολικής μεταρρύθμισης της «Ατζέντα 2030» χρειάστηκε αρκετό χρόνο να καταληχθεί καθώς απαίτησε πρώτα να προτεραιοποιηθούν 852 αυτοτελή προγράμματα, συνολικού προϋπολογισμού 53 δισ. ευρώ.

Την ίδια στιγμή όπως έχει επισημανθεί από το ΥΠΕΘΑ που έχει ήδη να διαχειριστεί υψηλές ανειλημμένες υποχρεώσεις ύψους 12,8 δισ ευρώ, για το διάστημα 2024-2035 ενώ είναι γνωστό ότι η Ελλάδα διαθέτει σταθερά άνω του 2% του ΑΕΠ της σε αμυντικές δαπάνες.

Το σχέδιο, ασχέτως των ευρωπαϊκών αποφάσεων για τη ρήτρα διαφυγής που μπορεί να δημιουργήσει επιπλέον χώρο προβλέπει τη διάθεση 2 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση, ώστε να μπορούν να εντάσσονται στις Ε.Δ. και τα επόμενα χρόνια νέα οπλικά συστήματα και να συντηρούνται τα υφιστάμενα. Συνολικά το πρόγραμμα θα φτάσει και θα ξεπεράσει σε επίπεδο 12ετίας περίπου τα 25 δισ. ευρώ.

Στα πλαίσια αυτά ήδη έχει μπει σε λειτουργία το Ελληνικό Κέντρο Αμυντικής Καινοτομίας (ΕΛΚΑΚ) έχοντας προκηρύξει τα τέσσερα πρώτα έργα ενώ συνεχίζεται η κινητικότητα ανάμεσα σε ξένες εταιρείες και ελληνικές αναζητώντας συνεργασίες το επόμενο διάστημα.
Παράγοντες του χώρου πάντως επιμένουν να θέτουν ότι απαιτούνται σημαντικές επενδύσεις και ο χρόνος είναι κρίσιμος παράγοντας στη λήψη των αποφάσεών για να διασφαλιστεί η εθνική ασφάλεια της χώρας.

Με την ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου να βρίσκεται σε αναβρασμό, επαναλαμβάνουν ότι θα πρέπει πρέπει να εξασφαλιστεί όσο μεγαλύτερη δυνατή αυτοσυντήρηση που δεν θα βασίζεται υπερβολικά στην εξωτερική υποστήριξη. Και εδώ θα πρέπει να παίξει σημαντικό ρόλο η στήριξη και η συμμετοχή της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας. Στα πλαίσια αυτά θα πρέπει να ξεπεραστούν παρατεταμένες γραφειοκρατικές διαδικασίες και να προχωρήσουν σε δράση γρήγορα και αποφασιστικά, χωρίς περιττές καθυστερήσεις.

Οι προτεραιότητες του εξοπλιστικού πακέτου

Σύμφωνα λοιπόν με τα όσα έχουν γίνει γνωστά από την διακλαδική προτεραιοποίηση που έχει στα εξοπλιστικά έργα προκρίνονται μεταξύ άλλων:

• Πρώτο στη λίστα είναι η αντιπυραυλική και αντι-drone ασπίδα που θα καλύψει το μεγαλύτερο μέρος της ελληνικής επικράτειας. Για τον Ελληνικό Θόλο έχουν αποκτήσει το μεγαλύτερο πλεονέκτημα οι δύο ισραηλινές εταιρείες IAI και Rafael αν και το τελευταίο διάστημα έχουν εμφανιστεί και εταιρείες από Γερμανία και Γαλλία. Το συνολικό κόστος πάντως φαίνεται σύμφωνα με πληροφορίες ότι θα φτάσει και τα 3 δισ. ευρώ.

Η μεν IAI με το BARAK MX (που πρόσφατα παραδόθηκε και στη Κύπρο) αναμένεται να αποτελεί την ραχοκοκαλιά του Θόλου καλύπτοντας όλη την ηπειρωτική Ελλάδα, ενώ έχει δοθεί προσφορά από τη Rafael για το spyder All in One για να καλύψει τα νησιά του Αιγαίου.

