«Πάρτε πίσω τα έκτακτα ενεργειακά μέτρα, κυρίως το πλαφόν στη χονδρεμπορική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας» απαιτούν τελεσιγραφικά πλέον τέσσερις από τους μεγαλύτερους φορείς της ευρωπαϊκής βιομηχανίας ηλεκτρισμού.
Οι φορείς αυτοί, απειλούν πως αν συνεχιστούν τα έκτακτα μέτρα, οι ίδιοι θα σταματήσουν τις επενδύσεις.
Την κοινή δήλωση, που απευθύνεται στα κράτη-μέλη, υπογράφουν η Wind Europe, η SolarPower Europe και η EFET (European Federation of Energy Traders) και η Eurelectric.
Οι τέσσερις οργανώσεις χαρακτηρίζουν τις εθνικές παρεμβάσεις στη χονδρεμπορική αγορά ηλεκτρισμού, με τη μορφή ανώτατων ορίων εσόδων, ως «τοξικές για τις νέες επενδύσεις στην καθαρή ενέργεια με αποτέλεσμα να υπογραφούν το 2022 λιγότερες διμερείς συμβάσεις πράσινης ενέργειας (τα λεγόμενα PPAs) κατά 20% σε σχέση με το 2021 και να επενδυθούν 17 δισ. ευρώ σε νέα αιολική ενέργεια, ποσό μάλλον χαμηλό για την εποχή».
Οι ‘τέσσερις’ τονίζουν στην επιστολή-τελεσίγραφο ότι «τα μέτρα αυτά έχουν περιορίσει τη δυνατότητα των παικτών της αγοράς να σταθεροποιήσουν τις τιμές για τους καταναλωτές, μέσω της αντιστάθμισης κινδύνου (hedging) και μείωσαν το ενδιαφέρον των καταναλωτών για PPAs και άλλα εργαλεία της αγοράς».
Την ίδια στιγμή όμως, την προηγούμενη εβδομάδα η ξαφνική άνοδος της ζήτησης ηλεκτρισμού λόγω καύσωνα στη Νότια Ευρώπη, έφερε αμέσως σημαντική άνοδο τιμών, δείγμα του ότι η αγορά δεν είναι ακόμη ώριμη, αλλά κερδοσκοπική, με αποτέλεσμα και εδώ να υπάρχει «πληθωρισμός απληστίας-greedflation» που σημαίνει πως οι τιμές ανεβαίνουν όχι πάντα από αντικειμενικές αιτίες, αλλά από διάθεση κερδοσκοπίας των μεγάλων Ομίλων.
Συνολικά όμως, σχεδόν όλες οι ευρωπαϊκές εταιρείες ενέργειας ασκούν πιέσεις τόσο στις κυβερνήσεις τους όσο και στην ηγεσία της Ε.Ε. για την άρση των διατάξεων που θεσπίστηκαν τον τελευταίο ένα με ενάμιση χρόνο.
«Οι τιμές βρίσκονται σε ικανοποιητικά επίπεδα και η διατήρηση μέτρων όπως το πλαφόν στις αμοιβές των ηλεκτροπαραγωγών προκαλούν προβλήματα στη δραστηριότητά μας. Ένα από αυτά είναι το hedging που κάνουμε στις αγορές ή ο προγραμματισμός των επενδύσεων» λένε οι μάνατζερ των μεγάλων εταιριών.
«Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πριν από περίπου 20 ημέρες πρότεινε την μη παράταση των διατάξεων που ψηφίστηκαν για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, ωστόσο οι 24 της Ε.Ε. δεν φαίνονται ακόμη αποφασισμένοι για την υιοθέτηση της σχετικής γνώμης» λένε τεχνοκράτες στις Βρυξέλλες και συνεχίζουν: «Πολλές χώρες έχουν πάρει αποφάσεις για την παράταση τους όπως για παράδειγμα η Ισπανία και η Πορτογαλία μέχρι το τέλος του 2023, η Ρουμανία έχει προχωρήσει σε αντίστοιχη κίνηση, ενώ και η Ελλάδα έδωσε παράταση μέχρι και τον Σεπτέμβριο».
Ηλεκτροπαραγωγοί: σκληρή επίθεση για το πλαφόν
Όπως εκτιμούν οι μεγάλοι ηλεκτροπαραγωγοί της ΕΕ, «το πλαφόν είναι μεγάλη αποτυχία πολιτικής με σοβαρές επιπτώσεις στην ασφάλεια των επενδυτών και υψηλούς κινδύνους για τη λειτουργία της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και την ευρωπαϊκή ενεργειακή μετάβαση».
Μάλιστα, επικαλούνται ότι στο ίδιο συμπέρασμα κατέληξε η Κομισιόν, συστήνοντας την άρση των έκτακτων ενεργειακών μέτρων.
Τα σχεδιαζόμενα μέτρα διαρθρωτικής πολιτικής για τη μεταρρύθμιση της ηλεκτρικής αγοράς (market design reform) στοχεύουν στην προστασία των καταναλωτών από μία ενδεχόμενη μεταβλητότητα των τιμών.
Ανάμεσα σε αυτά περιλαμβάνονται, η περαιτέρω διευκόλυνση για σύναψη PPAs, η εισαγωγή εθελοντικών CfDs (Contracts for Difference), η διαφοροποίηση συμβάσεων καταναλωτών, έκτακτες και προσωρινά ρυθμιζόμενες τιμές λιανικής σε περίπτωση ενεργειακής κρίσης, σύμφωνα με εκτιμήσεις των μεγάλων ενεργειακών Ομίλων.
«Η καλύτερη, προστασία από μία επαναλαμβανόμενη ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη είναι να αναπτύξει μεγάλης κλίμακας τεχνολογίες, που θα ανταποκρίνονται στους φιλόδοξους στόχους της για μηδενικές καθαρές εκπομπές (Net Zero)», λένε στο υπόμνημά τους οι Ευρωπαίοι ηλεκτροπαραγωγοί.
Οι προτάσεις των ομάδων των τεσσάρων
Οι τέσσερις οργανώσεις προτείνουν στα κράτη-μέλη της Ε.Ε.:
-Να άρουν τις έκτακτες παρεμβάσεις στον ενεργειακό τομέα έως τα τέλη Ιουνίου.
-Να θεσπίσουν σαφή και αυστηρά κριτήρια για την αποφυγή μίας περιφερειακής κρίσης τιμών ηλεκτρικής ενέργειας και να εγκαταλείψουν την επιβολή πλαφόν στη χονδρική αγορά.
Εάν δεν προβούν άμεσα σε αυτές τις ενέργειες, υποστηρίζουν οι οργανώσεις αυτές, ελλοχεύει ο κίνδυνος για μόνιμο πλήγμα στην εσωτερική αγορά ενέργειας, για απώλεια ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης στην παγκόσμια κούρσα επενδύσεων για καθαρή ενέργεια, με τους επενδυτές να τελούν σε μία διαρκή κατάσταση πολιτικής αβεβαιότητας, ενώ θα έθετε τον κίνδυνο την υλοποίηση της ‘Πράσινης Συμφωνίας’ της ΕΕ.
Πότε θα ληφθούν οι αποφάσεις
«Το καλοκαίρι δεν προλαβαίνουμε πια για τη λήψη αποφάσεων άρσης των έκτακτων μέτρων. Τα κράτη – μέλη θα επανέλθουν με την αξιολόγηση της κατάστασης από τον Σεπτέμβριο αφήνοντας τη θερινή περίοδο, η οποία είναι και η εποχή των διακοπών. Οτιδήποτε απρόσμενο συμβεί, θα φέρει αναστάτωση στις τιμές ενέργειας, όπως έγινε στο τέλος του πρώτου δεκαπενθημέρου του Ιουνίου» λένε οι άνθρωποι της Κομισιόν.
Πάντως οι όποιες αποφάσεις πρέπει να εφαρμοστούν μέχρι τις αρχές της επόμενης χρονιάς, αφού το 2024 είναι προεκλογική χρονιά για την Ε.Ε. οπότε από την άνοιξη οι Βρυξέλλες και τα κράτη -μέλη θα κινούνται σε αυτούς τους ρυθμούς.
«Η τελευταία ευκαιρία για την άρση των έκτακτων μέτρων είναι μέχρι τον Μάρτιο του 2024, άρα τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. θα πρέπει να κινηθούν γρήγορα για την επαναφορά των αγορών στην κανονικότητα» προσθέτουν οι … ‘Βρυξελλιώτες’.
Ελλάδα: η διαρκής είσοδος ΑΠΕ στην παραγωγή εκτοπίζει το λιγνίτη
Πάντως από τις αρχές του μήνα, ο λιγνίτης για 87 συνεχόμενες ώρες είχε μηδενική συμμετοχή στο ενεργειακό μείγμα της χώρας, ενώ για 7 ώρες είχαμε μηδενική τιμή ρεύματος. Μέσα στο 2023 καταγράφεται νέο ρεκόρ 109 συνολικά ωρών με μηδενική λιγνιτική παραγωγή.
Αναλυτικά, χωρίς λιγνίτη ήταν η ηλεκτροπαραγωγή της χώρας για 87 συνεχόμενες ώρες, από τις 11:00 την 1η Ιουλίου ως τις 02:00 στις 5 Ιουλίου, καταρρίπτοντας έτσι το προηγούμενο ρεκόρ των 38 συνεχόμενων ωρών που σημειώθηκε μεταξύ 7 και 9 Ιουνίου του 2020.
Παλαιότερα, η λιγνιτική παραγωγή είχε μηδενιστεί επίσης μεταξύ 10 και 11 Αυγούστου του 2020 για 22 συνεχόμενες ώρες, στις 9 και 10 Απριλίου του 2022 για 9 ώρες συνολικά, καθώς και πριν λίγες μέρες στις 23 και 25-26 Ιουνίου 2023 για 7 και 15 ώρες αντίστοιχα.
Για 7 συνεχόμενες ώρες μέσα στο χρονικό διάστημα που ήταν μηδενική η λιγνιτική παραγωγή, και συγκεκριμένα μεταξύ 10:00 και 17:00 στις 2 Ιουλίου του 2023, σχεδόν μηδενίστηκε και η τιμή ηλεκτρισμού στην αγορά της επόμενης μέρας, ως αποτέλεσμα της υψηλής διείσδυσης των ΑΠΕ και της περιορισμένης ζήτησης σε ηλεκτρική ενέργεια.
Σε αυτό το 7ωρο χρονικό διάστημα AΠΕ και μεγάλα υδροηλεκτρικά έφτασαν στο μέγιστο της περιόδου των 87 ωρών με μηδενική συνεισφορά του λιγνίτη, έχοντας μερίδιο 84% στην εγχώρια ηλεκτροπαραγωγή και καλύπτοντας το 69% της ζήτησης.
Οι τιμές εκκαθάρισής της αγοράς
Η αύξηση της ζήτησης έφερε αμέσως και αύξηση των τιμών, οπότε η …δήθεν ωριμότητα της αγοράς πήγε περίπατο, όπως σημειώνουν και στις Βρυξέλλες.
Η μέση Τιμή Εκκαθάρισης της Αγοράς (ΤΕΑ) σημείωσε άνοδο το περασμένο επταήμερο, διαμορφούμενη στα €101.58/MWh. Η μέση ΤΕΑ εμφανίζεται αυξημένη κατά 9.37% από την μέση ΤΕΑ της προηγούμενης εβδομάδας με μέγιστη και ελάχιστη ΤΕΑ στα €169.09/MWh και στα €0.00/MWh αντίστοιχα.
