Μια φράση που είχε πεί κάποτε ένας πολιτικός για «μετατροπή της Ελλάδας σε Δανία του Νότου» με τη χρήση ΑΠΕ, είχε καταντήσει ανέκδοτο με όσα ακολούθησαν τότε στη χώρα μας: Μνημόνια, μαζικές φτωχοποιήσεις, ανεργία, πολιτική αστάθεια, λαϊκισμός, συνεχείς διαδηλώσεις και καταστροφές, κρίση και μετανάστευση που ακολούθησαν πριν από περίπου 10 χρόνια, ουσιαστικά αποδόμησαν τη φράση αυτή αλλά και τον –τότε Πρωθυπουργό- που την εκστόμισε.

Σήμερα η οριοθέτηση και ενεργοποίηση θαλάσσιων περιοχών στις οποίες θα εγκατασταθούν υπεράκτια αιολικά πάρκα θα μπορούσε να προσφέρει την πολυπόθητη ενεργειακή αυτονομία στην Ελλάδα σε βάθος 10-15 ετών όμως, με εγκατάσταση αιολικού δυναμικού περίπου 44.000 Μεγαβάτ, δηλαδή πάνω από 4 φορές μεγαλύτερη από τη δυναμικότητα του ηπειρωτικού συστήματος της χώρας.

Σε μια εποχή μάλιστα που οι εκβιασμοί Πούτιν προς την ΕΕ έχουν κορυφωθεί με όπλο το φυσικό αέριο, οι τιμές του οποίου έχουν ιλιγγιωδώς εκτιναχθεί, υπάρχει άμεση ανάγκη για απαντήσεις, μακροχρόνιες μεν, απαραίτητες δε.

Η εγκατάσταση υπεράκτιων αιολικών στις ελληνικές θάλασσες, βρίσκεται σε στάδιο ωρίμανσης πλέον από το προκαταρκτικό που ήταν πριν από 2 χρόνια.

Ολοκληρώθηκε τώρα από το ΥΠΕΝ και τα Υπουργεία Ναυτιλίας, Εξωτερικών, Εθνικής Άμυνας, Αγροτικής Ανάπτυξης αλλά και περιβαλλοντικούς φορείς και υπηρεσίες, η χάραξη και χαρτογράφηση των κατάλληλων «οικοπέδων», δηλαδή των θαλάσσιων περιοχών, εντός των χωρικών υδάτων των 6 μιλίων, που έχουν τις προδιαγραφές για να φιλοξενήσουν τα αιολικά πάρκα και τις πλωτές ή σταθερές ανεμογεννήτριες. Οι μελέτες για το αιολικό δυναμικό και τις δυνατότητες διασύνδεσης θα πιστοποιούν την πλήρη καταλληλότητα της θαλάσσιας περιοχής.

Στα θαλάσσια αυτά οικόπεδα, θα εγκατασταθούν συνολικά 44.000 Μεγαβάτ αιολικών, πλωτών (περίπου 34.000 Μεγαβάτ) και σταθερών.

Ποιος θα «τρέξει» το πρόγραμμα με τα αιολικά πάρκα

Ο βασικός οργανισμός διαχείρισης που θα τρέξει το φιλόδοξο πρόγραμμα, είναι η Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων (ΕΔΕΥ) καθώς έχει εμπειρία σε διαγωνισμούς παραχωρήσεων, στη διαχείριση περιβαλλοντικών μελετών, σε κανόνες ασφάλειας στο θαλάσσιο χώρο αλλά και στη συλλογή και ανάλυση μελετητικών δεδομένων.

Σύντομα θα κοινοποιηθεί και θα μπει σε δημόσια διαβούλευση το νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ, αλλά και οι Υπουργικές Αποφάσεις και τα Προεδρικά Διατάγματα που επιβάλλονται. Ο καθορισμός του χρηματικού ύψους ενίσχυσης θα γίνει με μειοδοτικό διαγωνισμό επί τιμής για τα ώριμα έργα από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, ενώ το σχήμα στήριξης θα κοινοποιηθεί και θα εγκριθεί από την Ε.Ε.

