Τεχνητή νοημοσύνη σημαίνει data centers, δηλαδή αξιοσημείωτα αποθέματα ηλεκτρικής ενέργειας, που έχουν ήδη αντίκτυπο στην παγκόσμια ζήτηση – την παράμετρο η οποία διαμορφώνει τις τιμές αλλά και το αποτύπωμα στο περιβάλλον. Μέσα από τα μοντέλα διεθνών οργανισμών, τα οποία έχουν μετρήσει τις ανάγκες της ΑΙ μέχρι το 2030, προκύπτουν ορισμένα χρήσιμα ευρήματα.

Σύμφωνα με τον ΟΠΕΚ, τα data centers κατανάλωσαν παγκοσμίως έως και 500 τεραβατώρες ηλεκτρικής ενέργειας το 2023. Πρόκειται για όγκο υπερδιπλάσιο της ετήσιας κατανάλωσης την περίοδο 2015-19, ο οποίος εκτιμάται πως θα τριπλασιαστεί σε 1.500 τεραβατώρες μέσα στην επόμενη 5ετία.

Η συνολική κατανάλωση ενέργειας των data centers αντιπροσωπεύει σήμερα την αντίστοιχη της Γερμανίας ή της Γαλλίας. Το 2030 θα είναι πλέον συγκρίσιμη με το ενεργειακό προφίλ της Ινδίας, της χώρας που αποτελεί τον τρίτο μεγαλύτερο καταναλωτή ηλεκτρικής ενέργειας στον κόσμο. Αυτομάτως, θα έχει υπερβεί την προβλεπόμενη παγκόσμια κατανάλωση των ηλεκτρικών οχημάτων, αφού θα απαιτεί 1,5 φορές περισσότερη ενέργεια.

Η ταχύτερη αύξηση της κατανάλωσης ενέργειας των data centers καταγράφεται στις ΗΠΑ, η οποία άλλωστε συγκεντρώνει τον υψηλότερο αριθμό κέντρων δεδομένων στον κόσμο. Σύμφωνα με το μετριοπαθές σενάριο της McKinsey, η ενέργεια που θα απαιτήσουν τα αμερικανικά data centers θα υπερτριπλασιαστεί, ξεπερνώντας τις 600 τεραβατώρες έως το 2030.

Οι τιμές

Στο καλό σενάριο, η ολοένα αυξανόμενη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας λόγω της καλπάζουσας τεχνητής νοημοσύνης, μαζί με τη ζήτηση θα αυξήσει και την προσφορά, οδηγώντας έτσι σε μικρή μόνον αύξηση των τιμών ενέργειας. Διαφορετικά, μια κατώτερη των προσδοκιών ενίσχυση της προσφοράς θα προκαλέσει απότομες αυξήσεις ενεργειακού κόστους, οι οποίες αφενός θα επιβαρύνουν τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις, αφετέρου θα βάλουν φρένο στην ανάπτυξη της ίδιας της ΑΙ.

Στις ΗΠΑ, έχει υπολογιστεί ότι η επέκταση της τεχνητής νοημοσύνης θα μπορούσε να αυξήσει τις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας έως και 9%, αφού θα έχει ασκήσει πιέσεις στις τιμές που αφορούν και τις υπόλοιπες πηγές ενέργειας. Στην Ευρώπη, οι περιοχές με στενά περιθώρια ενεργειακού εφοδιασμού (βλ. Ιρλανδία) είναι οι πιο εκτεθειμένες, αφού τα clusters της ΑΙ θα αυξάνουν την πίεση στα τοπικά δίκτυα ωθώντας τις τιμές ανοδικά. Αντιθέτως, στις οικονομίες που έχουν μεγαλύτερη ευελιξία στο ενεργειακό τους μείγμα (βλ. Γαλλία με πυρηνική ενέργεια ή σκανδιναβικές χώρες με υδροηλεκτρική ενέργεια) ο αντίκτυπος στις τιμές θα είναι μικρότερος. Ως προς τον ρόλο των ανανεώσιμων, παράγοντας-κλειδί θα είναι η ταχύτητα με την οποία θα υλοποιηθούν οι επενδύσεις στις αντίστοιχες υποδομές, ώστε να είναι σε θέση να συνδράμουν αποτελεσματικά στην κάλυψη της ζήτησης από την τεχνητή νοημοσύνη. Ηδη, εταιρείες ΑΙ υπογράφουν συμφωνίες αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας με κατασκευαστές μονάδων τόσο ανανεώσιμης όσο και πυρηνικής ενέργειας, «κλειδώνοντας» φθηνότερες τιμές για το κοντινό μέλλον. Το βέβαιο είναι ότι, στον βαθμό που οι επιχειρήσεις του κλάδου θα δεσμεύουν ενέργεια για τη λειτουργία των data centers, θα περιορίζουν την προσφορά ενέργειας για άλλες χρήσεις ασκώντας πίεση στις τιμές.

