Στην Αθήνα για την υπογραφή μιας διακρατικής συμφωνίας μεταξύ Ελλάδας και Ισραήλ στον τομέα της ενέργειας θα βρίσκεται σήμερα ο υπουργός Ενέργειας του Ισραήλ, Ελι Κοέν.
Ξεχωριστή θέση στη συμφωνία που θα υπογράψει με τον Έλληνα ομόλογό του Θόδωρο Σκυλακάκη θα έχει, σύμφωνα με πληροφορίες, το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ (Great Sea Interconnector) και συγκεκριμένα το σκέλος Κύπρος – Ισραήλ, η υλοποίηση του οποίου συναρτάται με την υλοποίηση του πρώτου σκέλους (Κρήτη – Κύπρος), που προχωράει με αργά βήματα παρά την πρόοδο που σημείωσε προ διμήνου.
Ο Ισραηλινός υπουργός Ενέργειας και μέλος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας, στην αυθημερόν επίσκεψή του στην Αθήνα, θα γευματίσει –σύμφωνα με πληροφορίες– και με τον υπουργό Εξωτερικών Γιώργο Γεραπετρίτη.
Ελλάδα και Ισραήλ έχουν αναπτύξει σε συνεργασία και με την Κύπρο ένα κοινό μέτωπο δράσης στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου και τις εξελίξεις τόσο γύρω από την ανάπτυξη νέων κοιτασμάτων και των οδών μεταφοράς τους προς την Ευρώπη, όσο και των ηλεκτρικών διασυνδέσεων, στη βάση τριμερών συμφωνιών.
Είναι η πρώτη φορά που Ελλάδα και Ισραήλ θα προχωρήσουν στην υπογραφή μιας διμερούς ενεργειακής διακρατικής συμφωνίας, κάτι που αξιολογείται από διπλωμάτες αναλυτές και ως ένα συμβολικό σήμα ενίσχυσης της συμμαχίας των δύο χωρών στο γεωπολιτικό περιβάλλον που διαμορφώνει η επόμενη ημέρα της ολοκλήρωσης των πολεμικών επιχειρήσεων στη Γάζα και στον Λίβανο.
Για το Ισραήλ, η ενεργειακή ασφάλεια είναι βασική προτεραιότητα και η Ελλάδα αποτελεί σταθερό σύμμαχο που μπορεί να συμβάλει πολλαπλώς στη διασφάλισή της. Οπως μάλιστα μεταφέρουν παράγοντες με γνώση των εξελίξεων, η αναβάθμιση της συνεργασίας σε διακρατική συμφωνία, από ένα συμφωνητικό που είχε προετοιμαστεί από τον Αύγουστο του 2023, αλλά δεν υπεγράφη λόγω της εμπόλεμης κατάστασης στη Μέση Ανατολή, προχώρησε με πρωτοβουλία του Ισραήλ.
Το περιεχόμενο της συμφωνίας περιλαμβάνει, σύμφωνα με πληροφορίες, ένα πλέγμα συνεργασίας στον τομέα της ενέργειας, από τις ΑΠΕ και την αποθήκευση μέχρι το υδρογόνο και φυσικά τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις, οι οποίες θα βρεθούν και στο επίκεντρο της συνάντησης των δύο υπουργών Ενέργειας, που θα προηγηθεί της υπογραφής της διακρατικής συμφωνίας.
Ο κ. Σκυλακάκης αναμένεται να ενημερώσει τον Ισραηλινό ομόλογό του για την πορεία της διασύνδεσης Κρήτης – Κύπρου, για την οποία εξάλλου έχει δείξει κατ’ αρχάς ενδιαφέρον συμμετοχής και ισραηλινό fund.
H ελληνική πλευρά φαίνεται να επιδιώκει μέσω της διακρατικής συμφωνίας και έναν πιο ενεργό ρόλο του Ισραήλ στις εξελίξεις γύρω από την ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης Κύπρου, αλλά και να στείλει ένα μήνυμα αποφασιστικότητας προς την Τουρκία ως προς την υλοποίησή της. Για το Ισραήλ η ηλεκτρική διασύνδεση με την Κύπρο αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα, καθώς ενισχύει την περιφερειακή ενεργειακή του ασφάλεια, παρέχει πρόσβαση σε διάφορες αγορές ενέργειας και ενισχύει την ενσωμάτωσή του στο ευρωπαϊκό ενεργειακό δίκτυο.
Ο υπουργός Ενέργειας του Ισραήλ κ. Κοέν, εξάλλου, είχε μεταφέρει το ενδιαφέρον του για τον Great Sea Interconnector στον Κύπριο ομόλογό του κ. Παπαναστασίου, συμβάλλοντας καθοριστικά στην αποκλιμάκωση της έντασης μεταξύ Ελλάδας – Κύπρου για το έργο τους προηγούμενους μήνες. Το έργο του Great Sea Interconnector θα είναι βασικό θέμα στην ατζέντα της συνάντησης που θα έχει μέσα στον ∆εκέμβριο ο κ. Κοέν με τον κ. Παπαναστασίου στην Κύπρο, ενώ θα απασχολήσει και τις συναντήσεις που θα έχει στην Κύπρο ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης την επόμενη εβδομάδα.
Το έργο της διασύνδεσης Κρήτης – Kύπρου, που βγήκε από το αδιέξοδο και έδειξε να αναπτύσσει ταχύτητες μετά τη διακρατική συμφωνία του Σεπτεμβρίου, έχει περιέλθει σε φάση στασιμότητας.
Στην τηλεδιάσκεψη που πραγματοποιήθηκε χθες μεταξύ των ρυθμιστικών αρχών ενέργειας Ελλάδας και Κύπρου (ΡΑΑΕΥ και ΡΑΕΚ) επαναβεβαιώθηκε το αδιέξοδο σχετικά με την έγκριση των δαπανών του Α∆ΜΗΕ. Η ΡΑΕΚ εξακολουθεί να μην αναγνωρίζει 36 εκατ. ευρώ από τα συνολικά 48 εκατ. ευρώ που κατέβαλε ο Α∆ΜΗΕ στο Euroasia, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να εκδοθεί η απαιτούμενη κοινή ρυθμιστική απόφαση.
Εξελίξεις επί του ζητήματος αναμένονται σήμερα στην τηλεδιάσκεψη των δύο Αρχών με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τον Α∆ΜΗΕ, ο οποίος φέρεται αποφασισμένος να διεκδικήσει αυτά τα 36 εκατ. ευρώ προσφεύγοντας στην Ε.Ε. για την επίλυση της διαφοράς.
Εν αναμονή βρίσκεται και η απόφαση της Κυπριακής ∆ημοκρατίας για συμμετοχή ή όχι στο μετοχικό κεφάλαιο της θυγατρικής του Α∆ΜΗΕ που θα αναλάβει τη διασύνδεση, αλλά και η απόφαση της ΕΤΕΠ για τη χρηματοδότηση του έργου με το ποσό των 500 εκατ. ευρώ. Τα παραπάνω βήματα θα πρέπει να ολοκληρωθούν για να παραδώσει ο Α∆ΜΗΕ στην κατασκευάστρια εταιρεία του καλωδίου, τη γαλλική Nexans, την τελική παραγγελία (Full notice to proceed), με τις πληροφορίες να φέρουν τον Α∆ΜΗΕ να πληρώνει την εταιρεία με τον μήνα.
Η επιφυλακτικότητα όλων σχεδόν των μερών να προχωρήσουν στα επόμενα βήματα συνδέεται κατά βάση με την αβεβαιότητα γύρω από τον γεωπολιτικό κίνδυνο, ο οποίος ενισχύεται όσο καθυστερεί το ερευνητικό πλοίο «NG Worker» να βγει για τις απαιτούμενες έρευνες βυθομέτρησης.
Το πλοίο έχει ολοκληρώσει τις έρευνες στην ΑΟΖ της Κύπρου και εντός των χωρικών ελληνικών υδάτων και αναμένει από τα τέλη Οκτωβρίου το πράσινο φως από το υπουργείο Εξωτερικών για να βγει στα διεθνή ύδατα, με την απόφαση να καθυστερεί ζυγίζοντας την κατάσταση και αξιολογώντας πιθανές αντιδράσεις της Τουρκίας.
