Κάθε χρόνο η έρευνα Visitor Figures δείχνει την επισκεψιμότητα και τη δημοφιλία των μουσείων σε όλο τον κόσμο και η δημοσίευση αυτής της λίστας επιτρέπει πολύ ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις και επισημάνσεις.
Η έρευνα του Artnewspaper για το 2022 δείχνει ότι το Λούβρο και αυτή τη χρονιά κρατά τα σκήπτρα της επισκεψιμότητας, ενώ στη λίστα υπάρχει σταθερά ένα ελληνικό μουσείο.
Το Μουσείο της Ακρόπολης, το μόνο ελληνικό μουσείο στη λίστα των 100 μουσείων του κόσμου το 2022, βρίσκεται στην 27η θέση με 1.451.727 επισκέπτες, με μεγάλη αύξηση της επισκεψιμότητας από το 2021, που είχε 547.910 επισκέπτες, βρισκόταν στην 46η θέση και κατέγραψε αύξηση 69% σε σχέση με το 2020. Το 2020 ήταν στη θέση 66 της παγκόσμιας κατάταξης, έμεινε κλειστό 150 ημέρες και έχασε το 82% των επισκεπτών του, εμφανίζοντας 324.633 επισκέπτες.
Η έρευνα που διεξήχθη από τους Alex Colville και Justin Kamp δείχνει ότι οι περισσότεροι άνθρωποι μπορούσαν και πάλι να ταξιδέψουν και να επισκεφθούν με σχετικά λίγους περιορισμούς τα αγαπημένα τους μουσεία. Το αποτέλεσμα ήταν να πραγματοποιηθούν 141 εκατομμύρια επισκέψεις στα 100 κορυφαία μουσεία τέχνης της έρευνας. Βέβαια τα μουσεία έχουν να διανύσουν μακρύ δρόμο μέχρι να ξανασυναντήσουμε το υψηλό όριο των 230 εκατομμυρίων επισκέψεων το 2019, το τελευταίο πλήρες έτος πριν από την πανδημία.
Η ανάκαμψη είναι εν μέρει άνιση γιατί οι επισκέπτες των μουσείων της Κίνας είχαν να αντιμετωπίσουν δρακόντεια μέτρα, ενώ τα ρωσικά μουσεία είχαν να αντιμετωπίσουν το γεγονός ότι η χώρα τους έγινε διεθνής παρίας μετά την εισβολή της στην Ουκρανία και ο τουρισμός από και προς πολλά μέρη περιορίστηκε. Ο αριθμός των επισκεπτών και στις δύο χώρες ήταν παρόμοιος με το 2021, στην καλύτερη περίπτωση.
Το Λούβρο είναι πρώτο με περίπου 7,7 εκατομμύρια επισκέπτες, αλλά ακόμα δεν έχει φτάσει τα επίπεδα του 2019, ενώ σχεδιάζει να περιορίσει τον αριθμό των επισκεπτών του. Στη δεύτερη θέση βρίσκονται τα Μουσεία του Βατικανού με περισσότερους από δυόμισι εκατομμύρια επισκέπτες. Το Βρετανικό Μουσείο του Λονδίνου και η Tate Modern επανακτούν τις θέσεις τους στην πρώτη πεντάδα, αλλά η ανάκαμψή τους ήταν πιο αργή από ό,τι ορισμένων από τους διεθνείς ανταγωνιστές τους, αντανακλώντας την αργή ανάκαμψη των βρετανικών μουσείων στο σύνολό τους.
Συνολικά, οι δέκα κορυφαίοι μουσειακοί προορισμοί αντιστοιχούν σε σχεδόν 40 εκατομμύρια επισκέψεις. Τώρα που η πανδημία έχει ξεπεραστεί σε μεγάλο βαθμό, οι άνθρωποι φαίνεται να επιστρέφουν στις ίδιες πόλεις που επισκέπτονταν και πριν: Παρίσι και Λονδίνο, Ρώμη και Νέα Υόρκη.
Η Μεγάλη Βρετανία ανακάμπτει αργά και η Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου έχει χάσει περισσότερους επισκέπτες από οποιοδήποτε άλλο μουσείο που εξετάστηκε, με σχεδόν 3,3 εκατομμύρια λιγότερους επισκέπτες το 2022 από ό,τι το 2019, το τελευταίο έτος πριν από το χτύπημα του Covid-19.
Ωστόσο, σε ποσοστιαίους όρους, τρία άλλα ιδρύματα του Ηνωμένου Βασιλείου τα πήγαν χειρότερα: στο Kettle’s Yard στο Κέιμπριτζ η επισκεψιμότητα μειώθηκε κατά 57% σε σχέση με τους επισκέπτες του 2019, ενώ στο V&A Dundee και στη Wellcome Collection στο Λονδίνο μειώθηκε και στα δυο κατά 55%.