Θα δημιουργηθεί επιτροπή με ευρεία συμμετοχή εκπροσώπων που θα κάνει εισήγηση για τις ποιες περιοχές (οικόπεδα) από το σύνολο των χαρτογραφημένων θα προκηρυχθούν κατά προτεραιότητα ώστε σε 24-36 μήνες από σήμερα να έχουμε δυναμικότητα 2000 Μεγαβάτ.

Οι βασικές παράμετροι επιλογής εκτός από τους γεωπολιτικούς-διπλωματικούς, είναι η μορφολογία, τα βυθομετρικά βάθη και τα θαλάσσια θεμελιώδη.

Οπου πληρούνται όλοι αυτοί οι όροι, θα προηγείται η εγκατάσταση αιολικού πάρκου έναντι άλλων περιοχών που έχουν χαρτογραφηθεί. Επίσης πλεονέκτημα θα θεωρείται η διασύνδεση με το ηλεκτρικό σύστημα τα σχετικά κοντινά σε ξηρά έργα διασύνδεσης και η μικρή απόσταση από το δίκτυο του ΑΔΜΗΕ, ώστε με ένα μικρό καλώδιο να είναι εύκολη η διασύνδεση.

Όπως μας λένε κορυφαίοι κύκλοι του ΥΠΕΝ «ως επικρατέστερη επιλογή επιλέχθηκε το μεικτό – υβριδικό μοντέλο, όπου το δημόσιο επιλέγει περιοχές, ωριμάζει ως ένα σημείο τη διαδικασία και μετά παραδίδει στον επενδυτή για ολοκλήρωση».

Ο ρόλος του ΑΔΜΗΕ θα είναι καθοριστικός στα υπεράκτια αιολικά: «θα μελετάμε εξαρχής και θα σχεδιάζουμε τη διασυνδετική λύση, ενώ θα αναλάβουμε τη συνολική ευθύνη για το σχεδιασμό, τη μηχανική, την κατασκευή, λειτουργία και συντήρηση της θαλάσσιας διασύνδεσης καθώς και των υποδομών για τη σύνδεση με το εθνικό σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας» μας λέει κορυφαίο στέλεχος του Διαχειριστή που εκπονεί το εσωτερικό πρόγραμμα υλοποίησης.

Ευρωκοινοβούλιο και κράτη μέλη της Ε.Ε. εγκρίνουν και επαυξάνουν 

Σε έκθεση του Ευρωκοινοβουλίου που εγκρίθηκε στις 16 Φεβρουαρίου, οι ευρωβουλευτές έδειξαν ενθουσιασμό και προέτρεψαν τους πάντες (και την Ελλάδα) να επιταχύνουν την εγκατάσταση υπεράκτιας αιολικής ενέργειας.

Η έκθεση, η οποία ψηφίστηκε από τους ευρωβουλευτές ως απάντηση σε ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τονίζει ότι η επίτευξη των στόχων για το 2030 και το 2050 απαιτεί ταχύτερη ανάπτυξη των υπεράκτιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ), αλλά και ότι η διαχείριση του θαλάσσιου χώρου και των ακτών θα πρέπει να είναι περισσότερο βιώσιμη.

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οι στόχοι παραγωγής ενέργειας για τις υπεράκτιες ΑΠΕ σε όλες τις θάλασσες της ΕΕ είναι τουλάχιστον 60 GW έως το 2030 και 340 GW έως το 2050. Οι ευρωβουλευτές τονίζουν ότι το κόστος της υπεράκτιας αιολικής ενέργειας έχει μειωθεί δραματικά τις τελευταίες δύο δεκαετίες (κατά 48 % μεταξύ 2010 και 2020), γεγονός που την καθιστά μία από τις πιο ανταγωνιστικές πηγές ενέργειας.

«Ωστόσο, εάν δεν καταργηθούν σταδιακά οι επιδοτήσεις για τα ορυκτά καύσιμα, οι στόχοι για τις ανανεώσιμες πηγές και ο περιορισμός της υπερθέρμανσης του πλανήτη σε λιγότερο από 1,5 βαθμούς Κελσίου έως το τέλος του αιώνα θα είναι αδύνατο να επιτευχθούν» λένε από την Κομισιόν.

