Αγώνα δρόμου κάνει το ΤΑΙΠΕΔ ως μοναδικός μέτοχος πολλών λιμανιών και ως Αρχή Σχεδιασμού Λιμένων για να «πρασινίσουν» τα ελληνικά λιμάνια και μέχρι το 2030 να είναι έτοιμα να παρέχουν από ξηράς ηλεκτρική ενέργεια στα πλοία που παραμένουν στο λιμάνι περισσότερο από δυο ώρες, ενώ συνδράμει σειρά έργων με στόχο την μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των λιμανιών.
Στο πλαίσιο αυτό τον Ιούνιο εκκίνησε, σε συνεργασία με το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, και με την υποστήριξη εξωτερικού εξειδικευμένου συμβούλου, η εκπόνηση Μελέτης Σκοπιμότητας σε εθνικό επίπεδο για την ηλεκτροδότηση ελλιμενιζόμενων πλοίων στους λιμένες της χώρας.
Η πρωτοβουλία αυτή βασίζεται στην υποχρέωση που ανέλαβαν όλα τα κράτη μέλη της Ε.Ε. για τη μείωση των εκπομπών άνθρακα, στο πλαίσιο της Δέσμης Μέτρων Προσαρμογής 55% (Fit for 55), με την οποία οι λιμένες πρέπει ως το 2030 να προετοιμαστούν για την παροχή από ξηράς ηλεκτρικής ενέργειας στα ελλιμενιζόμενα πλοία.
Το ΤΑΙΠΕΔ
Η μελέτη θα προσδιορίσει τις ενεργειακές ανάγκες και τις απαιτούμενες θέσεις ηλεκτροδότησης πλοίων ανά λιμένα, θα εκτιμήσει το κόστος των εν λόγω υποδομών ενώ θα γίνει και ανάλυση κόστους οφέλους των προτάσεων λαμβάνοντας υπόψιν περιβαλλοντικά και κοινωνικά κριτήρια. Τέλος, θα προταθεί σε ποιους λιμένες θα δοθεί προτεραιότητα για την ανάπτυξη υποδομών ηλεκτροδότησης πλοίων και θα προσδιοριστούν εναλλακτικά σενάρια χρηματοδότησης. Η μελέτη αναμένεται να ολοκληρωθεί στο τέλος Σεπτεμβρίου 2024.
Τα 4 λιμάνια και η ηλεκτρική ενέργεια σε πλοία
Ήδη το ΤΑΙΠΕΔ οργάνωσε σε κοινή πρόταση τη συμμετοχή τεσσάρων λιμένων του χαρτοφυλακίου του (Λαύριο, Ραφήνα, Κέρκυρα, Καβάλα) τα οποία έλαβαν χρηματοδότηση 10 εκατ. ευρώ από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό CEF για την ανάπτυξη υποδομών παροχής από ξηράς ηλεκτρικής ενέργειας σε πλοία.
Το έργο συνδυάζει την κατασκευή 4 θέσεων ηλεκτροδότησης πλοίων σε 4 θέσεις εξυπηρέτησης ακτοπλοΐας του λιμένα Ραφήνας, τεχνικές μελέτες για 9 θέσεις ηλεκτροδότησης στο λιμένα Λαυρίου, 11 θέσεις στο λιμένα της Κέρκυρας και 9 στο λιμένα Καβάλας. Στόχος του DECOMPRESS είναι η μετατροπή των λιμένων σε πράσινα, τεχνολογικά προηγμένα λιμάνια. Μέσα στον επόμενο μήνα αναμένονται τα αποτελέσματα της αξιολόγησης της πρότασης από την Ε.Ε.
Ηλεκτροκίνηση οχημάτων
Παράλληλα με στόχο την προώθηση της ηλεκτροφόρτισης οχημάτων το ΤΑΙΠΕΔ προωθεί λύσεις εντός των λιμένων αρμοδιότητα του. Με την υποστήριξη του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και της εταιρείας Gates ξεκίνησε εντός Ιουλίου η υλοποίηση ενός πολύ σημαντικού έργου για την προώθηση της ηλεκτροφόρτισης στα λιμάνια της χώρας που περιλαμβάνει:
-Την αποτύπωση των υφιστάμενων σταθμών φόρτισης στους λιμένες και τον προσδιορισμό των μοντέλων λειτουργίας των μονάδων φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων σε χώρους στάθμευσης, εντός χερσαίας λιμενικής ζώνης στους ελληνικούς λιμένες.
-Τη σύνταξη ενός οδηγού εγκατάστασης και λειτουργίας σταθμών ηλεκτρικής φόρτισης για τους λιμένες, καθώς και ενός οδηγού υποστήριξης των λιμένων στην αξιολόγηση σχετικών προσφορών από εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον συγκεκριμένο τομέα.
– Την ανάπτυξη δύο πιλοτικών εφαρμογών για την αδειοδότηση και την εγκατάσταση φορτιστών σε δύο λιμένες του χαρτοφυλακίου του ΤΑΙΠΕΔ (Ραφήνα και Κέρκυρα).
Παράλληλα το ΤΑΙΠΕΔ συνεργάζεται με εξειδικευμένο εξωτερικό συνεργάτη για την κατάρτιση σχεδίων μείωσης του ενεργειακού αποτυπώματος των λιμένων Ραφήνας, Πάτρας, Αλεξανδρούπολης και Ρόδου. Στο πλαίσιο του έργου θα εκπονηθεί μελέτη ανάλυσης κόστους-οφέλους (CBA) για να προσδιοριστούν τα περιβαλλοντικά, κοινωνικά και οικονομικά οφέλη των προτεινόμενων μέτρων ενώ θα διερευνηθούν και κατάλληλα εργαλεία και δομές χρηματοδότησης, συμπεριλαμβανομένων των ενεργειακών κοινοτήτων καθώς και πιθανών πηγών χρηματοδότησης. Το έργο αναμένεται να ολοκληρωθεί στις αρχές Σεπτεμβρίου 2024.