Η πιο επιτυχημένη έκθεση με εισιτήριο του Ηνωμένου Βασιλείου για το 2022 δεν ήταν μια μεγάλη ατομική έκθεση καλλιτέχνη, αλλά η έκθεση Fashioning Masculinities: The Art of Menswear στο Victoria and Albert Museum (V&A), ακολουθούμενη από εκθέσεις στην Tate Modern (Surrealism Beyond Borders σε 158.843) και στη Royal Academy of Arts (Francis Bacon: Man and Beast, 146.694).
Εν τω μεταξύ, ο David Hockney έφερε 221.950 δωρεάν επισκέπτες στο Fitzwilliam στο Cambridge για το Hockney’s Eye: The Art and Technology of Depiction – μια αξιοσημείωτη επιτυχία για τη μεσαίου μεγέθους πανεπιστημιακή γκαλερί.
Η εικόνα της Αμερικής
Το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης στη Νέα Υόρκη ήταν το δεύτερο μουσείο τέχνης με τις περισσότερες επισκέψεις στην αμερικανική ήπειρο, αν και ο αριθμός των επισκεπτών του 2022 είναι αρκετά μικρότερος από το 2019.
Το μουσείο με τις περισσότερες επισκέψεις στις ΗΠΑ ήταν η Εθνική Πινακοθήκη στην Ουάσινγκτον, με σχεδόν 3,3 εκατομμύρια επισκέπτες το 2022.
Από τα μεγαλύτερα μουσεία της Νέας Υόρκης, το Μουσείο Solomon R. Guggenheim είχε τη μεγαλύτερη ποσοστιαία πτώση επισκεπτών, 42% (750.000 το 2022 έναντι 1,3 εκατομμυρίων το 2019), ενώ το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης στην Πέμπτη Λεωφόρο είχε τη μεγαλύτερη πτώση σε πραγματικούς αριθμούς, με 1,7 εκατομμύρια λιγότερους επισκέπτες σε σχέση με το 2019 (πτώση 34%). Σημειώνεται ότι το Met άλλαξε τη μεθοδολογία καταμέτρησης, γεγονός που σημαίνει μείωση κατά 20% σε σχέση με τον αριθμό που είχε δηλώσει προηγουμένως το 2019.
Ιδρύματα σε ολόκληρη την Αμερική εξακολουθούν να έχουν σημαντική μείωση σε σύγκριση με το 2019, από το Εθνικό Μουσείο Αφροαμερικανικής Ιστορίας και Πολιτισμού στην Ουάσινγκτον (μείωση 45%) έως το Μουσείο Τέχνης του Ντένβερ (34%) και το Κέντρο Γκέτι στο Λος Άντζελες (31%).
Το Μουσείο Τέχνης Frist στο Νάσβιλ ήταν ανοιχτό επτά ημέρες την εβδομάδα πριν από την πανδημία, γεγονός που το βοήθησε να επιτύχει το ρεκόρ επισκεψιμότητας όλων των εποχών, 359.000 επισκέπτες το 2019. Αλλά από την επαναλειτουργία του τον Ιούλιο του 2020, η αλλαγή λειτουργίας σε πέντε ημέρες την εβδομάδα συνέβαλε σε πτώση 60%.
Ωστόσο, μια χούφτα ιδρύματα ανέφεραν αριθμούς που ξεπέρασαν τα προ της πανδημίας επίπεδα. Δύο από αυτά, η Huntington Library, Art Museum and Botanical Gardens στο Λος Άντζελες (αύξηση 26%) και το Frederik Meijer Gardens & Sculpture Park στο Grand Rapids (αύξηση 3%), προσέφεραν υπαίθριες εμπειρίες ως μέρος της επίσκεψης.
Η ανάμεικτη εικόνα της Ευρώπης
Σε όλη την Ευρώπη η εικόνα ήταν ανάμεικτη. Ενώ ορισμένα μεγάλα μουσεία είχαν υποτονική ανάκαμψη, όπως τα Musées Royaux des Beaux-Arts de Belgique στις Βρυξέλλες (μείωση 40% σε σύγκριση με το 2019), το Neues Museum στο Βερολίνο (μείωση 36%), το Rijksmuseum στο Άμστερνταμ (μείωση 35%) και το Museo Archeologico Nazionale στη Νάπολη (μείωση 34%), στο σύνολό τους οι επισκέπτες φαίνεται να επιστρέφουν στα μουσεία. Οι επισκέπτες επέστρεψαν μαζικά στο Musée d’Orsay στο Παρίσι, ενώ στο Petit Palais η κίνηση ήταν αυξημένη κατά 14%.
Η Albertina της Βιέννης προσδιόρισε την πτώση επισκεπτών κατά ένα τέταρτο του αριθμού των τουριστών στην αυστριακή πρωτεύουσα ως σημαντικό παράγοντα για την πτώση του αριθμού των επισκεπτών της κατά 26% σε σύγκριση με το 2019.
