Τον Ιούνιο και Ιούλιο η Ελλάδα πέρασε μπροστά, χωρίς όμως να καταγράφεται μεγάλη διαφορά στην ταχύτητα των ανατιμήσεων.
Βαθιά «ανάσα», επέτρεψαν τα στοιχεία της Eurostat για τον πληθωρισμό, καθώς για πρώτη φορά μετά από μήνες, τόσο ο Γενικός Δείκτης όσο και ο δείκτης τροφίμων- ποτών στην Ελλάδα, έπεσαν κάτω από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης.
Ένα δεύτερο σημείο, το οποίο αναμφίβολα μαγνήτισε τα βλέμματα των αναλυτών, είναι ότι αφενός ο μέσος πληθωρισμός στην Ευρωζώνη «τσίμπησε», αφετέρου οι ανοδικές τάσεις καταγράφηκαν και σε μεγάλες οικονομίες- αγορές (Γερμανία, Γαλλία, Ολλανδία, Ισπανία), την ώρα που μαίνεται στην ΕΚΤ η μάχη «γερακιών» – «περιστεριών» για τον ρυθμό μείωσης των επιτοκίων.
Η κόντρα για τον ΦΠΑ
Βασική παράμετρος των συζητήσεων, αναλύσεων και πολιτικών αντιπαραθέσεων, ειδικά εντός των συνόρων, είναι το κατά πόσο μια μείωση του ΦΠΑ μπορεί να επιδράσει θετικά στη μείωση τιμών στα είδη διατροφής, που δεν λείπουν από κανένα νοικοκυριό.
Το περιβόητο Ισπανικό μοντέλο αναμφίβολα βρίσκεται στο επίκεντρο. Τι δείχνουν, όμως, τα στοιχεία της Eurostat, αλλά και οι δημοσιονομικοί δείκτες για τις επιπτώσεις αυτών των παρεμβάσεων στη χώρα της Ιβηρικής;
H Ισπανία έχει εφαρμόσει μηδενικό ΦΠΑ από τον Ιανουάριο του 2023 στο ψωμί, το αλεύρι, σε τύπους γάλακτος, τυριά, αυγά, φρούτα, λαχανικά, δημητριακά. Το μέτρο ήταν προγραμματισμένο για ένα 12μηνο, ωστόσο παρατάθηκε ως το τέλος του φετινού Ιουνίου.
Τι δείχνει το συγκριτικό Ελλάδας- Ισπανίας, με βάση τα στοιχεία της Eurostat, για τις αυξήσεις σε τρόφιμα, οινοπνευματώδη, καπνικά; Πόσο κερδισμένοι βγήκαν οι Ισπανοί καταναλωτές; Τα στοιχεία δείχνουν ότι στο πρώτο 5μηνο του 2023, αυτός ο δείκτης «έτρεχε» με μεγαλύτερη ταχύτητα απ’ ότι στην Ελλάδα. Ειδικά στο δίμηνο Φεβρουαρίου- Μαρτίου, το αναμενόμενο θετικό σοκ από το μηδενισμό του ΦΠΑ δεν απέδωσε και οι Ισπανοί βρέθηκαν αντιμέτωποι με αυξήσεις ως και 15,7% κατά μέσο όρο.
Τον Ιούνιο και Ιούλιο η Ελλάδα πέρασε μπροστά, χωρίς όμως να καταγράφεται μεγάλη διαφορά στην ταχύτητα των ανατιμήσεων. Από τον Αύγουστο ως και τον Νοέμβριο η Ισπανία ξαναπήρε τα ηνία των μεγαλύτερων αυξήσεων, για να αναστραφεί έκτοτε η εικόνα. Πρακτικά, στην Ελλάδα βλέπουμε μεγαλύτερες αυξήσεις σε σύγκριση με την Ισπανία από τον Δεκέμβριο και μετά, με τη μεγαλύτερη διαφορά να καταγράφεται το Δεκέμβριο (7,6% έναντι 6,6%).
Το αποτέλεσμα της σύγκρισης δεν διαφοροποιείται ιδιαιτέρως αν το crash test γίνει στον πιο «στενό» δείκτη τροφίμων- μη οινοπνευματωδών, καθώς στην Ισπανία οι αυξήσεις ήταν μεγαλύτερες ως πολύ μεγαλύτερες στο πρώτο 5μηνο του 2023, παρά τον μηδενικό ΦΠΑ. Είναι ενδεικτικό ότι ενώ στην Ελλάδα οι αυξήσεις στα τρόφιμα «έτρεχαν» με 14% τον περσινό Φεβρουάριο, στην Ισπανία «κάλπαζαν» με 16,5%
Ωστόσο, από τα τέλη του 2023, που η Ελλάδα παίρνει «κεφάλι», οι διαφορές με τον ισπανικό πληθωρισμό τροφίμων είναι σημαντικές, καθώς φτάνουν ακόμα και τη μιάμιση μονάδα. Τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία (για τον Απρίλιο) έδειξαν «σκορ» 5,4% με 4,7%
Το κόστος του ΦΠΑ
Μοιραία, η συζήτηση φτάνει στο κόστος μιας παρέμβασης στον ΦΠΑ των τροφίμων. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του ΓΛΚ, μηδενικός ΦΠΑ σε βασικά είδη διατροφής, συμπεριλαμβανομένων των βρεφικών τροφών, έχει ετήσιο κόστος 2,3 δισ ευρώ.
Πόσο στοίχισε στους Ισπανούς; Ανατρέχοντας στις προβλέψεις του Προγράμματος Σταθερότητας, που είχαν υποβάλει στις Βρυξέλλες, όταν «έτρεξε» ο μηδενικός ΦΠΑ στα τρόφιμα και ήταν σε ισχύ ο μειωμένος ΦΠΑ στο ρεύμα, βλέπουμε ότι για το 2023 εκτιμούσαν ότι θα είχαν πρωτογενές έλλειμμα 1,5% (μετά από πρωτογενές έλλειμμα 2,4% το 2022), πρωτογενές έλλειμμα 0,4% το 2024 και οριακό πρωτογενές πλεόνασμα 0,1% το 2025….