Αξίζει να αναφερθεί ότι η μεγαλύτερη μέση ΤΕΑ ανά ημέρα της προηγούμενης εβδομάδας επετεύχθη την περασμένη Πέμπτη (29/6) φτάνοντας τα €119.14/MWh.
Το εβδομαδιαίο μίγμα καυσίμου της Ελλάδας διαμορφώθηκε κυρίως από φυσικό αέριο (41%), Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) (33%), καθαρές εισαγωγές (12%), μεγάλα υδροηλεκτρικά (7%) και λιγνίτη (6%). Σε σύγκριση με την προηγούμενη εβδομάδα, παρατηρήθηκε αύξηση στα μερίδια των καθαρών εισαγωγών (ήταν στο 11%) και του φυσικού αερίου (ήταν στο 38%), ενώ καταγράφηκε πτώση στα μερίδια του λιγνίτη (ήταν στο 7%), των ΑΠΕ (ήταν στο 37%) και των μεγάλων υδροηλεκτρικών (ήταν στο 8%).
Το σύστημα της Ελλάδας είχε εισαγωγικό χαρακτήρα την προηγούμενη εβδομάδα, με τις καθαρές εισαγωγές να ανέρχονται στις 114,205 ΜWh.
Η παραγωγή ενέργειας από φυσικό αέριο και ΑΠΕ ανήλθε σε 391,553 MWh και 318,432 MWh αντίστοιχα την περασμένη εβδομάδα, ενώ η παραγωγή ενέργειας από τα νερά έφτασε τις 71,381 MWh.
Στην Ευρώπη οι τιμές την προηγούμενη εβδομάδα κυμάνθηκαν από €70/MWh έως €121/MWh. Αξίζει να σημειωθεί ότι η τιμή ηλεκτρισμού στην Ελλάδα παραμένει μία από τις υψηλότερες στη ΝΑ Ευρώπη.
Η αύξηση της θερμοκρασίας οδήγησε την εβδομαδιαία ζήτηση ηλεκτρισμού να σπάσει το φράγμα της 1 TWh, καταγράφοντας άνοδο 60 GWh σε σχέση με την προηγούμενη εβδομάδα.
Οι τιμές του Χρηματιστηρίου Ενέργειας πήραν την ανιούσα, σημειώνοντας υψηλό 6 εβδομάδων.
Η εγχώρια εβδομαδιαία ζήτηση ηλεκτρισμού συνέχισε την άνοδό της πάνω από τη 1 TWh (1,001 GWh), με το ωριαίο φορτίο να αυξάνεται κατά 359 MW. Η συνολική εβδομαδιαία ζήτηση στο Χρηματιστήριο Ενέργειας διαμορφώθηκε στις 1,043 GWh, λαμβάνοντας υπόψη και τις εξαγωγικές ροές του ελληνικού συστήματος (42 GWh).
Όσον αφορά τη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας, αυτή κορυφώθηκε στις 146,803 MWh την περασμένη Τετάρτη (28/6), με το χαμηλό εβδομάδας να καταγράφεται την Κυριακή (2/7) στις 130,917 MWh και με τη συνολική ζήτηση όλης της εβδομάδας να φτάνει τις 1,001,307 MWh1, πιο υψηλά κατά 6.42% σε σύγκριση με την προηγούμενη εβδομάδα που ανήλθε στις 940,915 MWh.
To 56% της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας την προηγούμενη εβδομάδα αφορούσε την χαμηλή τάση (περί τις 564 GWh), συμπεριλαμβανομένων των νοικοκυριών, το 21% την μέση τάση (περί τις 211 GWh), το 14% αντιστοιχούσε στην υψηλή τάση (περί τις 135 GWh), δηλ. στην ενεργοβόρα βιομηχανία, το 7% (περί τις 72 GWh) στο σύστημα της Κρήτης, ενώ υπήρξαν και απώλειες της τάξεως του 2%.