Τις προηγούμενες ημέρες πάντως έγινε γνωστή η γερμανική σφήνα με πρόταση για το σύστημα IRIS-T, που μπορεί να προμηθευτεί η Αθήνα μέσω του ESSI (European Sky Shield Initiative), στο οποίο η Ελλάδα συμμετέχει με τρεις ελληνικές εταιρείες, (ΕΑΒ-ΕΑΣ-IDE).

Η Πολεμική Αεροπορία έχει εξετάσει ειδικά για τα νησιά τα υφιστάμενα ήδη στο οπλοστάσιο της όπλα της γερμανικής DIEHL με το γνωστό σύστημα Iris-T .

Πάντως και η IAI μέσω της Intracom Defense που κατέχει και μέσω πολλών μνημονίων συνεργασίας που έχει υπογράψει με ΕΑΒ, ΕΑΣ, MILTECH και άλλων ελληνικών εταιρειών υπόσχεται γραμμές παραγωγής στη χώρα μας.

• Ο πολυσυζητημένος εκσυγχρονισμός των τεσσάρων φρεγατών ΜΕΚΟ αν και «τσεκουρεμένος» καθώς η συμφωνία με την κοινοπραξία TKMS – THALES ακυρώθηκε και το ΠΝ θα προχωρήσει μόνο με την εγκατάσταση κυρίως νέων ηλεκτρονικών συστημάτων και τις μηχανολογικές εργασίες στο ναύσταθμο Σαλαμίνας ή σε ναυπηγείο με κόστος περίπου 300 ευρώ από το αρχικό των 600 ευρώ.
Ταυτόχρονα, αναμένεται να ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις για την απόκτηση και 4ης φρεγάτα Βelharra με την προσθήκη στρατηγικών όπλων. Να σημειωθεί ότι η πρώτη φρεγάτα αναμένεται να παραδοθεί στο τέλος του 2025 με καθυστέρηση.

Τις προηγούμενες ημέρες όμως έγινε γνωστό και το ενδιαφέρον για την απόκτηση από την Ιταλία δύο αρκετά νέων φρεγατών κλάσης BERGAMINI, οι οποίες ανακοινώθηκε ότι βγαίνουν προς πώληση μέχρι το 2030 με το κόστος να υπολογίζεται στα 600 εκατ. Ευρώ.

• Πρόγραμμα αναβάθμισης των υφιστάμενων Υποβρυχίων και συμμετοχή στο πρόγραμμα ναυπήγησης των 4 νέων υποβρυχίων για τις οποίες ήδη έχει αρχίσει η αναζήτηση.

• Πρόγραμμα αναβάθμισης των Πυραυλακάτων ΡΟΥΣΣΕΝ περίπου 350 εκατ. ευρώ.

• Συμμετοχή στο πρόγραμμα ναυπήγησης της νέας ευρωκορβέτας και των αμερικανικών φρεγατών Constellation. Προγράμματα όμως που είναι αμφίβολο αν και πότε θα ωριμάσουν.

• Ψηλά στις προτεραιότητες είναι οι προμήθεια πολλαπλών εκτοξευτών MLRS του Πυροβολικού ώστε να καλυφθούν πολλές περιοχές και κυρίως τον Έβρο. Αν και το σύστημα που προηγήθηκε να προμηθεύσει είναι το Puls της ισραηλινής ELBIT στη συνέχεια κατατέθηκε πρόταση και από την αμερικανική Lockheed Martin. Το κόστος πάντως έχει προϋπολογιστεί στα 700 με 800 εκατ. ευρώ.

• Σε όλα τα παραπάνω να προστεθεί το μεγάλο πρόγραμμα απόκτησης των game changer μαχητικών F – 35 με το κόστος να κυμαίνεται στα 3,5 με 4 δις. ευρώ. Πρόγραμμα που θα συμπληρώσει την αναβάθμιση των 83 F-16 block 52 σε Viper. Ταυτόχρονα, γίνονται συζητήσεις και για τον εκσυγχρονισμό των 38 μαχητικών F-16 Block.50 σε Viper.