Η προσφορά

Σύμφωνα με τη Διεθνή Οργάνωση Ενέργειας – ΙΕΑ, με μερίδιο άνω του 40%, το φυσικό αέριο αποτελεί σήμερα τη μεγαλύτερη πηγή ηλεκτρικής ενέργειας για τα data centers στις ΗΠΑ. Ακολουθούν με 24% τα ανανεώσιμα, με 20% η πυρηνική ενέργεια και με 15% ο άνθρακας. Η πυρηνική ενέργεια πρόκειται να διαδραματίσει αυξανόμενο ρόλο στην κάλυψη της ζήτησης των data centers στις ΗΠΑ, ιδίως μετά το 2030, οπότε και αναμένεται να τεθούν σε λειτουργία οι πρώτοι Μικροί Αρθρωτοί Αντιδραστήρες – SMR. Τα data centers στην Κίνα, για την ώρα, εξυπηρετούνται κατά 70% από ορυκτά καύσιμα, κατά 20% από ανανεώσιμα και κατά 10% από πυρηνική ενέργεια, διαμορφώνοντας μια σχέση η οποία αναμένεται να αντιστραφεί εις βάρος του άνθρακα μέχρι το 2035. Στην Ευρώπη, η ανανεώσιμη και η πυρηνική ενέργεια αναμένεται να προμηθεύσουν το μεγαλύτερο μέρος της πρόσθετης απαιτούμενης ηλεκτρικής ενέργειας, με μερίδιο 85% έως το 2030.

Το περιβάλλον

Η αύξηση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας που οδηγείται από την τεχνητή νοημοσύνη εκτιμάται ότι θα προσθέσει 1,7 γιγατόνους στις παγκόσμιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από το 2025 έως το 2030, διαμορφώνοντας μέγεθος που αντιστοιχεί στις εκπομπές της Ιταλίας σε μία πενταετία.

Μέχρι στιγμής, τα data centers αντιπροσωπεύουν ένα μικρό μερίδιο των εκπομπών, το οποίο ανέρχεται στο 0,5%. Ωστόσο, οι έμμεσες εκπομπές από τα κέντρα δεδομένων αυξάνονται κατά τουλάχιστον 80% σε ορίζοντα δεκαετίας και είναι σε θέση να ανέλθουν ακόμη και στο 1,5% των εκπομπών – αντιπροσωπεύουν τον κλάδο με την υψηλότερη αύξηση εκπομπών σε σύγκριση με οποιονδήποτε άλλο τομέα.

Η εκπαίδευση και η λειτουργία σύνθετων μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης απαιτεί υπολογιστική υψηλής απόδοσης και μεγάλα συγκροτήματα διακομιστών. Τα data centers καταναλώνουν τεράστιες ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας τόσο για συστήματα υπολογισμού όσο και για συστήματα ψύξης. Οι δυνατότητες της ΑΙ όμως σε μια σειρά από τομείς και οι ευεργετικές επιπτώσεις της για τους μελλοντικούς ρυθμούς ανάπτυξης είναι πολλά υποσχόμενες, δείχνοντας πραγματικά ανεξάντλητες. Συμπερασματικά, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής καλούνται να αξιοποιήσουν το μομέντουμ γύρω από την ΑΙ και την τεχνολογία αυτή καθαυτήν, συντονίζοντας όμως τις βέλτιστες λύσεις σε διεθνές επίπεδο για να μετριάσουν το κοινωνικό κόστος από το ενεργειακό και περιβαλλοντικό της αποτύπωμα, το οποίο στο τέλος της ημέρας αποτελεί πρόκληση για την ίδια την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης.

Διαβάστε ακόμη: