Με αυστηρή διάθεση για μια σειρά από ακανθώδη ζητήματα που εξακολουθούν να «ταλαιπωρούν» το εγχώριο πιστωτικό σύστημα βρέθηκαν στην Αθήνα τις τελευταίες ώρες οι εκπρόσωποι των Θεσμών για απευθείας επαφές με τις διοικήσεις των τεσσάρων συστημικών τραπεζών.
Τα κλιμάκια από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, το ΔΝΤ και τον ESM συναντήθηκαν με τον πρόεδρο της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών κ. Γκίκα Χαρδούβελη, ενώ από πλευράς των συστημικών τραπεζών απαντήσεις κλήθηκαν να δώσουν ο διευθύνων σύμβουλος της Εθνικής Τράπεζας Παύλος Μυλωνάς, ο διευθύνων σύμβουλος της Τράπεζας Πειραιώς Χρήστος Μεγάλου, ο αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος της Alpha Bank Λάζαρος Παπαγαρυφάλλου και ο CFO της Eurobank Χάρης Κοκολογιάννης.
Στην κορυφή της ατζέντας των συναντήσεων βρέθηκαν τρία κυρίως θέματα, και συγκεκριμένα ο αυξημένος γεωπολιτικός κίνδυνος και οι παρενέργειες στα κόκκινα χαρτοφυλάκια των τραπεζών, οι δομικές αδυναμίες του συστήματος των πλειστηριασμών και η παγωμένη πιστωτική επέκταση που «πριονίζει» τα έσοδα των τραπεζών απειλώντας τους στόχους των business plans για την επόμενη τριετία.
Όπως τονίζει τραπεζική πηγή με γνώση των όσων ειπώθηκαν στις συγκεκριμένες συναντήσεις «Οι αυξανόμενοι γεωπολιτικοί κίνδυνοι και το περιβάλλον υψηλών επιτοκίων έχουν ανεβάσει το θερμόμετρο της ανησυχίας στους θεσμούς που ρίχνουν όλο τους το βάρος στην ανακοπή ενός πιθανού νέου κύματος κόκκινων δανείων. Την ίδια στιγμή», προσθέτει ο ίδιος, «τα στοιχεία των τραπεζών που δείχνουν μείωση των πλειστηριασμών κατά 20% και εκ νέου επιστροφή στα χαρτοφυλάκιά τους των μισών ακινήτων που βγαίνουν στο σφυρί επιβεβαιώνουν την ανάγκη για δραστικές παρεμβάσεις. Τέλος, ξεχωριστό κεφάλαιο, κυρίως στο επίπεδο των προοπτικών σε μεσοπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα, αποτέλεσε η πορεία των χορηγήσεων νέων δανείων από τις οποίες θα προκύψει και η ουσιαστική κερδοφορία των τραπεζών τις επόμενες οικονομικές χρήσεις» καταλήγει η ίδια πηγή.
Τα κρίσιμα ζητήματα
Σε ό,τι αφορά το σημαντικό θέμα των κόκκινων δανείων, οι Έλληνες τραπεζίτες τόνισαν ότι βρίσκονται εντός του στόχου για το 2026 που θέλει τα κόκκινα δάνεια των συστημικών τραπεζών να υποχωρούν στο 3% ή και χαμηλότερα. Παράλληλα πρόσθεσαν ότι μέχρι στιγμής δεν παρατηρείται νέο κύμα μη εξυπηρετούμενων δανείων, ενώ αρκετά δάνεια μέχρι το τέλος του 2024 θα «πρασινίσουν» και θα χαρακτηριστούν ενήμερα.
Μεταξύ α’ και β’ τριμήνου 2024 τα NPEs μειώθηκαν στις 4 μη συστημικές τράπεζες κατά 700 εκατ., και από 5,7 δισ. ανέρχονται πλέον σε 5,1 δισ. (3,6%). Oι φόβοι ωστόσο λόγω αλλαγής συνθηκών στους κινδύνους δημιουργούν μια αυξημένη επαγρύπνηση.
Συνολικά τα εγχώρια τραπεζικά ιδρύματα ακολουθούν συντηρητική πολιτική στο ζήτημα εξυγίανσης του ισολογισμού τους καθώς έχουν προχωρήσει στον σχηματισμό υψηλών προβλέψεων και έχουν αξιοποιήσει στο μέγιστο βαθμό το εργαλείο των τιτλοποιήσεων.
Ιδιαίτερη αναφορά έγινε από τους τραπεζίτες και στις προοπτικές της εγχώριας αγοράς ακινήτων με τις τιμές τόσο των οικιστικών όσο και των εμπορικών ακινήτων να καταγράφουν τάση σημαντικής ενίσχυσης.
Βελτιώσεις παρατηρούνται σε ό,τι αφορά την κουλτούρα πληρωμών, ενώ προς την κατεύθυνση αυτή βοήθησαν τα προγράμματα παγώματος ή και επιδότησης του επιτοκίου σε συνεργασία με το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης.
Ειδικά για το πρόγραμμα ΓΕΦΥΡΑ ΙΙΙ καταβλήθηκαν περίπου 2,5 εκατ. που καλύφθηκαν από τις 4 συστημικές τράπεζες.
Εν τω μεταξύ μέχρι τον Μάιο του 2025 συνεχίζεται το διετές πάγωμα των επιτοκίων για τους ενήμερους δανειολήπτες, το οποίο αφορά σε 442 χιλ. δανειακές συμβάσεις, συνολικού ποσού 19 δισ. ευρώ.