Μέτρηση ανθρακικού αποτυπώματος (carbon footprint) λιμένων
Μέσα στον Ιούλιο ξεκίνησε η συνεργασία του ΤΑΙΠΕΔ με εξειδικευμένο συνεργάτη για τον υπολογισμό και την κατάρτιση αναφοράς σχετικά με το ανθρακικό αποτύπωμα των λιμένων του χαρτοφυλακίου του ΤΑΙΠΕΔ για το έτος 2023. Η αναφορά εξετάζει εκπομπές Πεδίου 1 (άμεσες εκπομπές από δραστηριότητες υπό τον πλήρη έλεγχο των λιμένων) και Πεδίου 2 (έμμεσες εκπομπές ενέργειας – κυρίως ηλεκτρικής – που χρησιμοποιείται στα λιμάνια), βάσει των απαιτήσεων του προτύπου GHG Protocol. Τα αποτελέσματα της δράσης μπορούν να αξιοποιηθούν από τους λιμένες ως ένα χρήσιμο εργαλείο για να μειώσουν τα κόστη τους, να διαχειριστούν περιβαλλοντικούς κινδύνους και να ενισχύσουν την εταιρική τους υπευθυνότητα.
Το λιμάνι του Λαυρίου
Ιδιαίτερη έμφαση έχει δώσει το ΤΑΙΠΕΔ στο λιμάνι του Λαυρίου το οποίο βρίσκεται και αυτό σε διαδικασία ιδιωτικοποίησης. Πιο συγκεκριμένα από το 2023, το ΤΑΙΠΕΔ ξεκίνησε την προσπάθεια για τον μετασχηματισμό του λιμένα Λαυρίου σε ένα πρότυπο βιώσιμο λιμάνι, με απώτερο στόχο να συμβάλει ευρύτερα στον ολιστικό μετασχηματισμό της ευρύτερης περιοχής. Ειδικότερα, εντός του 2023, υλοποιήθηκαν σε στενή συνεργασία με τον Οργανισμό Λιμένος Λαυρίου, το EIT Climate KIC και το ΕΚ ΑΘΗΝΑ τα εξής:
-Χαρτογράφηση περίπου 100 ενδιαφερόμενων μερών που σχετίζονται με τη βιώσιμη μετάβαση του λιμένα Λαυρίου και της γύρω περιοχής.
-Συναντήσεις και δομημένες συνεντεύξεις με βασικά ενδιαφερόμενα μέρη, όπως π.χ. τη διοίκηση του Οργανισμού Λιμένος Λαυρίου, τον Δήμαρχο Λαυρεωτικής, τοπικούς φορείς και το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, για τη διαμόρφωση ενός “κοινού οράματος” για το λιμάνι.
-Καταγραφή διαθέσιμων χρηματοδοτικών εργαλείων για την υποστήριξη αυτού του οράματος.
-Διαμόρφωση ενός «οδηγού βιώσιμης μετάβασης λιμένων» που μπορεί να αξιοποιηθεί από όλα τα λιμάνια.
Επιπλέον, εντός του 2024 εκπονήθηκε, σε συνεργασία με εξειδικευμένο εξωτερικό συνεργάτη, σχέδιο βελτιστοποίησης της ενεργειακής επίδοσης του λιμένα με σκοπό τη διαμόρφωση μιας ολοκληρωμένης και κοστολογημένης πρότασης για την ενεργειακή του μετάβαση. Ειδικότερα:
-Συγκεντρώθηκαν και αξιολογήθηκαν οι τρέχουσες και μελλοντικές ανάγκες ηλεκτρικής ενέργειας: Από το σημερινό επίπεδο των 1.500 MWh/έτος, εκτιμάται ότι η μελλοντική κατανάλωση θα ξεπεράσει τις 26.000 MWh/έτος σε βάθος 10ετίας, και θα ανέλθει στις 35.000 MWh/έτος έως το 2050.
-Προσδιορίστηκαν οι ανάγκες για χρήση ΑΠΕ και προτάθηκαν συγκεκριμένες διαθέσιμες εκτάσεις για εγκατάσταση τοπικών συστημάτων ΑΠΕ: Στο λιμάνι μπορεί να τοποθετηθούν φωτοβολταϊκά ισχύος περίπου 1.450kW, διεσπαρμένα σε μικρότερα συστήματα. Η ισχύς αυτή είναι ικανή να καλύψει τις τρέχουσες ανάγκες ηλεκτρικής ενέργειας. Το κόστος της επένδυσης εκτιμάται στο 1.178.000€ και η απόσβεση αναμένεται στα 5 έτη.
-Προτάθηκαν επιπλέον παρεμβάσεις, όπως η ανάπτυξη υποδομών ηλεκτροκίνησης στις εγκαταστάσεις του λιμένα με τη δημιουργία 150 σημείων ταχείας φόρτισης (AC 22kW) και 4 σημείων υπερταχείας φόρτισης (DC 150kW) και η εγκατάσταση περίπου 60 έξυπνων πίλαρ ηλεκτροδότησης και υδροδότησης των ελλιμενισμένων σκαφών.
Τέλος από το 2020 το ΤΑΙΠΕΔ, το 2020, ανέπτυξε, σε συνεργασία με την EBRD, το ψηφιακό εργαλείο «HRADF ESG RATING TOOL», με τοοποίο παρακολουθεί σε ετήσια βάση την αειφορική επίδοση των λιμένων του χαρτοφυλακίου του.