Η blockbuster έκθεση της συλλογής Morozov του Fondation Louis Vuitton είχε το εντυπωσιακό αριθμό του 1,2 εκατομμυρίου επισκεπτών.
Μια έκθεση για τον πίνακα του Ματίς «Το κόκκινο στούντιο» βοήθησε την Εθνική Πινακοθήκη της Δανίας στην Κοπεγχάγη να επιτύχει την υψηλότερη επισκεψιμότητα που είχε ποτέ, καθώς υποδέχθηκε περισσότερους από 492.000 επισκέπτες, ενώ το Μουσείο Καλών Τεχνών της Βουδαπέστης σημείωσε αύξηση 47% σε σχέση με το 2019, βοηθούμενο από μια blockbuster έκθεση του Ιερώνυμου Μπος, τη δεύτερη πιο δημοφιλή έκθεση στην ιστορία του μουσείου.
Επεκτάσεις για περισσότερο κόσμο και εκπλήξεις από την Ασία
Ένας άλλος τρόπος αύξησης της προσέλευσης είναι η δημιουργία περισσότερου χώρου. Το Kunsthaus της Ζυρίχης άνοιξε μια νέα επέκταση τον Οκτώβριο του 2021, βοηθώντας το να διπλασιάσει τον αριθμό των επισκεπτών του 2019 σε περισσότερους από 555.000. Το Munchmuseet στο Όσλο, το οποίο μετακόμισε σε νέο κτίριο το φθινόπωρο του 2021, υποδέχθηκε σχεδόν 852.000 άτομα.
Αρκετά μουσεία, όπως το Centro Botín στο Σανταντέρ και η Galleria dell’Accademia στη Φλωρεντία, που φιλοξενεί τον Δαβίδ του Μιχαήλ Άγγελου, ανέφεραν ότι οι αριθμοί τους τελευταίους μήνες του 2022 ανέβηκαν και ξεπέρασαν τα προ της πανδημίας επίπεδα.
Το μουσείο του Χονγκ Κονγκ άνοιξε τον Νοέμβριο του 2021, πριν αναγκαστεί να κλείσει και πάλι από τις 5 Ιανουαρίου έως τις 21 Απριλίου 2022 λόγω των περιορισμών του Covid. Παρόλα αυτά, κατάφερε να προσελκύσει περισσότερους από δύο εκατομμύρια επισκέπτες στο υπόλοιπο της χρονιάς, εκτοξεύοντας το μουσείο στην πρώτη 20άδα της κατάταξης.
Η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία είχαν μερικούς από τους αυστηρότερους κανόνες Covid-19, γεγονός που καθυστέρησε την επαναλειτουργία τους σε σύγκριση με άλλα μέρη του κόσμου. Η Πινακοθήκη της Νότιας Αυστραλίας στην Αδελαΐδα τα πήγε μάλιστα καλύτερα από ό,τι πριν από την πανδημία, με 539.000 επισκέπτες. Στο Σίδνεϊ, η Πινακοθήκη της Νέας Νότιας Ουαλίας είδε μια ώθηση στους αριθμούς, καθώς οι άνθρωποι συνέρρευσαν για να δουν το νέο κτίριό της.
Στην Ασία ξεχώρισε η Νότια Κορέα. Η έκθεση τέχνης Frieze πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά στην πρωτεύουσά της, τη Σεούλ, αυξάνοντας τον αριθμό των επισκεπτών στα μουσεία της πόλης. Το Εθνικό Μουσείο της Κορέας εδραίωσε την υψηλή του θέση στη λίστα: τα 3,4 εκατομμύρια επισκέπτες του χάρισαν την πέμπτη θέση. Πρόκειται για τον ίδιο περίπου αριθμό ανθρώπων που το επισκέφθηκαν πριν από το Covid.
Τα τέσσερα παραρτήματα του Εθνικού Μουσείου Μοντέρνας και Σύγχρονης Τέχνης τα πήγαν επίσης καλά, με το παράρτημα της Σεούλ να δέχεται 1,8 εκατομμύρια επισκέψεις – 400.000 περισσότερες από ό,τι το 2019.
«Με τα περισσότερα λουκέτα να βρίσκονται ελπίζουμε πίσω μας, αναμένουμε ότι οι αριθμοί των επισκεπτών του 2023 θα είναι ζωηροί. Αλλά ενώ ορισμένα μουσεία επανέρχονται στην παλιά τους ρότα, για άλλα φαίνεται ότι η ζημιά που προκλήθηκε από την πανδημία και τις πολιτικές αντιδράσεις στην κρίση μπορεί να είναι μακροχρόνια», γράφουν οι ερευνητές.
Η αναλυτική λίστα με τις επισκεψιμότητες στα μουσεία είναι εδώ.