Οι Θεσμοί από την πλευρά τους επεσήμαναν την μεγάλη δυσκολία που αντιμετωπίζουν τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις για την πρόσβασή τους στον τραπεζικό δανεισμό, παραδεχόμενοι ωστόσο ότι το περιβάλλον υψηλών επιτοκίων λειτουργεί αποτρεπτικά για τους υποψήφιους δανειολήπτες.
Κατά την συζήτηση του ζητήματος των κόκκινων δανείων οι Έλληνες τραπεζίτες έθεσαν και την αναγκαιότητα της αύξησης των εγγυήσεων του Ηρακλή, καθώς το πρόγραμμα συμβάλλει θετικά στην αναβάθμιση του rating, ενώ η πληρωμή των ομολόγων γίνεται κανονικά και δεν υπάρχει κίνδυνος κατάπτωσης των εγγυήσεων.
Σημειώνεται ότι η κυβέρνηση προχώρησε στην αύξηση των εγγυήσεων του Ηρακλή κατά 1 δισ. ευρώ προκειμένου να καλυφθούν οι τιτλοποιήσεις του 5ου τραπεζικού πυλώνα (Τράπεζα Αττικής, ύψους 1,3 δισ. ευρώ) ενώ το υπόλοιπο θα διατεθεί για το διατραπεζικό σχήμα SOLAR και τα υπόλοιπα τιτλοποιήσεων των τραπεζών ΕΤΕ, Alpha, Eurobank.
Πλειστηριασμοί χωρίς ενδιαφέρον
Στην τελευταία έκθεσή της για τη μεταπρογραμματική εποπτεία της ελληνικής οικονομίας η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έσπευσε να επισημάνει τα προβλήματα που παρατηρούνται στην επιτάχυνση και στην ομαλή υλοποίηση των πλειστηριασμών, θεωρώντας ότι όσο δεν επιλύονται αυτά τα ζητήματα τόσο θα διατηρείται ένας μεγάλος όγκος χρέους, που θα λειτουργεί ως «δαμόκλειος σπάθη» για χιλιάδες νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Μάλιστα, η Επιτροπή σημειώνει ότι η κατάσταση όχι μόνο δεν βελτιώνεται, αλλά αντιθέτως επιδεινώνεται, με τις καθυστερήσεις στην εκκαθάριση των κόκκινων δανείων ύψους άνω των 70 δισ. ευρώ να αυξάνονται αντί να μειώνονται, παρά τις προσπάθειες που έχουν γίνει για τη βελτίωση του θεσμικού πλαισίου.
Ουσιαστικά οι Θεσμοί επανέλαβαν στα εγχώρια πιστωτικά ιδρύματα την αναποτελεσματικότητα στις δημοπρασίες ακινήτων, καθώς πολλά ακίνητα που πωλούνται δεν προσελκύουν προσφορές, εμποδίζοντας την εκκαθάριση των εξασφαλίσεων των τραπεζών.
Από την πλευρά τους οι τραπεζίτες αποδέχονται την υφιστάμενη κατάσταση και διεμήνυσαν ότι η κυβέρνηση εργάζεται για να βελτιώσει το νομικό πλαίσιο, ώστε αυτές οι διαδικασίες να γίνονται πιο αποτελεσματικές.
Αισιοδοξία για νέες χρηματοδοτήσεις
Σε ό,τι αφορά την χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας, οι τραπεζίτες αν και παραδέχθηκαν την καθίζηση των νέων χρηματοδοτήσεων, υπεραμύνθηκαν του στόχου για θετική πιστωτική επέκταση 5 δισ. ευρώ το 2024 και ανέλυσαν την κατάσταση ανά κατηγορία δανείων.
Στα νοικοκυριά η στεγαστική πίστη βρίσκεται στο «ψυγείο» τόσο λόγω του νέου προγράμματος Σπίτι μου που θα τεθεί σε ισχύ στις αρχές το 2025 με αποτέλεσμα οι υποψήφιοι αγοραστές να τηρούν στάση αναμονής ενώ οι όποιες αγοραπωλησίες γίνονται με την χρήση μετρητών.
Στις επιχειρήσεις ήδη μέσω του RRF έχουν εγκριθεί έργα, συνολικής αξίας 9 δισ. Το 2023 ολοκληρώθηκε η κατάρτιση συμβάσεων για τα 4 δισ., και οι εκταμιεύσεις ανέρχονται σε 900 εκατ., ενώ ανάλογη τάση αναμένεται να επικρατήσει και για το 2024.
Σύμφωνα με στοιχεία των τραπεζών τον Αύγουστο του 2024 τα υπόλοιπα χρηματοδοτήσεων μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων αυξήθηκαν κατά 6,6 δισ. ευρώ σε σχέση με την 31/8/2023 με ετήσια αύξηση 10,6%.
Τα υπόλοιπα χρηματοδοτήσεων νοικοκυριών (καταναλωτική και στεγαστική πίστη) μειώθηκαν κατά 1,09 δισ. ευρώ σε σχέση με την 31/8/2023 ( από χρόνο σε χρόνο -3,1%).
Σε ό,τι αφορά τα δάνεια με εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου, η αποπληρωμή των εγγυήσεων του Δημοσίου εντός του 2023 ήταν ικανοποιητική στα στεγαστικά δάνεια αλλά όχι στα επιχειρηματικά.