Οι ευρωβουλευτές αναφέρουν ότι «μια οικονομία μηδενικών εκπομπών απαιτεί την ανάπτυξη των ΑΠΕ σε πρωτοφανή κλίμακα και τονίζουν την επείγουσα ανάγκη βελτίωσης και επέκτασης των υφιστάμενων υποδομών. Πολλά κράτη μέλη υστερούν όσον αφορά την αναγκαία μετάβαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας».

Επίσης υπογραμμίζεται η σημασία της συντόμευσης των διαδικασιών για την έκδοση άδειας, ενώ καλούνται τα κράτη μέλη να θεσπίσουν διαφανείς διαδικασίες και να εξετάσουν το ενδεχόμενο θέσπισης προθεσμιών για την έκδοση αδειών, όπου αυτό απαιτείται.

Στην απόφαση του Ευρωκοινοβουλίου επισημαίνεται επίσης ότι «η ΕΕ κατέχει ηγετική θέση στον τομέα της παραγωγής ενέργειας από υπεράκτιες ΑΠΕ, και θα μπορούσε να σημειώσει σημαντική ενίσχυση της οικονομίας της μέσω της στήριξης της ανάπτυξης της παραγωγής καθαρής ενέργειας. Το ταμείο ανάκαμψης NextGenerationEU παρέχει μια μοναδική ευκαιρία για την κινητοποίηση κεφαλαίων, πέραν των ιδιωτικών επενδύσεων».

Οι ευρωβουλευτές αναφέρουν ότι τα υπεράκτια αιολικά πάρκα μπορούν να ωφελήσουν τη θαλάσσια βιοποικιλότητα εάν σχεδιαστούν και κατασκευαστούν με βιώσιμο τρόπο, αλλά θα πρέπει να συνυπάρχουν με άλλες δραστηριότητες, όπως η αλιεία και οι θαλάσσιες μεταφορές. Τονίζουν δε, ότι θα πρέπει να καταβληθούν προσπάθειες προκειμένου το κοινό να αποδεχθεί την υπεράκτια αιολική ενέργεια και οι πολίτες να πειστούν ότι οι ΑΠΕ είναι καίριας σημασίας για την επίτευξη ενεργειακής ανεξαρτησίας και τη διασφάλιση του ενεργειακού εφοδιασμού.

Ο σχεδιασμός και η ανάπτυξη υπεράκτιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας θα πρέπει να γίνει με κυκλικό και ανανεώσιμο τρόπο, καθώς απαιτούνται σημαντικές ποσότητες μετάλλων και ορυκτών. Οι ευρωβουλευτές ζητούν την απαγόρευση της υγειονομικής ταφής των παροπλισμένων πτερυγίων ανεμογεννητριών σε ολόκληρη την ΕΕ έως το 2025.

Ο ευρωβουλευτής Morten Petersen Δανία,που πρωτοστάτησε στην απόφαση δήλωσε: «Η στρατηγική για τις υπεράκτιες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι καίριας σημασίας για την πράσινη μετάβαση, όπου ο χρόνος μας πιέζει. Χρειαζόμαστε πολλή πράσινη ηλεκτρική ενέργεια για να επιτύχουμε τους κλιματικούς μας στόχους και η στρατηγική για τις υπεράκτιες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι απολύτως απαραίτητη εν προκειμένω» και πρόσθεσε: «Η σημερινή ψηφοφορία δείχνει ότι όλοι κατανοούμε τον επείγοντα χαρακτήρα του θέματος και ότι τοποθετούμε τις υπεράκτιες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στο επίκεντρο στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Πρέπει να καθιερώσουμε προθεσμίες και να εξαλείψουμε τα πολλά εμπόδια που εξακολουθούν να υπάρχουν στην πορεία της ταχείας και επιτυχούς ενσωμάτωσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην Ευρώπη».

Η έκθεση εγκρίθηκε με 518 ψήφους υπέρ, 88 κατά και 85 αποχές.